Đề bài: “Viết văn là đem đến cho tâm hồn người ta đồng thời sự yên ổn và không yên ổn, cùng một lúc vừa cởi giải vừa gây băn khoăn, thắc mắc.”
(Trích “Nguyễn Minh Châu, Trang giấy trước đèn”, Tôn Phương Lan sưu tầm, tuyển chọn và giới thiệu, NXB KHXH, 2002, tr.328)
Anh/chị hiểu ý kiến trên như thế nào? Bằng trải nghiệm văn học, hãy làm sáng tỏ.
Dàn ý NLVH về ý kiến của nhà văn Nguyễn Minh Châu: “Viết văn là đem đến cho tâm hồn người ta đồng thời sự yên ổn và không yên ổn, cùng một lúc vừa cởi giải vừa gây băn khoăn, thắc mắc.”
Giới thiệu vấn đề nghị luận
– Mở đầu bằng cách dẫn dắt tự nhiên, có thể qua một câu chuyện, một hiện tượng văn học hoặc một câu hỏi gợi mở.
– Giới thiệu nhận định: “Một tác phẩm có giá trị không chỉ mang đến sự bình yên cho tâm hồn mà còn khơi gợi những suy tư, trăn trở về cuộc sống.”
– Nhấn mạnh ý nghĩa của văn học trong việc tác động đến nhận thức, cảm xúc của con người.
Văn học không chỉ là tấm gương phản chiếu hiện thực mà còn là nơi tâm hồn con người tìm thấy sự đồng điệu và những rung động sâu sắc. Một tác phẩm thực sự có giá trị không chỉ đem đến sự bình yên, thanh thản trong tâm hồn mà còn đánh thức những suy tư, trăn trở về cuộc sống. Đọc một bài thơ, một cuốn tiểu thuyết hay, ta không chỉ đắm chìm trong cái đẹp mà còn được dẫn dắt qua những cung bậc cảm xúc, những triết lý nhân sinh. Nhận định rằng: “Một tác phẩm có giá trị không chỉ mang đến sự yên ổn mà còn khơi gợi những suy nghĩ, băn khoăn trong tâm hồn người đọc” đã chỉ ra chức năng quan trọng của văn học: vừa nâng đỡ tâm hồn, vừa kích thích tư duy, mở ra những chân trời mới trong nhận thức. Để hiểu rõ hơn về ý nghĩa này, chúng ta cần đi sâu vào bản chất của văn học và những tác động mà nó mang lại cho con người.
>>> Xem thêm: Sơ đồ cấu trúc bài văn nghị luận văn học chặt chẽ, logic
Triển khai vấn đề nghị luận
– Giải thích nhận định
+ “Sự yên ổn”: Là trạng thái an nhiên, thanh thản, giúp con người tìm thấy niềm vui và sự đồng điệu trong tâm hồn.
+ “Cởi giải”: Là khả năng làm dịu đi những cảm xúc tiêu cực, giúp con người được sẻ chia, cảm thông và tìm thấy ánh sáng trong những góc khuất của tâm hồn.
+ “Gây băn khoăn, thắc mắc”: Là khi tác phẩm không dừng lại ở việc an ủi, mà còn thôi thúc người đọc suy nghĩ, đặt câu hỏi, tìm kiếm lời giải cho những vấn đề trong cuộc sống.
→ Nhận định trên đề cập đến giá trị cốt lõi của văn học: không chỉ làm đẹp tâm hồn mà còn mở mang nhận thức, thúc đẩy sự chiêm nghiệm, khám phá của con người.
– Lí giải vấn đề
+ Văn học giúp con người nhận thức thế giới qua hình tượng nghệ thuật, khơi dậy cảm xúc và định hướng tư duy.
+ Một tác phẩm hay không chỉ vẽ nên những gam màu tươi sáng mà còn dám đào sâu vào những góc tối của cuộc sống, khiến người đọc trăn trở, suy tư.
+ Nhà văn chân chính là người không chỉ sáng tạo ra cái đẹp mà còn mở ra cánh cửa để độc giả nhìn nhận thế giới một cách sâu sắc hơn.
+ Mối quan hệ giữa nhà văn – tác phẩm – bạn đọc là sự tương tác không ngừng, giúp tác phẩm sống mãi trong lòng độc giả qua nhiều thế hệ.
– Chứng minh vấn đề
+ Luận điểm 1: Tác phẩm văn học mang lại sự thanh thản, giúp con người tìm thấy cái đẹp và sự bình yên trong tâm hồn. Ví dụ: “Truyện Kiều” của Nguyễn Du không chỉ là một câu chuyện bi kịch mà còn là tiếng lòng nhân đạo, giúp người đọc thấu hiểu và trân trọng tình yêu thương.
+ Luận điểm 2: Văn học cũng đặt ra những câu hỏi, đánh thức những suy nghĩ và trăn trở trong người đọc. Ví dụ: “Nhật ký trong tù” của Hồ Chí Minh không chỉ phản ánh nỗi đau của người chiến sĩ cách mạng mà còn khiến người đọc suy ngẫm về ý nghĩa của tự do và nhân phẩm.
+ Luận điểm 3: Nghệ thuật trong tác phẩm không chỉ giúp truyền tải nội dung mà còn góp phần khơi gợi cảm xúc và ấn tượng mạnh mẽ. Ví dụ: Những hình ảnh mang tính biểu tượng trong thơ Hàn Mặc Tử vừa đẹp vừa đầy ám ảnh, khiến người đọc day dứt mãi không thôi.
Bàn luận, mở rộng và nâng cao
– Nhận định trên không chỉ đúng với văn học mà còn là nguyên tắc chung của mọi sáng tạo nghệ thuật: tác phẩm giá trị luôn có khả năng đối thoại với độc giả, vừa mang đến sự đồng cảm, vừa khơi gợi những suy tư sâu xa.
– Một nhà văn chân chính không chỉ mang đến cái đẹp mà còn phải đặt ra những vấn đề nhân sinh, góp phần thay đổi nhận thức của con người.
– Người đọc khi tiếp cận văn học cần có thái độ chủ động, biết thưởng thức cái đẹp nhưng cũng phải biết suy ngẫm, phản biện để có sự đồng sáng tạo cùng tác giả.
Kết thúc vấn đề nghị luận
– Khẳng định lại ý nghĩa của văn học: một tác phẩm thực sự có giá trị là khi nó có thể vừa làm dịu tâm hồn, vừa khơi mở trí tuệ, khiến con người không ngừng khám phá về chính mình và thế giới xung quanh.
– Liên hệ thực tiễn: Trong thời đại ngày nay, việc đọc và cảm nhận văn học không chỉ là một thú vui mà còn là con đường để con người hiểu sâu sắc hơn về chính mình và xã hội.
Văn học chưa bao giờ chỉ đơn thuần là sự giải trí hay một hình thức nghệ thuật đơn thuần. Một tác phẩm thực sự có giá trị không chỉ mang đến sự bình yên trong tâm hồn, giúp con người tìm thấy sự đồng cảm và sẻ chia, mà còn khơi dậy những băn khoăn, trăn trở về cuộc sống, về con người. Chính sự kết hợp giữa cảm xúc và nhận thức ấy đã làm nên sức sống bền bỉ của những tác phẩm văn học qua bao thế hệ. Khi đọc một tác phẩm, người đọc không chỉ thưởng thức cái đẹp mà còn tìm thấy những câu hỏi, những triết lý để suy ngẫm, từ đó tự hoàn thiện mình hơn. Vì thế, một nhà văn chân chính không chỉ là người tạo ra cái đẹp mà còn là người dẫn lối, đưa độc giả đến với những chân trời nhận thức mới. Đọc văn học không chỉ là một hành trình thưởng thức nghệ thuật, mà còn là hành trình của tâm hồn, của nhận thức và sự trưởng thành.
Bài văn mẫu NLVH về ý kiến của nhà văn Nguyễn Minh Châu: “Viết văn là đem đến cho tâm hồn người ta đồng thời sự yên ổn và không yên ổn, cùng một lúc vừa cởi giải vừa gây băn khoăn, thắc mắc.”
Bài văn mẫu 1
Văn học từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của con người. Nó không chỉ phản ánh hiện thực mà còn khơi dậy những rung động sâu xa trong tâm hồn. Đọc một tác phẩm hay, ta không chỉ tìm thấy cái đẹp mà còn cảm nhận được những cung bậc cảm xúc khác nhau, từ sự an nhiên, thanh thản đến những trăn trở, băn khoăn về cuộc đời. Nhà văn Nguyễn Minh Châu từng khẳng định: “Viết văn là đem đến cho tâm hồn người ta đồng thời sự yên ổn và không yên ổn, cùng một lúc vừa cởi giải vừa gây băn khoăn, thắc mắc”. Câu nói ấy đã chỉ ra một chân lý quan trọng: văn học không chỉ là liều thuốc chữa lành mà còn là tấm gương phản chiếu hiện thực, buộc con người phải suy tư, trăn trở về thế giới xung quanh.
Sự yên ổn mà văn học mang lại chính là cảm giác thanh thản trong tâm hồn khi con người tìm thấy sự đồng cảm và sẻ chia. Một tác phẩm có giá trị có thể giúp người đọc thoát ly thực tại, chìm đắm vào thế giới nghệ thuật, nơi họ bắt gặp những cảm xúc quen thuộc, những tâm tư đồng điệu. “Truyện Kiều” của Nguyễn Du không chỉ là một kiệt tác về nghệ thuật mà còn là tiếng lòng đầy nhân đạo, giúp con người nhận thức sâu sắc hơn về giá trị của tình yêu, lòng hiếu thảo và sự đồng cảm giữa con người với nhau. Tương tự, những bài thơ trong “Nhật ký trong tù” của Hồ Chí Minh không chỉ ghi lại những tháng ngày gian khó của người chiến sĩ cách mạng mà còn truyền tải tinh thần lạc quan, niềm tin vào tự do và công lý. Chính những tác phẩm như vậy đã mang đến cho con người nguồn động viên to lớn, giúp họ thêm vững tin vào cuộc đời.
Một tác phẩm văn học không chỉ dừng lại ở việc mang đến sự yên ổn, mà còn có khả năng khơi gợi những suy tư, trăn trở nơi độc giả. Nó không chỉ an ủi mà còn thúc đẩy con người đặt câu hỏi về cuộc sống, về những giá trị đạo đức và nhân sinh. Một tác phẩm hay không chỉ tô vẽ những gam màu tươi sáng mà còn dám đi sâu vào những góc tối của cuộc đời. Những trang viết của Nam Cao trong “Chí Phèo” không chỉ khắc họa nỗi đau của một con người bị tha hóa mà còn là lời cảnh tỉnh sâu sắc về sự tàn nhẫn của xã hội cũ. Thơ Hàn Mặc Tử, với những hình ảnh siêu thực và đầy ám ảnh, không chỉ gợi lên cái đẹp mà còn khiến người đọc day dứt về thân phận con người, về ranh giới mong manh giữa sự sống và cái chết. Một tác phẩm thực sự có giá trị không chỉ khiến người đọc thụ hưởng vẻ đẹp mà còn khiến họ suy tư, không ngừng đặt câu hỏi và tìm kiếm câu trả lời. Văn học, vì thế, chính là sự hòa quyện giữa cái đẹp và những băn khoăn triết lý. Một nhà văn chân chính không chỉ dừng lại ở việc tạo ra cái đẹp đơn thuần mà còn phải mở ra những chân trời mới trong tư duy, giúp con người nhận thức sâu sắc hơn về bản thân và xã hội. Sự tương tác giữa nhà văn – tác phẩm – độc giả là một quá trình không ngừng nghỉ, khiến một tác phẩm sống mãi với thời gian. Độc giả không chỉ là người tiếp nhận mà còn là người đồng sáng tạo, khi họ cảm nhận, phản biện và soi chiếu tác phẩm vào cuộc đời mình.
Nhận định của Nguyễn Minh Châu không chỉ đúng với văn học mà còn là nguyên tắc chung của mọi loại hình nghệ thuật. Một tác phẩm có giá trị luôn có khả năng đối thoại với người đọc, vừa mang đến sự đồng cảm vừa thúc đẩy tư duy phản biện. Trong thời đại ngày nay, khi văn hóa đọc đang dần bị lấn át bởi công nghệ số, việc tiếp cận và thẩm thấu văn học lại càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Đọc một cuốn sách hay không chỉ giúp ta giải tỏa căng thẳng mà còn giúp ta nhìn nhận thế giới với một góc nhìn đa chiều, sâu sắc hơn. Văn học chân chính không chỉ làm đẹp tâm hồn mà còn là ngọn đèn soi sáng những góc khuất của nhân sinh, giúp con người không ngừng trưởng thành và hoàn thiện chính mình.
