Đề bài: Em hãy phân tích bài thơ Hành quân giữa rừng xuân của Lê Anh Xuân. (Viết được một văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm thơ)
HÀNH QUÂN GIỮA RỪNG XUÂN
Rừng xa vọng tiếng chim gù,
Ngân nga tiếng suối, vi vu gió ngàn.
Mùa xuân đẫm lá nguỵ trang,
Đường ra tiền tuyến nở vàng hoa mai.
Ba lô nặng, súng cầm tay,
Đường xa biết mấy dặm dài nhớ thương.
Giờ này mẹ ở quê hương,
Cũng chừng đang dõi theo đường ta đi.
Đêm mưa, ngày nắng sá gì,
Quân thù còn đó, ta đi chưa về.
Chim rừng thánh thót bên khe,
Nhìn lên xanh biếc bốn bề rừng xuân.
(Trích tuyển tập Thơ Lê Anh Xuân, NXB Giáo dục, 1981)
Tri thức ngữ văn về tác giả.
Lê Anh Xuân (1940 – 1968) tên thật là Ca Lê Hiến, sinh ngày 5 tháng 6 năm 1940 tại quê hương Đồng Khởi – Bến Tre. Ông cũng là một chiến sĩ, hy sinh ngày 21 tháng 5 năm 1968 tại ấp Phước Quảng, xã Phước Lợi, huyện Cần Đước, tỉnh Long An trong một trận càn của quân đội Mỹ và đã được Nhà nước Việt Nam truy tặng Giải thưởng Nhà nước và danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân vì những đóng góp to lớn của mình cho dân tộc. Các tác phẩm nổi tiếng: “Nhớ mưa quê hương” (1961), “Trở về quê nội” (1965), “Nguyễn Văn Trỗi” (Trường ca -1968)
Dàn ý Phân tích bài thơ Hành quân giữa rừng xuân của Lê Anh Xuân
Giới thiệu vấn đề nghị luận
Trong dòng chảy của thơ ca cách mạng Việt Nam, hình tượng người lính luôn là một đề tài đẹp, mang nhiều cảm xúc. “Hành quân giữa rừng xuân” của Lê Anh Xuân là một bài thơ tiêu biểu, khắc họa sinh động vẻ đẹp tâm hồn người lính trong những tháng ngày chiến đấu gian khổ nhưng tràn đầy niềm tin, khát vọng.
– Giới thiệu về đề tài người lính trong thơ ca Việt Nam.
– Khái quát về tác giả Lê Anh Xuân và bài thơ “Hành quân giữa rừng xuân”.
– Nêu vấn đề cần nghị luận: Giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
Trong dòng chảy thi ca Việt Nam, hình tượng người lính luôn hiện lên với vẻ đẹp kiên cường, lạc quan và giàu ý chí chiến đấu. “Hành quân giữa rừng xuân” của Lê Anh Xuân là một trong những bài thơ tiêu biểu viết về người lính trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Với giọng thơ nhẹ nhàng, sâu lắng mà vẫn hào hùng, tác giả đã khắc họa hình ảnh những người chiến sĩ hành quân giữa thiên nhiên tươi đẹp, mang theo trong tim tình yêu quê hương và ý chí quyết tâm giành độc lập. Bài thơ không chỉ thể hiện tinh thần lạc quan, yêu đời của người lính mà còn là khúc ca ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên, đất nước và con người Việt Nam trong thời chiến.
Triển khai vấn đề nghị luận
1. Khái quát chung
– Tác giả Lê Anh Xuân là một nhà thơ trẻ, có giọng thơ vừa hiện thực vừa lãng mạn.
– Bài thơ “Hành quân giữa rừng xuân” không chỉ ghi lại hành trình của người lính giữa thiên nhiên đất trời mà còn là bức tranh tinh thần đầy sức sống của họ.
2. Phân tích
a. Phân tích nội dung chủ đề của tác phẩm
– Bài thơ thể hiện tinh thần lạc quan, yêu đời, dù gian khổ nhưng người lính vẫn mang trong mình ý chí kiên cường, quyết tâm bảo vệ Tổ quốc.
– Những hình ảnh tiêu biểu khắc họa rõ nét chân dung người lính:
- Hình ảnh người lính hành quân giữa núi rừng hùng vĩ, hòa mình vào thiên nhiên.
- Nỗi nhớ quê hương, gia đình cùng những cảm xúc chân thật của họ.
- Ý chí kiên cường, quyết tâm chiến đấu, không khuất phục trước khó khăn.
b. Phân tích những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật
– Thể thơ lục bát giúp bài thơ có âm điệu nhịp nhàng, sâu lắng, dễ đi vào lòng người.
– Bút pháp kết hợp giữa hiện thực và lãng mạn: Lê Anh Xuân tái hiện hình ảnh người lính với vẻ đẹp bi tráng nhưng vẫn đầy chất thơ.
– Ngôn ngữ thơ cô đọng, súc tích, giàu sức biểu cảm:
- Hình ảnh thơ giản dị, chân thực nhưng giàu ý nghĩa.
- Những câu thơ mang âm hưởng hào hùng, thể hiện tinh thần quyết tâm.
- Thiên nhiên được miêu tả đẹp, thơ mộng, tạo sự cân bằng giữa gian khổ và lãng mạn.
– Những sáng tạo trong cách viết đã tạo nên dấu ấn riêng trong phong cách thơ của Lê Anh Xuân.
c. Đánh giá, mở rộng
– Bài thơ không chỉ có giá trị nghệ thuật mà còn mang ý nghĩa lịch sử, thể hiện tinh thần yêu nước mãnh liệt.
– So sánh với các tác phẩm khác viết về người lính, như “Đồng chí” (Chính Hữu) hay “Tây Tiến” (Quang Dũng), để thấy sự độc đáo trong phong cách của Lê Anh Xuân.
Kết bài
– Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
– Nhấn mạnh ý nghĩa tư tưởng mà tác phẩm mang lại: ca ngợi tinh thần lạc quan, ý chí kiên cường của người lính.
– Liên hệ với thực tiễn: tinh thần yêu nước và trách nhiệm của thế hệ trẻ ngày nay.
– Cảm nhận cá nhân về bài thơ, thông điệp muốn gửi gắm.
“Hành quân giữa rừng xuân” không chỉ là một bài thơ đẹp về hình ảnh người lính mà còn là bức tranh sống động về tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường của thế hệ cha anh. Với thể thơ lục bát mượt mà, ngôn ngữ giản dị nhưng giàu sức gợi, tác phẩm đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng người đọc. Qua bài thơ, Lê Anh Xuân không chỉ tái hiện khí thế hào hùng của một thời chiến đấu mà còn truyền đi thông điệp về lòng yêu nước, sự cống hiến và niềm tin vào ngày mai tươi sáng. Hình ảnh người lính năm xưa sẽ mãi là biểu tượng cho ý chí và tinh thần Việt Nam, nhắc nhở thế hệ trẻ hôm nay về trách nhiệm gìn giữ và phát huy những giá trị cao đẹp của dân tộc.
Bài văn mẫu Phân tích bài thơ Hành quân giữa rừng xuân của Lê Anh Xuân
Bài văn mẫu 1
Trong nền văn học kháng chiến Việt Nam, hình tượng người lính luôn là một đề tài đầy cảm hứng. Họ hiện lên không chỉ với sự dũng cảm, kiên cường mà còn mang trong mình những tâm tư sâu lắng, những nỗi nhớ nhà da diết. Hành quân giữa rừng xuân của Lê Anh Xuân là một trong những bài thơ tiêu biểu khắc họa chân thực hình ảnh người chiến sĩ trên đường hành quân, vừa gian lao, vừa tràn đầy niềm tin vào ngày mai.
Ngay từ những câu thơ đầu tiên, tác giả mở ra một không gian thiên nhiên rộng lớn với âm thanh chim gù, tiếng suối ngân nga, gió ngàn vi vu. Rừng xuân hiện lên vừa thơ mộng, vừa mang hơi thở của cuộc chiến:
“Rừng xa vọng tiếng chim gù,
Ngân nga tiếng suối, vi vu gió ngàn.
Mùa xuân đẫm lá nguỵ trang,
Đường ra tiền tuyến nở vàng hoa mai.”
Bức tranh thiên nhiên ấy không chỉ là phông nền mà còn phản ánh tâm trạng của người lính. Dưới những tán rừng xanh thẳm, họ khoác trên mình lớp ngụy trang, hòa vào cây cỏ để tiến về phía trước. Vẻ đẹp của mùa xuân, của sắc hoa mai nở rộ trên đường hành quân gợi lên hình ảnh một cuộc chiến không chỉ có khốc liệt mà còn chất chứa lý tưởng và niềm tin.
Hành trình ra trận không chỉ có gian lao mà còn mang theo nỗi nhớ quê hương. Trong những phút giây tạm dừng chân, người lính lại nghĩ về mẹ:
“Giờ này mẹ ở quê hương,
Cũng chừng đang dõi theo đường ta đi.”
Tình cảm gia đình là điểm tựa tinh thần giúp người lính vững bước. Họ biết rằng ở hậu phương, mẹ vẫn đang mong ngóng, lo lắng. Nhưng dù nhớ nhà đến đâu, ý chí chiến đấu vẫn sắt đá:
“Đêm mưa, ngày nắng sá gì,
Quân thù còn đó, ta đi chưa về.”
Không chỉ có lòng yêu nước, người lính còn mang trong mình niềm lạc quan, yêu đời. Dù cuộc chiến có khốc liệt, họ vẫn thấy được vẻ đẹp của thiên nhiên, của quê hương trong từng tán lá, tiếng chim rừng:
“Chim rừng thánh thót bên khe,
Nhìn lên xanh biếc bốn bề rừng xuân.”
Giữa chiến tranh, người lính vẫn hướng về những gì tươi đẹp nhất. Họ hành quân không chỉ với súng đạn mà còn với niềm tin vào ngày mai, vào mùa xuân hòa bình đang chờ phía trước.
Bài văn mẫu 2
Những năm tháng kháng chiến đã để lại biết bao hình ảnh xúc động về người lính Việt Nam. Trong thơ ca, họ không chỉ xuất hiện với dáng vẻ kiên cường mà còn mang theo bao nỗi nhớ, bao cảm xúc lắng đọng. Hành quân giữa rừng xuân của Lê Anh Xuân là một khúc ca vừa hào hùng vừa trữ tình, vừa có những vất vả, hi sinh, lại vừa chứa đựng vẻ đẹp của thiên nhiên và niềm tin chiến thắng.
Thiên nhiên trong bài thơ không chỉ là bối cảnh mà còn là người bạn đồng hành của những người lính:
“Rừng xa vọng tiếng chim gù,
Ngân nga tiếng suối, vi vu gió ngàn.”
Tiếng suối, tiếng gió, tiếng chim hòa vào nhau, tạo nên một bức tranh thiên nhiên vừa thơ mộng, vừa hoang sơ. Nhưng giữa cảnh đẹp ấy, có bóng dáng những người lính đang hành quân. Họ bước đi trong sắc xuân rực rỡ, trong màu vàng của hoa mai, nhưng trên vai lại nặng ba lô, trong tay vẫn chắc khẩu súng.
Chiến tranh không chỉ là những trận đánh khốc liệt mà còn là những cuộc hành quân dài đằng đẵng, nơi người lính không chỉ đối mặt với kẻ thù mà còn phải vượt qua chính mình. Trong những đêm mưa, những ngày nắng cháy, họ vẫn đi vì một lý tưởng cao đẹp:
“Quân thù còn đó, ta đi chưa về.”
Không chỉ có tinh thần chiến đấu kiên cường, bài thơ còn ghi lại một nét đẹp rất con người của người lính – đó là nỗi nhớ nhà, nhớ mẹ. Trong những giây phút dừng chân, họ hướng về quê hương với bao xúc động:
“Giờ này mẹ ở quê hương,
Cũng chừng đang dõi theo đường ta đi.”
Giữa sự khốc liệt của chiến tranh, tình mẫu tử vẫn luôn ấm áp, là động lực để người lính tiếp tục chiến đấu. Và dù phía trước còn đầy thử thách, họ vẫn giữ trong lòng niềm tin vào ngày hòa bình:
“Chim rừng thánh thót bên khe,
Nhìn lên xanh biếc bốn bề rừng xuân.”
Bài thơ không chỉ là lời ca ngợi người lính mà còn là một bức tranh vừa thực, vừa lãng mạn về chiến tranh. Ở đó, những con người bình dị đã làm nên những điều vĩ đại, để hôm nay, chúng ta có thể nhớ về họ với lòng biết ơn sâu sắc.
Bài văn mẫu 3
Mùa xuân luôn gợi nhắc đến những điều tươi đẹp: một khởi đầu mới, sự sum vầy bên gia đình, niềm vui của sự sống căng tràn. Nhưng trong những năm tháng chiến tranh, có những người lính đã bước vào mùa xuân không phải trong mái ấm quê hương, mà giữa những cánh rừng xanh thẳm, trên con đường hành quân đầy gian khó. *Hành quân giữa rừng xuân* của Lê Anh Xuân là một bài thơ giàu chất trữ tình và hào hùng, không chỉ vẽ nên hình ảnh người chiến sĩ kiên cường mà còn làm sáng lên vẻ đẹp của lòng yêu nước, của niềm tin vào ngày chiến thắng.
Ngay từ những câu thơ đầu tiên, tác giả đã mở ra một không gian thiên nhiên vừa hùng vĩ, vừa thơ mộng:
“Rừng xa vọng tiếng chim gù,
Ngân nga tiếng suối, vi vu gió ngàn.”
Tiếng chim rừng thánh thót, tiếng suối róc rách, tiếng gió nhẹ nhàng vờn qua những tán cây tạo nên một khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp. Không gian ấy tràn ngập âm thanh, sắc màu của mùa xuân, nhưng lại không hề tĩnh lặng. Giữa bức tranh thơ mộng ấy, người lính xuất hiện không phải như một kẻ lữ hành đơn độc, mà như một phần của thiên nhiên, hòa mình vào từng nhành cây, ngọn gió, bước chân vẫn kiên định tiến về phía trước:
“Mùa xuân đẫm lá nguỵ trang,
Đường ra tiền tuyến nở vàng hoa mai.”
Hình ảnh những người lính khoác lên mình màu xanh của lá rừng, len lỏi giữa thiên nhiên, như hòa làm một với đất trời. Con đường hành quân phủ sắc vàng của hoa mai, gợi lên vẻ đẹp lãng mạn nhưng cũng đầy ẩn dụ: trong gian khổ, chiến tranh vẫn tồn tại những khoảnh khắc bình yên, vẫn có những điều đáng để hy vọng.
Nhưng giữa bức tranh mùa xuân ấy, không chỉ có lý tưởng, có lòng yêu nước mà còn có cả những cảm xúc rất con người – đó là nỗi nhớ nhà, nhớ mẹ. Giữa những bước hành quân vội vã, người lính chợt nghĩ về quê hương xa xôi:
“Giờ này mẹ ở quê hương,
Cũng chừng đang dõi theo đường ta đi.”
Hình ảnh người mẹ nơi quê nhà chờ mong tin con, lo lắng cho từng bước chân nơi chiến trận khiến bài thơ bỗng chốc trở nên lắng đọng. Người lính dù kiên cường đến đâu, dù quen với nắng gió chiến trường thế nào, cũng không thể quên bóng hình của mẹ. Câu thơ nhẹ nhàng nhưng chất chứa biết bao tình cảm, làm ta hình dung về những người mẹ già ngày đêm ngóng tin con, lo lắng không biết liệu con mình có còn trở về.
Thế nhưng, dù có nhớ nhà, dù có bao gian khổ đang chờ phía trước, bước chân người lính vẫn không chùn lại. Lòng yêu nước, tinh thần chiến đấu đã trở thành động lực để họ vững bước:
“Đêm mưa, ngày nắng sá gì,
Quân thù còn đó, ta đi chưa về.”
Không một lời than vãn, không một chút do dự, câu thơ vang lên như một lời khẳng định mạnh mẽ: chỉ khi nào đất nước sạch bóng quân thù, khi nào quê hương được hòa bình, họ mới có thể trở về. Dù phía trước là những đêm hành quân mưa gió, là những ngày nắng cháy da, những người lính ấy vẫn vững tin, vẫn tiếp tục tiến lên vì một ngày mai rực rỡ.
Điều làm nên vẻ đẹp của bài thơ không chỉ là tinh thần quyết tâm, mà còn là sự lạc quan, yêu đời của người lính. Họ hành quân không chỉ mang theo vũ khí mà còn mang theo cả tình yêu thiên nhiên, niềm tin vào cuộc sống:
“Chim rừng thánh thót bên khe,
Nhìn lên xanh biếc bốn bề rừng xuân.”
Giữa chiến tranh khốc liệt, vẫn có những phút giây bình yên để người lính lắng nghe tiếng chim hót, ngắm nhìn màu xanh của rừng núi. Chính niềm lạc quan ấy đã làm nên sức mạnh của họ. Dẫu biết phía trước có thể là những trận chiến không cân sức, có thể là những hi sinh mất mát, họ vẫn bước đi với lòng tin vững vàng vào chiến thắng cuối cùng.
Bài thơ khép lại trong một không gian tràn ngập màu xanh của mùa xuân, của hy vọng. Đọc *Hành quân giữa rừng xuân*, ta không chỉ thấy một cuộc hành quân bình thường mà còn thấy được tinh thần của cả một thế hệ. Những người lính ra đi không chỉ để chiến đấu, mà còn mang theo trong tim những ước mơ về một ngày đất nước thanh bình, nơi mẹ không còn phải mong ngóng, nơi mùa xuân không còn bị chia cắt bởi chiến tranh. Đó chính là vẻ đẹp bất diệt của người chiến sĩ, cũng là điều làm nên giá trị sâu sắc của bài thơ.
