Đề bài: Em hãy viết một đoạn văn nghị luận trình bày cảm nghĩ về bài thơ “Bàn giao” của nhà thơ Vũ Quần Phương.
BÀN GIAO
Rồi ông sẽ bàn giao cho cháu
Bàn giao gió heo may
Bàn giao góc phố
Có mùi ngô nướng bay
Ông sẽ chẳng bàn giao những tháng ngày vất vả
Sương muối đêm bay lạnh mặt người
Đất rung chuyển, xóm làng loạn lạc
Ngọn đèn mờ, mưa bụi rơi
Ông bàn giao tháng giêng hương bưởi
Cỏ mùa xuân xanh dưới gót giầy
Bàn giao những mặt người đẫm nắng
Đẫm yêu thương trên Trái đất này
Ông chỉ bàn giao một chút buồn
Ngậm ngùi một chút, chút cô đơn
Câu thơ vững gót làm người ấy (1)
Ông cũng bàn giao cho cháu luôn.
(Vũ Quần Phương(2))
Chú thích
1. Ý thơ được lấy từ câu thơ “Cắn răng mà chịu đựng, vững gót để làm người”.
2. Vũ Quần Phương sinh ngày 8/9/1940, tên thật là Vũ Ngọc Chúc, bút danh khác còn có Ngọc Vũ, Phương Viết, quê Nam Định. Ông là bác sĩ y khoa đồng thời là nhà thơ, nhà phê bình văn học, trưởng ban biên tập văn học của NXB Văn học, chủ tịch Hội văn nghệ Hà Nội, tổng biên tập báo Người Hà Nội, chủ tịch Hội đồng thơ Hội nhà văn Việt Nam, phó tổng biên tập tạp chí Văn chương Việt Nam bằng tiếng Pháp.
* Nhà thơ Vũ Quần Phương viết bài này vào tháng 11/2003. Ông viết cho mình, về mình nhưng cũng là viết cho những người ông đang đi gần đến cuối cuộc đời…
Dàn ý trình bày cảm nghĩ về bài thơ “Bàn giao” của nhà thơ Vũ Quần Phương
Giới thiệu chung
– Giới thiệu nhan đề và tác giả của bài thơ.
– Khái quát nội dung chính và nêu cảm nghĩ chung: Bài thơ là lời nhắn nhủ đầy tình yêu thương của người ông dành cho cháu, chất chứa tâm huyết, niềm tin và tình cảm thế hệ.
Trong dòng chảy của thời gian, có những tình cảm vẫn luôn vẹn nguyên, bền bỉ và thiêng liêng. Một trong số đó chính là tình yêu thương, sự gửi gắm của thế hệ đi trước dành cho thế hệ đi sau. Bài thơ đã khắc họa một cách sâu sắc tấm lòng của người ông đối với cháu mình – một tình cảm ấm áp, chan chứa yêu thương, nhưng cũng chất chứa bao nỗi niềm và trách nhiệm. Không chỉ đơn thuần là những lời tâm sự, bài thơ còn là một bản giao ước đầy trân trọng, nơi ông muốn truyền lại cho cháu những gì tốt đẹp nhất của cuộc đời. Qua ngôn ngữ giản dị mà sâu sắc, bài thơ không chỉ chạm đến trái tim người đọc mà còn gợi nhắc mỗi chúng ta về tình yêu thương gia đình, về giá trị của sự kế thừa và tiếp nối giữa các thế hệ.
Cảm nghĩ về nét độc đáo của bài thơ
* Về nội dung:
– Bài thơ là mạch cảm xúc dạt dào, chân thành của người ông dành cho đứa cháu thân yêu.
– Người ông không chỉ bộc lộ tình yêu thương mà còn gửi gắm mong muốn cháu mình tiếp nối, gìn giữ những giá trị đẹp đẽ của cuộc sống.
– Ông muốn cháu đón nhận những điều giản dị, thân thuộc của thiên nhiên và quê hương – nơi gắn bó bao kỷ niệm của hai ông cháu.
– Ông còn muốn cháu biết trân trọng những con người nghĩa tình, giàu lòng nhân ái mà cháu sẽ gặp trên hành trình đời mình.
– Không dừng lại ở đó, ông sẵn sàng “bàn giao” cho cháu cả những cung bậc vui buồn, những trải nghiệm đời thường để cháu thêm mạnh mẽ, vững vàng.
– Và ông cũng khẳng định: những lầm than, cơ cực, những vất vả, đắng cay của thế hệ ông sẽ không truyền lại cho cháu, ông mong cháu được sống trọn vẹn với niềm vui và hạnh phúc.
– (Học sinh có thể lựa chọn một số hình ảnh thơ tiêu biểu như: hình ảnh thiên nhiên, những con người nghĩa tình, những cảm xúc vui buồn… để phân tích, làm nổi bật nội dung trên)
* Về nghệ thuật:
– Hình ảnh thơ mộc mạc, giản dị nhưng giàu sức gợi, gần gũi với đời sống.
– Sử dụng điệp ngữ “bàn giao” nhiều lần, tạo nên âm hưởng tha thiết, nhấn mạnh thông điệp của bài thơ.
– Kết cấu bài thơ theo mạch cảm xúc tự nhiên, giàu tính liên kết giữa các thế hệ.
– Thể thơ tự do giúp tác giả dễ dàng bộc lộ cảm xúc chân thành, lời thơ như lời tâm tình, thủ thỉ giữa ông và cháu.
Khái quát cảm nghĩ
– Bài thơ là lời nhắn nhủ sâu sắc của thế hệ đi trước gửi thế hệ sau, vừa là tình yêu thương vô bờ, vừa là niềm tin và khát vọng vào tương lai.
– Qua những hình ảnh dung dị và lối diễn đạt chân thành, bài thơ để lại trong lòng người đọc nhiều xúc động, nhắc nhở mỗi người trân trọng, giữ gìn những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống.
Khi khép lại bài thơ, dư âm của những câu chữ vẫn đọng lại trong lòng người đọc, như một lời dặn dò ân cần, một sự gửi gắm đầy trách nhiệm và yêu thương. Tình cảm của người ông không chỉ dành riêng cho cháu mình mà còn mở rộng ra như một biểu tượng của sự tiếp nối giữa quá khứ và tương lai, giữa những người đi trước và lớp người đi sau. Bài thơ không chỉ là một lời bàn giao mà còn là một lời nhắc nhở về những giá trị tốt đẹp cần được gìn giữ và phát huy. Đọc xong bài thơ, ta không chỉ cảm nhận được sự ấm áp của tình thân mà còn thấy được trách nhiệm của chính mình trong việc tiếp nhận và trân quý những điều quý giá mà thế hệ trước đã vun đắp.
Bài văn mẫu Trình bày cảm nghĩ về bài thơ “Bàn giao” của nhà thơ Vũ Quần Phương
Bài văn mẫu 1
Giữa bao nhiêu nhà thơ với những phong cách khác nhau, Vũ Quần Phương vẫn có một dấu ấn rất riêng. “Bàn giao” là bài thơ không chỉ thể hiện tình cảm ông cháu thiêng liêng mà còn gửi gắm suy tư sâu sắc về sự tiếp nối giữa các thế hệ. Bài thơ giống như một lời nhắn nhủ đầy yêu thương của người ông dành cho đứa cháu nhỏ, cũng là của thế hệ đi trước dành cho thế hệ mai sau.
Ngay từ nhan đề, “Bàn giao” đã chứa đựng nhiều ý nghĩa. Không chỉ đơn thuần là trao lại những kỷ vật, mà còn là sự gửi gắm trách nhiệm, niềm tin và những giá trị quý báu. Viết bài thơ này vào dịp xuân Giáp Ngọ 2014, tác giả không chỉ nói về sự chuyển giao vật chất mà còn nhấn mạnh đến những giá trị tinh thần, những điều thân thương nhất mà thế hệ trước muốn dành lại cho thế hệ sau.
Mở đầu bài thơ, điệp ngữ “bàn giao” được lặp đi lặp lại như một sợi dây kết nối các câu thơ, thể hiện sự lưu luyến, yêu thương của người ông. Những điều ông muốn trao lại cho cháu không phải là vàng bạc hay của cải, mà là những gì đẹp đẽ và gần gũi nhất của cuộc sống:
“Rồi ông sẽ bàn giao cho cháu
Bàn giao gió heo may
Bàn giao góc phố
Có mùi ngô nướng bay…”
Đó là những điều bình dị mà quý giá—là gió heo may, là góc phố quen thuộc, là hương ngô nướng ấm áp giữa mùa đông lạnh giá. Những kỷ niệm ấy không chỉ gắn liền với tuổi thơ của ông mà còn là một phần của quê hương, một phần của cuộc sống mà cháu sẽ lớn lên cùng.
Không chỉ bàn giao những cảnh sắc thiên nhiên, ông còn gửi lại cho cháu cả những con người nghĩa tình mà cháu sẽ gặp trên đường đời:
“Bàn giao những mặt người đẫm nắng
Đẫm yêu thương trên trái đất này.”
Họ là những người từng trải, từng lam lũ vất vả, nhưng trong họ luôn rực cháy lòng nhân ái, sự bao dung và tình yêu thương dành cho cuộc đời. Ông muốn cháu hiểu rằng, dù đi đâu, dù gặp ai, cũng hãy trân trọng những con người giàu tình cảm ấy.
Ngoài những điều tươi đẹp, ông còn muốn cháu cảm nhận cả những nỗi buồn, những cô đơn, những ngậm ngùi của cuộc sống:
“Ông chỉ bàn giao một chút buồn
Ngậm ngùi một chút, chút cô đơn
Câu thơ vững gót làm người ấy
Ông cũng bàn giao cho cháu luôn.”
Đây không phải là điều bi quan, mà là sự thật của cuộc đời. Có vui, có buồn, có thành công, có thất bại—tất cả sẽ giúp cháu trưởng thành, giúp cháu “vững gót làm người”.
Thế nhưng, có những điều ông nhất quyết không bàn giao. Những tháng ngày cơ cực, những năm tháng chiến tranh loạn lạc, những vất vả và mất mát—tất cả những điều ấy, ông không muốn cháu phải gánh chịu. Ông mong thế hệ sau sẽ được sống trong một thế giới tốt đẹp hơn, không còn những khổ đau mà thế hệ trước từng trải qua:
“Ông sẽ chẳng bàn giao những tháng ngày vất vả
Sương muối đêm bay lạnh mặt người
Đất rung chuyển, xóm làng loạn lạc
Ngọn đèn mờ, mưa bụi rơi.”
Từ “bàn giao” vốn xuất hiện liên tục trong bài thơ, nhưng đến đây lại không còn nữa, như một sự khẳng định đầy dứt khoát của người ông. Những điều xót xa, cay đắng ấy, ông muốn giữ lại cho riêng mình, để cháu được sống những tháng ngày bình yên và hạnh phúc.
Không chỉ đặc sắc về nội dung, bài thơ còn giàu giá trị nghệ thuật. Sử dụng thể thơ tự do, những câu dài ngắn không đều, kết hợp với giọng điệu chân thành, tha thiết, tác giả đã biến bài thơ thành một lời thủ thỉ tâm tình đầy xúc động. Điệp ngữ “bàn giao” xuất hiện liên tục, vừa tạo nhịp điệu, vừa nhấn mạnh tình cảm sâu sắc của người ông. Hình ảnh trong thơ mộc mạc nhưng giàu sức gợi, giúp người đọc cảm nhận rõ ràng cả không gian, thời gian và những cảm xúc mà tác giả muốn truyền tải.
Bài thơ “Bàn giao” không chỉ là một lời nhắn nhủ của người ông dành cho cháu, mà còn là thông điệp về sự tiếp nối giữa các thế hệ. Những điều đẹp đẽ sẽ được gìn giữ và truyền lại, những mất mát đau thương sẽ khép lại sau lưng. Bài thơ khiến người đọc thấm thía hơn về tình cảm gia đình, về sự trân trọng những giá trị truyền thống, và hơn hết, về trách nhiệm của mỗi thế hệ đối với thế hệ sau.
Bài văn mẫu 2
Mỗi nhà thơ có một phong cách, một giọng điệu riêng, như dấu vân tay không ai giống ai. Vũ Quần Phương cũng vậy, ông đã tạo nên dấu ấn riêng của mình trong làng thi ca Việt Nam bằng những vần thơ sâu sắc, tinh tế. “Bàn giao” là một bài thơ đặc biệt, không chỉ thể hiện tình cảm ông cháu ấm áp mà còn mang ý nghĩa sâu xa về sự chuyển giao giữa các thế hệ, về những giá trị truyền thống mà thế hệ trước muốn gửi gắm cho thế hệ sau.
Bài thơ lấy đề tài về tình cảm gia đình, cụ thể là tình cảm ông cháu. Đây là một đề tài quen thuộc nhưng dưới ngòi bút của Vũ Quần Phương, nó trở nên mới mẻ và đầy ý nghĩa. Ngay từ nhan đề “Bàn giao”, ta đã có thể cảm nhận được nội dung cốt lõi của bài thơ. “Bàn giao” không chỉ đơn thuần là trao lại mà còn mang ý nghĩa gửi gắm trách nhiệm, truyền đạt những giá trị tinh thần. Bài thơ ra đời vào mùa xuân năm 2014, trong thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, cũng là lúc con người thường suy ngẫm về những điều đã qua và những điều sắp tới. Bài thơ là lời tâm sự của người ông trước một thời đại mới, gửi gắm niềm tin và kỳ vọng vào thế hệ trẻ.
Xuyên suốt bài thơ, người ông nhắc đến những điều mình sẽ bàn giao cho cháu. Đó không phải là những vật chất hữu hình mà là những giá trị tinh thần vô giá:
“Rồi ông sẽ bàn giao cho cháu
Bàn giao gió heo may
Bàn giao góc phố
Có mùi ngô nướng bay.”
Điệp ngữ “bàn giao” được lặp lại nhiều lần như một sợi chỉ đỏ xuyên suốt bài thơ, thể hiện tình cảm chân thành và mong muốn tha thiết của người ông. Những hình ảnh như “gió heo may”, “mùi ngô nướng”, “hương bưởi”, “cỏ mùa xuân xanh dưới chân giày” là những gì rất quen thuộc, gần gũi, gợi lên cảm giác ấm áp về một miền ký ức đẹp đẽ. Đó là những điều giản dị nhưng chứa đựng bao kỷ niệm, giúp cháu cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên, của cuộc sống và của quê hương.
Không chỉ trao lại những điều tốt đẹp, người ông còn gửi gắm cho cháu cả những cảm xúc của con người:
“Ông chỉ bàn giao một chút buồn
Ngậm ngùi một chút, chút cô đơn.”
Dù không ai mong muốn nỗi buồn hay sự cô đơn, nhưng đó là những trải nghiệm không thể thiếu trong cuộc đời. Chính những khó khăn, thử thách ấy sẽ giúp con người trưởng thành, giúp cháu “vững gót làm người”. Câu thơ gợi nhớ đến lời của Lưu Quang Vũ: “Nếu tất cả đường đời đều trơn láng / Thì chắc gì ta đã nhận ra ta?”. Cuộc sống không phải lúc nào cũng dễ dàng, nhưng nhờ có những gian nan mà con người mới hiểu và trân trọng hạnh phúc.
Bên cạnh những điều ông muốn bàn giao, còn có những thứ ông kiên quyết không bàn giao cho cháu:
“Ông sẽ chẳng bàn giao những tháng ngày vất vả
Sương muối đêm bay lạnh mặt người
Đất rung chuyển, xóm làng loạn lạc
Ngọn đèn mờ, mưa bụi rơi.”
Những hình ảnh “sương muối”, “đất rung chuyển”, “loạn lạc”, “mưa bụi” gợi lên những mất mát, đau thương của quá khứ. Đó có thể là những năm tháng chiến tranh, đói khổ mà ông đã trải qua, những ký ức đau buồn mà ông không muốn cháu mình phải gánh chịu. Đây cũng là trách nhiệm của thế hệ đi trước: bảo vệ, gìn giữ những gì tốt đẹp nhất để thế hệ sau được sống trong bình yên và hạnh phúc.
Về nghệ thuật, bài thơ sử dụng thể thơ tự do với nhịp điệu linh hoạt, phù hợp để diễn tả tâm tình của người ông. Hình ảnh thơ gần gũi, mộc mạc nhưng đầy sức gợi. Điệp ngữ “bàn giao” được lặp lại nhiều lần không chỉ tạo nhịp điệu mà còn nhấn mạnh tình cảm dạt dào của tác giả. Sự đối lập giữa những điều được bàn giao và những điều không được bàn giao càng làm nổi bật thông điệp của bài thơ.
“Bàn giao” không chỉ là lời tâm sự của một người ông dành cho cháu, mà còn là sự nhắn nhủ của thế hệ đi trước đối với thế hệ sau. Đó là sự kế thừa, tiếp nối những giá trị văn hóa, tinh thần, là niềm hy vọng rằng thế hệ sau sẽ giữ gìn và phát huy những truyền thống tốt đẹp. Bài thơ không chỉ thể hiện tình cảm gia đình thiêng liêng mà còn mang tính triết lý sâu sắc về quy luật của cuộc đời, về sự chuyển giao giữa các thế hệ. Với những ý nghĩa ấy, “Bàn giao” xứng đáng là một tác phẩm đặc sắc trong nền thi ca Việt Nam.
Bài văn mẫu 3
Trong dòng chảy thơ ca Việt Nam, Vũ Quần Phương là một nhà thơ có giọng điệu trầm lắng, sâu sắc, mang đến những bài thơ giàu triết lý về cuộc sống và con người. Một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông là bài thơ “Bàn giao”, được sáng tác vào mùa xuân năm Giáp Ngọ 2014. Đây không chỉ là lời tâm tình của người ông dành cho cháu mà còn là sự chiêm nghiệm về sự kế thừa, chuyển giao những giá trị sống giữa các thế hệ.
Nhan đề “Bàn giao” mang một ý nghĩa đặc biệt. “Bàn giao” không chỉ là sự trao lại một vật gì đó hữu hình mà còn hàm chứa trách nhiệm, niềm tin và kỳ vọng. Đó là sự trao truyền những ký ức, bài học quý báu của cuộc sống từ thế hệ trước đến thế hệ sau. Bài thơ được sáng tác trong bối cảnh đất nước có nhiều đổi thay, mở ra những cơ hội mới, khiến tác giả suy tư về hành trình tiếp nối giữa các thế hệ. Ông không chỉ muốn truyền lại những kỷ niệm đẹp mà còn mong cháu hiểu được những khó khăn, thử thách để trưởng thành vững vàng hơn.
Ngay từ những dòng thơ đầu tiên, tác giả đã khắc họa những điều giản dị nhưng đầy ý nghĩa mà người ông muốn trao lại cho cháu:
“Rồi ông sẽ bàn giao cho cháu
Bàn giao gió heo may
Bàn giao góc phố
Có mùi ngô nướng bay.”
Những hình ảnh “gió heo may”, “góc phố”, “mùi ngô nướng” không chỉ là những cảnh sắc đời thường mà còn là biểu tượng của quê hương, nơi lưu giữ ký ức tuổi thơ và hơi thở cuộc sống. Đó là những điều bình dị nhưng đáng trân trọng, là những giá trị nuôi dưỡng tâm hồn con người.
Không chỉ bàn giao những điều thuộc về thiên nhiên, tác giả còn muốn cháu cảm nhận sự ấm áp từ con người:
“Bàn giao những gương mặt đẫm nắng
Đẫm yêu thương trên trái đất này.”
Những con người cần mẫn, giàu lòng yêu thương chính là hình ảnh mà ông muốn cháu ghi nhớ. Đó là bài học về sự nhân hậu, về giá trị của tình người, giúp cháu lớn lên không chỉ trong tri thức mà còn trong trái tim ấm áp và bao dung.
Bên cạnh những ký ức đẹp đẽ, người ông cũng có những điều không muốn cháu phải trải qua:
“Ông sẽ chẳng bàn giao những tháng ngày vất vả
Sương muối đêm bay lạnh mặt người
Đất rung chuyển, xóm làng loạn lạc
Ngọn đèn mờ, mưa bụi rơi.”
Hình ảnh “sương muối”, “đất rung chuyển”, “xóm làng loạn lạc” gợi lên những tháng ngày gian khó mà thế hệ trước đã trải qua. Người ông không muốn cháu phải chịu đựng những khổ đau, mất mát ấy. Ông giữ lại những vất vả cho riêng mình để cháu có thể lớn lên trong một cuộc sống bình yên hơn.
Tuy nhiên, vẫn có một thứ mà ông quyết định trao lại:
“Ông chỉ bàn giao một chút buồn
Ngậm ngùi một chút, chút cô đơn
Câu thơ vững gót làm người ấy
Ông cũng bàn giao cho cháu luôn.”
Dù không muốn cháu phải chịu đựng khó khăn, nhưng ông hiểu rằng cuộc đời không thể thiếu đi những nỗi buồn và cô đơn. Những cảm xúc ấy sẽ giúp cháu trưởng thành, biết trân trọng hạnh phúc và học cách đối diện với thử thách.
Câu thơ “Câu thơ vững gót làm người ấy” mang một ý nghĩa sâu sắc. Đó là lời nhắn nhủ rằng con người không thể sống mà thiếu đi những trải nghiệm, kể cả những đau thương. Chính những thử thách đó sẽ giúp cháu có một tâm hồn sâu sắc hơn, biết yêu thương và chia sẻ hơn.
Bài thơ không chỉ là lời tâm sự của một người ông dành cho cháu mà còn mang một thông điệp rộng lớn hơn về sự kế thừa giữa các thế hệ. Thế hệ đi trước đã trải qua biết bao thăng trầm, họ không chỉ để lại cho con cháu những ký ức đẹp mà còn là những bài học quý giá về cuộc sống.
Qua từng dòng thơ, tác giả nhắc nhở thế hệ trẻ về trách nhiệm gìn giữ những giá trị truyền thống, biết ơn những người đi trước và trân trọng cuộc sống mà mình đang có. Đồng thời, bài thơ cũng dạy ta một bài học quan trọng: hạnh phúc không chỉ đến từ niềm vui mà còn từ những khó khăn, bởi chính chúng giúp con người mạnh mẽ và trưởng thành hơn.
Với ngôn ngữ giản dị nhưng tinh tế, bài thơ “Bàn giao” đã chạm đến trái tim người đọc bằng những tình cảm chân thành, sâu lắng. Qua hình ảnh người ông bàn giao lại cho cháu những gì tốt đẹp nhất, bài thơ thể hiện một thông điệp ý nghĩa về sự tiếp nối giữa các thế hệ, về trách nhiệm giữ gìn những giá trị tinh thần quý báu. Không chỉ là một bài thơ về tình cảm gia đình, “Bàn giao” còn là một lời nhắn nhủ đầy ý nghĩa: hãy trân trọng những gì ta được nhận, hãy biết ơn những người đi trước, và hãy tiếp nối những giá trị ấy bằng cả tấm lòng.
