Đề bài: Phân tích truyện ngắn Bát phở của nhà văn Phong Điệp.
BÁT PHỞ
(Lược trích một phần: Nhân vật “tôi” đi ăn phở tại một quán phở khá ngon, có tiếng ở Hà Nội. Tôi tình cờ được chứng kiến câu chuyện của hai người cha đang đưa hai cậu con trai từ quê lên Hà Nội thi Đại học. Hai người bố sau khi đã trao đổi với nhau mất vài phút, họ củng bước vào quán phở chỗ tôi đang ngồi).
Cả bốn người họ nhìn sang tôi, nhìn sang những bàn khác, rồi tần ngần nhìn tới nhìn lui cái biển ghi trên cửa quán.
– Phở bò nhé? Tái hay chín?
– Thêm cả quả trứng cho chắc bụng nhé?
Hai cậu con nhè nhẹ gật đầu:
– Vâng, gì cũng được.
– Thế thì cho hai phở bò chín. Hai trứng.
Thằng nhỏ chạy bàn vo cái khăn trong tay, tần ngần nhìn bốn người, ý chừng như muốn
hỏi:
“Sao bốn người mà chỉ có hai bát?” Nó chạy ra chỗ ông chủ quán, chỏng lỏn: “Hai bò!”
… Trong tích tắc, hai bát phở sóng sánh được bê ra, đặt trịnh trọng trên bàn. “Chúng mày ăn đi”- Một trong hai người cha lên tiếng. Đoạn hai ông kéo xích cái ghế ra ngoài một chút, thì thầm nói chuyện với nhau. Đại loại ba cái chuyện mùa màng, bò đẻ, vải thiều sụt giá… Rồi tới nữa là chuyện phòng trọ trên này sao đắt chỉ mà đắt. Sáng mốt ngủ dậy, mình phải trả phòng luôn, không là họ tính thêm một ngày nữa. Mình đợi chúng nó ngoài phòng thi, thi xong thì ra bến xe về luôn. Cần thì mua mấy tẩm bánh mì, lên xe ăn tạm. Về đến quê rồi, chủng nó thích ăn gì, tha hồ ăn. Chứ trên này, chậc…chậc…
Cuộc sống nơi đây hẳn là khác rất xa với nơi họ vẫn sống hàng ngày, nơi mà họ đang thon thót về đợt vải năm nay, con bò sắp đẻ lại lăn đùng ra ốm. Họ chỉ vừa lên đây vài ba bữa mà đã thấy lâu quá trời quả đất. Bộ quần áo chỉn chu nhất trong tủ quần áo của hai ông bổ nông dân ấy, đều đã mang cả ra đây để mặc rồi. Những bộ quần áo không còn rõ mẫu sắc ban đầu của vải nữa. Nhưng dưới quê, chỉ có lễ trọng họ mới mặc mà thôi.
Trong khi ấy, hai cậu con vẫn cặm cụi ngồi với bát phở của mình. Chúng không nói gì. Không cả dám khen một câu đại loại: “phở ở đây ngon quả”. Hàng phở này ngon thật. Tôi vốn rành ăn phở, những quán thế này không thật nhiều. Nhưng vì sao chúng không hồ hởi mà thổi ra một câu như thế?
Và tôi, không kìm nén được mình, cử hưởng sang phía bổn con người ấy. Bốn con người ngồi lặng một góc giữa cái quán ồn ã. Người cha sẽ đợi những đứa con của mình ăn đến tận thìa nước cuối cùng, rồi lẳng lặng moi cái ví bằng vải bông chần mầu lam, cất trong ngực áo ra. Ông sẽ phải đểm một lúc cho những tờ hai nghìn, năm nghìn, mười nghìn để sao cho đủ ba mươi nghìn đồng, trả cho hai bát phở…
Hai cậu con trai lặng lẽ bên những người cha. Chúng nhìn những đồng tiền đi ra khỏi ví của cha. Trên gương mặt chúng hiển hiện rõ ràng nỗi âu lo, mỏi mệt. Những kì thi, những nẻo đường ngổn ngang phía trước… Hôm nay, chúng nợ cha ba mươi nghìn đồng. Cuộc đời này, chúng nợ những người cha hơn thế nhiều …
(Theo Phong Điệp, Văn học và Tuổi trẻ số tháng 5 (430-431) năm 2019,
NXB Giáo dục Việt Nam, trang 61-63)
Chú thích:
Nhà văn Phong Điệp tên thật là Phạm Thị Phong Điệp, sinh năm 1976 tại Nam Định. Truyện của Phong Điệp thường ít cảm xúc lai láng nghệ sĩ, mà tràn trề những câu văn miêu tả của người quan sát khách quan, nhẹ nhõm, dửng dưng nhưng lôi cuốn người đọc đến tận câu kết cuối cùng.
Dàn ý Phân tích truyện ngắn Bát phở của nhà văn Phong Điệp
Mở bài:
Giới thiệu tác giả và tác phẩm, nêu khái quát nội dung và ý nghĩa chung của truyện.
Trong nền văn học hiện đại, đề tài tình cảm gia đình luôn là nguồn cảm hứng bất tận, khơi gợi những xúc cảm chân thành nhất trong lòng độc giả. Không cần đến những tình tiết kịch tính hay lời văn hoa mỹ, truyện ngắn “Bát phở” của Phong Điệp vẫn để lại dư âm sâu lắng nhờ cách kể chuyện mộc mạc, tinh tế. Qua một lát cắt nhỏ của cuộc sống, tác giả đã tái hiện trọn vẹn tình phụ tử thiêng liêng, sự hy sinh lặng thầm của bậc làm cha dành cho con cái. Hình ảnh hai người cha nghèo trong quán phở bình dị không chỉ gợi lên sự xót xa mà còn là lời nhắc nhở thấm thía về tình yêu thương vô điều kiện và giá trị của sự thấu hiểu, tri ân.
Thân bài:
Về nội dung:
– Tóm tắt ngắn gọn cốt truyện:
Nhân vật “tôi” vào một quán phở nổi tiếng và chứng kiến câu chuyện của hai người cha đưa con lên Hà Nội thi đại học. Họ chỉ gọi hai bát phở bò và thêm trứng cho các con, trong khi bản thân nhịn đói. Hai người cha trò chuyện về cuộc sống khó khăn, giá cả đắt đỏ ở thành phố. Khi thanh toán, họ đếm những đồng tiền lẻ ít ỏi, dự định trên đường về sẽ mua bánh mì ăn tạm.
– Chủ đề tác phẩm: Tình phụ tử thiêng liêng, sự hi sinh lặng thầm của những người cha dành cho con cái.
Phân tích tình cha con cảm động trong tác phẩm:
– Sự hi sinh của những người cha:
+ Hai người cha là những nông dân chân chất, dù hoàn cảnh khó khăn vẫn gắng lo cho con.
+ Họ mặc những bộ quần áo đã bạc màu, nhưng đó là những bộ chỉn chu nhất họ có.
+ Dành tất cả cho con: chỉ gọi phở cho con, thêm trứng để bồi bổ, còn mình thì nhịn đói.
+ Tính toán chi li từng đồng để tiết kiệm, sẵn sàng chịu thiệt để lo cho con thi cử.
– Tình cảm và suy nghĩ của những người con:
+ Hiểu rõ sự vất vả, hi sinh của cha nên im lặng ăn phở, không dám khen chê dù phở rất ngon.
+ Cảm nhận được sự thiếu thốn của cha mẹ, lo lắng khi thấy cha đếm từng đồng lẻ trả tiền.
+ Nhận thức được món nợ ân tình với cha mẹ, càng thêm quyết tâm học tập để đền đáp công ơn.
Phân tích nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm:
– Cốt truyện đơn giản nhưng giàu ý nghĩa:
+ Chỉ là một câu chuyện đời thường, nhưng ẩn chứa thông điệp sâu sắc về tình cha con.
+ Qua những hành động nhỏ, tác giả làm nổi bật sự hi sinh thầm lặng của bậc làm cha.
– Xây dựng nhân vật chân thực, sinh động:
+ Nhân vật hai người cha hiện lên qua ngoại hình, hành động và lời nói giản dị nhưng đầy yêu thương.
+ Hình ảnh quần áo bạc màu, hành động gọi phở cho con nhưng nhịn đói, những câu chuyện về phòng trọ, bánh mì… đều làm nổi bật sự vất vả và tấm lòng của họ.
– Ngôi kể thứ nhất tạo sự chân thực, gần gũi:
+ Nhân vật “tôi” là người chứng kiến, không can thiệp vào câu chuyện nhưng giúp truyền tải cảm xúc chân thành đến người đọc.
+ Lời kể tự nhiên, mộc mạc khiến câu chuyện thêm xúc động.
– Ngôn ngữ giản dị, giàu sức gợi:
+ Câu từ đời thường, gần gũi với lời ăn tiếng nói của người lao động.
+ Những chi tiết đắt giá như cuộc trò chuyện về tiền phòng, bữa ăn đạm bạc… càng làm nổi bật sự tần tảo, hi sinh của người cha.
Liên hệ mở rộng:
– So sánh với những tác phẩm khác cùng đề tài về tình phụ tử.
– Nhấn mạnh giá trị của tình cảm gia đình trong đời sống.
Kết bài:
– Khẳng định lại thành công của truyện cả về nội dung và nghệ thuật.
– Nêu cảm nhận cá nhân: Tác phẩm để lại ấn tượng sâu sắc, nhắc nhở mỗi người về tình yêu thương và sự hi sinh thầm lặng của cha mẹ.
“Bát phở” không chỉ đơn thuần là một câu chuyện đời thường mà còn là một tác phẩm đầy tính nhân văn, khắc họa thành công vẻ đẹp của tình phụ tử. Hình ảnh hai người cha chắt chiu từng đồng, nhường phần ăn cho con không chỉ chạm đến trái tim người đọc mà còn đánh thức trong mỗi người những suy ngẫm sâu sắc về gia đình. Truyện để lại một bài học quý giá: trong hành trình trưởng thành, điều quan trọng không chỉ là những thành công cá nhân mà còn là sự trân trọng và báo đáp công lao của những người đã hy sinh vì ta. Đọc “Bát phở”, mỗi chúng ta sẽ càng thêm thấm thía tình cha con và nhận ra rằng, đôi khi, những điều giản dị nhất lại chứa đựng ý nghĩa sâu sắc nhất.
Bài văn mẫu Phân tích truyện ngắn Bát phở của nhà văn Phong Điệp
Bài văn mẫu 1
Bao giờ cũng thế, tình cảm gia đình luôn là nguồn cảm hứng vô tận cho nghệ thuật, chạm sâu vào tâm khảm người đọc. Truyện ngắn *Bát phở* của Phong Điệp là một tác phẩm như thế. Không có những tình tiết gay cấn, không có những triết lý sâu xa, nhưng chỉ bằng một câu chuyện giản dị trong quán phở, tác giả đã vẽ nên một bức tranh xúc động về tình cha con, sự hy sinh và tình yêu thương thầm lặng.
Câu chuyện kể về cuộc gặp gỡ tình cờ của nhân vật “tôi” với hai người cha và hai cậu con trai đến từ quê lên Hà Nội thi đại học. Trong một quán phở nổi tiếng, hai người cha gọi hai bát phở có thêm trứng cho con mình, còn bản thân họ thì không ăn. Họ ngồi trò chuyện về mùa màng, vật nuôi và những lo toan tài chính, thể hiện sự chắt chiu từng đồng. Trong suốt bữa ăn, hai cậu con trai lặng lẽ ăn, không dám bày tỏ cảm xúc vì hiểu sự hy sinh của cha mình. Cuối cùng, một trong hai người cha cẩn thận đếm từng đồng tiền lẻ để trả tiền phở, khiến người chứng kiến không khỏi xúc động.
Hình ảnh hai người cha trong truyện là biểu tượng của sự hy sinh thầm lặng. Họ không chỉ là những người cha bình thường mà là những người cha sẵn sàng nhịn đói để dành tất cả những gì tốt nhất cho con. Họ đã bỏ công bỏ việc để đưa con đi thi, mong con có một tương lai tươi sáng hơn. Họ xuất hiện với bộ quần áo cũ kỹ, không còn rõ màu vải ban đầu, nhưng lại là bộ chỉnh tề nhất mà họ có. Điều đó cho thấy sự chuẩn bị chu đáo của họ dành cho các con, dù hoàn cảnh khó khăn đến đâu.
Chi tiết hai người cha không ăn phở, chỉ gọi cho con mình là một trong những điểm nhấn đắt giá của tác phẩm. Câu nói “Thêm cả quả trứng cho chắc bụng nhé” giản dị nhưng lại chứa chan yêu thương. Họ nghĩ cho con đến từng điều nhỏ nhặt, mong con đủ sức khỏe để thi cử. Tình yêu ấy không cần những lời nói hoa mỹ, mà thể hiện bằng hành động cụ thể, bằng sự hy sinh âm thầm.
Hai cậu con trai cũng là những nhân vật đặc biệt. Họ không hồn nhiên, vô tư như bao người trẻ khác mà mang trên vai sự trưởng thành sớm hơn tuổi. Họ hiểu rằng cha mình cũng đói, nhưng vì điều kiện gia đình, cha phải nhường phần ăn cho mình. Chính vì thế, dù đang thưởng thức bát phở nóng hổi, họ cũng không dám khen một lời. Ánh mắt của họ nhìn cha đếm từng đồng tiền lẻ cũng chất chứa bao tâm sự, như một lời thầm cảm ơn và cả sự xót xa. Họ nhận thức được rằng mình không chỉ mắc nợ cha một bát phở mà còn mắc nợ công ơn sinh thành và dưỡng dục. Cảm giác ấy sẽ trở thành động lực để họ cố gắng hơn trong tương lai.
Phong Điệp đã sử dụng một lối kể chuyện đầy tinh tế và sâu lắng. Câu chuyện chỉ diễn ra trong một không gian nhỏ – quán phở, nhưng lại gói trọn được những cung bậc cảm xúc về tình cha con. Ngôn ngữ giản dị, không có những triết lý cao siêu, nhưng từng chi tiết đều có sức gợi lớn. Hình ảnh hai người cha nghèo, chiếc ví vải cũ kỹ, những đồng tiền lẻ được đếm từng tờ một – tất cả đã tạo nên một bức tranh đầy xót xa nhưng cũng chan chứa tình yêu thương. Một trong những nét đặc sắc của truyện là cách xây dựng hình ảnh mang tính biểu tượng. “Bát phở” không đơn thuần là một món ăn mà là đại diện cho sự hy sinh, tình yêu thương và trách nhiệm của bậc làm cha. Hình ảnh hai người cha nhường phần ăn cho con, hình ảnh những đồng tiền lẻ rời khỏi ví như một sự chắt chiu đến tận cùng đã chạm đến trái tim người đọc. Giọng văn nhẹ nhàng, không bi lụy nhưng lại khiến người đọc lặng người suy ngẫm. Câu chuyện được kể với một nhịp điệu chậm rãi, như một lát cắt cuộc sống nhưng lại đủ sức lay động lòng người.
Tác phẩm mang đến một bài học sâu sắc về tình phụ tử, về sự hy sinh thầm lặng của cha mẹ. Đọc *Bát phở*, chúng ta không chỉ hiểu thêm về những khó khăn của những người lao động nghèo mà còn nhận ra giá trị của những điều giản dị trong cuộc sống. Đôi khi, yêu thương không cần thể hiện bằng những điều lớn lao mà chỉ cần bằng những hành động nhỏ bé nhưng chân thành. Truyện cũng gợi cho chúng ta suy nghĩ về lòng biết ơn. Hai cậu con trai trong truyện hiểu rõ những gì cha mẹ dành cho mình, và chúng ta – những người con – cũng cần nhận thức được điều đó. Trân trọng những hy sinh của cha mẹ, cố gắng học tập, rèn luyện bản thân chính là cách tốt nhất để đền đáp công ơn ấy.
Với cách kể chuyện nhẹ nhàng, hình ảnh chân thực và biểu tượng giàu ý nghĩa, *Bát phở* của Phong Điệp đã chạm đến trái tim người đọc bằng một câu chuyện đầy cảm xúc. Truyện không chỉ là một lát cắt về cuộc sống mà còn là bài học sâu sắc về tình cha con, về sự hy sinh và lòng biết ơn. Qua từng câu chữ mộc mạc nhưng sâu sắc, truyện đã gợi lên những suy ngẫm sâu xa về giá trị của gia đình, về những hy sinh mà bậc làm cha làm mẹ sẵn sàng dành cho con cái. Đọc *Bát phở*, mỗi chúng ta có lẽ sẽ tự nhìn lại mình, để trân trọng hơn những gì cha mẹ đã làm và suy ngẫm về những giá trị thiêng liêng trong cuộc sống.
Bài văn mẫu 2
Trong những tác phẩm viết về tình cảm gia đình, “Bát phở” của Phong Điệp là một câu chuyện giản dị mà thấm thía. Không cần những tình tiết cao trào hay lời lẽ hoa mỹ, truyện vẫn để lại trong lòng người đọc một nỗi xúc động khó phai về tình cha con.
Câu chuyện kể về hai người cha từ quê lên Hà Nội đưa con đi thi đại học. Họ dẫn con vào một quán phở nổi tiếng, gọi cho các con hai bát phở có thêm trứng, còn bản thân thì ngồi nhìn mà không ăn. Những câu chuyện của họ xoay quanh mùa màng, chuyện làm ăn, và nỗi lo lắng về tương lai con cái. Họ đếm từng đồng tiền lẻ để trả bữa ăn, trong khi những cậu con trai lặng lẽ quan sát, cảm nhận được sự vất vả, hy sinh của cha mình.
Tình yêu thương của cha mẹ vốn dĩ không cần nói thành lời. Nó thể hiện qua từng hành động nhỏ bé nhưng đầy ý nghĩa. Hình ảnh hai người cha nhường bữa ăn cho con, bộ quần áo cũ kỹ, chiếc ví mòn mép đựng những đồng tiền dành dụm cả năm đã vẽ nên một bức tranh đầy xót xa mà cũng thật thiêng liêng về tình phụ tử. Họ không giàu có nhưng luôn dành những điều tốt đẹp nhất cho con. Còn những đứa con, dù không nói ra, nhưng trong ánh mắt của chúng đã chứa đựng sự thấu hiểu, nỗi xót xa và cả quyết tâm để không phụ lòng cha mẹ.
Truyện không chỉ là lát cắt về cuộc sống mà còn là lời nhắc nhở về lòng biết ơn và sự trân trọng. Đọc “Bát phở”, ta càng thấm thía hơn những hy sinh thầm lặng của cha mẹ, để rồi tự nhủ rằng bản thân phải sống sao cho xứng đáng với tình yêu thương ấy.
Bài văn mẫu 3
Những câu chuyện về tình cha con luôn có một sức mạnh đặc biệt, không cần cầu kỳ hoa mỹ nhưng vẫn đủ sức lay động lòng người. “Bát phở” của Phong Điệp là một câu chuyện như thế – giản dị mà xúc động, nhẹ nhàng mà thấm thía.
Truyện kể về một buổi sáng tại quán phở Hà Nội, nơi hai người cha cùng hai cậu con trai từ quê lên dự thi đại học. Trong không gian ấm cúng của quán ăn, hai người cha chỉ gọi phở cho con, còn mình thì ngồi đó, trò chuyện về những lo toan đời thường. Những đứa con lặng lẽ ăn, hiểu rằng cha mình cũng đói, nhưng vẫn cố gắng dành tất cả những gì tốt đẹp nhất cho chúng. Khi đến lúc thanh toán, hai người cha cẩn thận đếm từng đồng tiền lẻ, còn hai cậu con trai chỉ im lặng nhìn theo, trong lòng đầy nỗi niềm khó tả.
Điểm đặc biệt của tác phẩm nằm ở nghệ thuật kể chuyện mộc mạc nhưng đầy cảm xúc. Chỉ bằng một tình huống nhỏ trong quán phở, tác giả đã tái hiện chân thực hình ảnh hai người cha tảo tần, nhường nhịn cho con từng miếng ăn, từng đồng bạc lẻ. Hình ảnh bát phở không chỉ là một bữa ăn đơn thuần mà còn là biểu tượng của tình phụ tử, của sự hy sinh lặng lẽ mà sâu sắc. Giọng văn nhẹ nhàng, không bi lụy nhưng vẫn khiến người đọc cảm nhận được trọn vẹn nỗi xúc động ẩn chứa trong từng câu chữ.
Đọc “Bát phở”, ta càng thêm trân trọng những gì cha mẹ đã dành cho mình. Một bát phở không chỉ là một bữa ăn, mà còn là sự chắt chiu, là hy vọng, là tất cả yêu thương của đấng sinh thành. Từ đó, ta hiểu rằng lòng biết ơn không chỉ dừng lại ở cảm xúc, mà còn cần thể hiện bằng hành động – bằng sự nỗ lực không ngừng để cha mẹ có thể tự hào về mình.
