Bài thơ “Đêm mưa” của Tô Hoàn khắc họa chân thực cuộc sống gian khổ của người lính và tình đồng đội ấm áp giữa thiên nhiên khắc nghiệt. Trong đêm mưa lạnh giá, hình ảnh người lính lặng lẽ kéo chăn đắp cho đồng đội đã thể hiện tình cảm gắn bó thiêng liêng, sưởi ấm lòng người giữa chiến trường khắc nghiệt. Với lời thơ dung dị nhưng đầy cảm xúc, bài thơ không chỉ phản ánh hiện thực mà còn ca ngợi tinh thần đoàn kết và sự hy sinh cao đẹp của những người lính.
Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) ghi lại cảm nghĩ của em về bài thơ sau:
Con về thăm mẹ, đêm mưa
Mới hay nhà dột, gió lùa bốn bên
Mưa rơi sợi thẳng, sợi xiên
Cứ nhằm vào mẹ những đêm trắng trời
Con đi đánh giặc suốt đời
Vẫn không che được một nơi mẹ nằm.
(Đêm mưa -Tô Hoàn, nguồn thivien.net)
Tô Hoàn sinh năm 1949, quê làng Tĩnh Lộc, xã Nghĩa Trung, Việt Yên, Bắc Giang; là người lính tham gia kháng chiến, là lính vận tải, sau chuyển sang Tuyên huấn Cục Hậu Cần của một Quân khu, chủ yếu là ở chiến trường Trung Trung Bộ.
Dàn ý NLVH Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) ghi lại cảm nghĩ về bài thơ Đêm mưa -Tô Hoàn
Mở bài
Giới thiệu đoạn thơ cần phân tích và khái quát nội dung, nghệ thuật đặc sắc.
Trong dòng chảy của thơ ca kháng chiến, hình ảnh người mẹ tần tảo, hy sinh luôn là nguồn cảm hứng sâu sắc, chạm đến trái tim người đọc. Đoạn thơ không chỉ khắc họa chân thực cuộc sống gian lao của mẹ mà còn thể hiện nỗi xót xa, day dứt của người lính khi nghĩ về đấng sinh thành. Qua đó, tác giả đã dựng nên một bức tranh xúc động về tình mẫu tử thiêng liêng, đồng thời làm nổi bật những giá trị nhân văn sâu sắc.
Thân bài
1. Nỗi xót xa, thương cảm của người lính dành cho mẹ
– Hình ảnh người mẹ hiện lên trong cuộc sống vất vả, khốn khó.
– Mẹ lặng thầm chịu đựng gian lao, hy sinh để con yên tâm chiến đấu.
– Người lính nhận thức rõ sự hy sinh ấy, thể hiện lòng biết ơn và tình yêu thương sâu sắc.
2. Sự day dứt, trăn trở của người lính
– Người lính tự vấn, cảm thấy mình vô tâm khi chưa giúp mẹ bớt cực nhọc.
– Cảm giác day dứt, ân hận vì những thiệt thòi mà mẹ đã chịu đựng.
– Tình cảm chân thành, sâu sắc qua những câu thơ đầy cảm xúc.
3. Nghệ thuật đặc sắc của đoạn thơ
– Thể thơ lục bát nhẹ nhàng, sâu lắng, dễ đi vào lòng người.
– Hình ảnh chân thực, gần gũi, gợi cảm xúc mạnh mẽ.
– Giọng điệu bùi ngùi, xúc động, thể hiện tình cảm chân thành.
– Biện pháp liệt kê: nhà dột, gió lùa, sợi thẳng, sợi xiên… làm rõ sự cơ cực của mẹ.
– Cặp câu đối chiếu ở cuối đoạn thơ nhấn mạnh nỗi vất vả của mẹ và tâm trạng xót xa của người lính.
Kết bài
Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ.
Nhấn mạnh tình cảm thiêng liêng giữa người lính và mẹ, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.
Đoạn thơ để lại dư âm lắng đọng bởi sự chân thành trong cảm xúc và chiều sâu trong tư tưởng. Không chỉ ca ngợi đức hy sinh của người mẹ, tác phẩm còn là lời tự vấn đầy trăn trở của người lính – một người con luôn hướng về quê nhà với lòng biết ơn và tình thương vô hạn. Chính sự kết hợp hài hòa giữa nội dung xúc động và nghệ thuật tinh tế đã giúp đoạn thơ chạm đến trái tim độc giả, khiến ta càng thêm trân trọng những hy sinh thầm lặng của mẹ.
Bài văn mẫu NLVH Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) ghi lại cảm nghĩ về bài thơ Đêm mưa -Tô Hoàn
Bài văn mẫu 1
Bài thơ “Đêm mưa” của Tô Hoàn là một bức tranh giàu cảm xúc về tình mẫu tử, qua đó khắc họa nỗi xót xa và day dứt của người lính khi nhận ra sự hy sinh thầm lặng của mẹ. Chỉ với sáu câu thơ, tác giả đã tạo nên một khoảng lặng đầy suy tư, khiến người đọc không khỏi xúc động.
“Con về thăm mẹ, đêm mưa”
Một cuộc hội ngộ không trọn vẹn, một lần trở về trong thời khắc mưa gió lạnh lẽo. Hai chữ *”đêm mưa”* không chỉ là bối cảnh mà còn mang sắc thái cảm xúc, gợi lên sự buồn bã, cô đơn. Cuộc chiến đấu của người lính đã kéo dài quá lâu, để rồi đến khi có cơ hội trở về, anh lại phải đối diện với một thực tại xót xa.
“Mới hay nhà dột, gió lùa bốn bên”
Chỉ khi tận mắt chứng kiến, người con mới hiểu được hoàn cảnh của mẹ. Căn nhà đã không còn vững chãi, gió mưa ùa vào bốn phía. Câu thơ không chỉ nói về sự xuống cấp của mái nhà mà còn hàm chứa một sự thật đau lòng: trong khi anh đang ở ngoài chiến trường, mẹ lại sống trong cảnh thiếu thốn, khốn khó mà anh chưa từng hay biết.
“Mưa rơi sợi thẳng, sợi xiên”
Hình ảnh mưa được miêu tả một cách chân thực và sinh động. Những hạt mưa không chỉ rơi xuống mà còn tạt xiên vào, len lỏi vào từng góc nhỏ. Nó không đơn thuần là một hiện tượng thời tiết, mà còn là hình ảnh ẩn dụ cho những gian truân, nhọc nhằn mà mẹ đang gánh chịu.
“Cứ nhằm vào mẹ những đêm trắng trời”
Không phải ai khác, chính mẹ là người hứng chịu tất cả. Những cơn mưa không chỉ khiến mái nhà thêm dột nát mà còn đè nặng lên tấm thân gầy guộc của mẹ. Hình ảnh “những đêm trắng trời” vừa gợi lên sự khắc nghiệt của thiên nhiên, vừa phản ánh những đêm dài mất ngủ, những trăn trở của mẹ khi con chưa trở về.
“Con đi đánh giặc suốt đời”
Câu thơ ngắn nhưng nặng trĩu tâm tư. Người lính đã dành cả tuổi trẻ để chiến đấu, bảo vệ đất nước. Nhưng trong cuộc hành trình ấy, liệu anh có vô tình quên mất rằng mẹ vẫn đang ở quê nhà, lặng lẽ chờ đợi, lặng lẽ chịu đựng?
“Vẫn không che được một nơi mẹ nằm”
Lời tự vấn đầy đau đớn và xót xa. Dù đã hy sinh cả cuộc đời để cầm súng chiến đấu, nhưng anh vẫn không thể lo cho mẹ một chỗ nghỉ ngơi ấm áp. Câu thơ vừa là nỗi ân hận của riêng người lính, vừa là nỗi niềm chung của những người con xa nhà, những người mãi mải mê với trách nhiệm lớn lao mà chưa kịp đáp đền công ơn sinh thành.
Bài thơ khép lại trong nỗi day dứt khôn nguôi. Giọng thơ bình dị, không cầu kỳ trau chuốt, nhưng chính sự giản đơn ấy lại tạo nên sức nặng, đánh thức những cảm xúc sâu thẳm nhất trong lòng người đọc về tình mẫu tử và lòng biết ơn với cha mẹ.
Bài văn mẫu 2
Tô Hoàn đã viết nên một bài thơ ngắn nhưng đầy ám ảnh về tình mẫu tử trong “Đêm mưa”. Mỗi câu thơ là một nỗi niềm, một sự trăn trở của người lính khi chứng kiến những hy sinh âm thầm của mẹ.
“Con về thăm mẹ, đêm mưa”
Người lính trở về vào một đêm mưa – thời điểm gợi lên sự lạnh lẽo và cô quạnh. Đây không phải là một cuộc đoàn tụ vui vẻ, mà là một lần trở về đầy nỗi niềm. “Đêm mưa” dường như là một biểu tượng cho những khó khăn, khắc nghiệt của cuộc sống mà người mẹ đã âm thầm chịu đựng.
“Mới hay nhà dột, gió lùa bốn bên”
Câu thơ thể hiện sự nhận thức muộn màng của người con. Anh ra đi chiến đấu, những tưởng đã làm tròn trách nhiệm với đất nước, nhưng lại không hay biết rằng nơi quê nhà, mẹ vẫn đang sống trong cảnh thiếu thốn, nghèo nàn. “Gió lùa bốn bên” không chỉ là sự khắc nghiệt của thiên nhiên mà còn gợi lên sự cô đơn, trống vắng trong lòng người mẹ.
“Mưa rơi sợi thẳng, sợi xiên”
Cơn mưa được miêu tả với hình ảnh cụ thể, như những mũi kim xuyên qua không gian, rơi xuống mái nhà dột nát. Mưa không chỉ là mưa, mà còn tượng trưng cho những gian truân mà mẹ đang phải gánh chịu từng ngày.
“Cứ nhằm vào mẹ những đêm trắng trời”
Không có ai che chở, không có ai vỗ về, mẹ phải chịu đựng tất cả những cơn mưa gió lạnh buốt trong những đêm dài thao thức. Câu thơ như một nhát dao cứa vào lòng người đọc, khi ta hình dung ra hình ảnh người mẹ cô đơn trong căn nhà trống trải, hứng chịu từng cơn mưa dột.
“Con đi đánh giặc suốt đời”
Người lính đã hy sinh cả thanh xuân cho chiến tranh, để rồi khi ngoảnh lại, anh nhận ra mình chưa làm được gì cho mẹ. Câu thơ mang một nỗi niềm vừa tự hào vừa day dứt: tự hào vì đã cống hiến, nhưng đau lòng vì chưa thể lo lắng cho đấng sinh thành.
“Vẫn không che được một nơi mẹ nằm”
Sự đối lập giữa một người lính mạnh mẽ, kiên cường ngoài chiến trường và một người con bất lực trước hoàn cảnh của mẹ tạo nên một nỗi xót xa tột cùng. Anh có thể bảo vệ quê hương, nhưng lại không thể bảo vệ được chính mẹ mình khỏi những thiếu thốn, vất vả.
Bài thơ khiến ta không khỏi suy nghĩ về những hy sinh thầm lặng của những người mẹ. Mộc mạc nhưng chân thành, từng câu chữ của Tô Hoàn đã chạm đến tận đáy lòng, thức tỉnh những người con về trách nhiệm và tình yêu dành cho đấng sinh thành.
Bài văn mẫu 3
Bài thơ “Đêm mưa” của Tô Hoàn là một bức tranh đầy xúc động về tình mẫu tử, thể hiện nỗi xót xa của người lính khi nhận ra những hy sinh thầm lặng của mẹ. Mỗi câu thơ đều chất chứa những cảm xúc sâu lắng, khơi gợi trong lòng người đọc sự đồng cảm và trăn trở.
“Con về thăm mẹ, đêm mưa”
Ngay từ câu thơ đầu tiên, khung cảnh đã được mở ra trong một không gian lạnh lẽo và cô đơn. Người con sau bao năm tháng xa nhà mới trở về thăm mẹ, nhưng thời gian đoàn tụ lại diễn ra trong một đêm mưa. Hai chữ *”đêm mưa”* không chỉ đơn thuần là bối cảnh mà còn gợi lên sự trống trải, buồn bã, như báo hiệu những điều khiến người con phải đau lòng khi chứng kiến.
“Mới hay nhà dột, gió lùa bốn bên”
Chỉ khi về thăm mẹ, người con mới nhận ra mái nhà nay đã cũ kỹ, xiêu vẹo, không đủ vững vàng để che chở cho mẹ trong những ngày mưa gió. Câu thơ như một lời trách nhẹ nhàng mà day dứt – trách bản thân vì không kịp nhận ra những khổ cực mẹ đã chịu đựng trong những năm tháng anh vắng nhà. “Gió lùa bốn bên” càng nhấn mạnh sự lạnh lẽo, trống trải, khiến căn nhà nhỏ dường như trở nên mong manh hơn giữa cơn mưa tầm tã.
“Mưa rơi sợi thẳng, sợi xiên”
Hình ảnh cơn mưa được miêu tả một cách cụ thể, sống động. Những hạt mưa không chỉ rơi xuống mái nhà mà còn len lỏi vào từng góc nhỏ, nhấn chìm không gian trong cái lạnh cắt da cắt thịt. Cách diễn đạt *”sợi thẳng, sợi xiên”* giúp người đọc cảm nhận rõ hơn về cơn mưa dai dẳng, tàn nhẫn, như thể thiên nhiên cũng đang thử thách sự chịu đựng của con người.
“Cứ nhằm vào mẹ những đêm trắng trời”
Câu thơ này gợi lên một hình ảnh đau lòng. Mẹ già còm cõi, lặng lẽ chịu đựng những đêm dài lạnh lẽo khi gió lùa, khi mưa dột. “Nhằm vào mẹ” không chỉ là một thực tế khắc nghiệt mà còn ẩn chứa sự xót xa của người con khi nhận ra mẹ chính là người chịu đựng tất cả những khó khăn ấy mà chưa từng một lời than phiền. “Đêm trắng trời” có thể hiểu theo hai nghĩa: vừa là màn đêm mưa gió mịt mù, vừa là những đêm thao thức, mất ngủ của người mẹ già yếu.
“Con đi đánh giặc suốt đời”
Người con đã dành cả thanh xuân để cầm súng chiến đấu, bảo vệ quê hương. Câu thơ ngắn nhưng chất chứa bao nhiêu tâm tư. Suốt bao nhiêu năm, người lính đã kiên cường đối mặt với hiểm nguy, đã làm tròn bổn phận với đất nước. Nhưng liệu sự hy sinh ấy có thể khỏa lấp được một sự thật đau lòng rằng nơi mẹ già vẫn còn nghèo khổ, thiếu thốn hay không?
“Vẫn không che được một nơi mẹ nằm”
Câu thơ cuối vang lên như một lời tự vấn đầy xót xa. Người lính đã từng chiến đấu để bảo vệ hàng triệu người dân, nhưng lại không thể che chở cho chính mẹ mình. Sự đối lập ấy khiến nỗi day dứt càng thêm sâu sắc. Đây không chỉ là sự áy náy của một người con, mà còn là tâm sự chung của biết bao người lính, những người đã hy sinh cả cuộc đời mình vì nghĩa lớn nhưng vẫn mang trong lòng những tiếc nuối không thể nguôi ngoai.
Bài thơ “Đêm mưa” không chỉ là lời tri ân đối với những người mẹ, mà còn là một lời nhắc nhở về trách nhiệm của những người con. Giọng thơ bình dị, mộc mạc nhưng lại chứa đựng sức lay động mạnh mẽ, khiến người đọc không khỏi xúc động, suy ngẫm về tình mẫu tử thiêng liêng và những hy sinh thầm lặng của mẹ.
