Đề bài: Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) cảm nhận về hình tượng người mẹ được khắc họa trong hai văn bản sau:
Lưng mẹ còng rồi
Cau thì vẫn thẳng
Cau-ngọn xanh rờn
Mẹ-đầu bạc trắng
Cau ngày càng cao
Mẹ ngày một thấp
Cau gần với giời
Mẹ thì gần đất!
Ngày con còn bé
Cau mẹ bổ tư
Giờ cau bổ tám
Mẹ còn ngại to!
Một miếng cau khô
Khô gầy như mẹ
Con nâng trên tay
Không cầm được lệ
Ngẩng hỏi giời vậy
-Sao mẹ ta già?
Không một lời đáp
Mây bay về xa.
(Mẹ, Đỗ Trung Lai, Đêm sông Cầu, NXB Quân đội nhân dân, 2000)
Vầng trăng rơi xuống vẫn tròn
Khi mình vốc nước trăng còn trên tay
Mẹ như chiếc lá tre gầy
Thân cò lặn lội cuốc cày sớm trưa
Tiết trời đổi nắng thành mưa
Mẹ chạy chỗ thóc chỉ vừa phơi xong
Hạt khô mẹ bỏ vào nong
Hạt nào thấm nước quạt hong trước nhà
Thế rồi ngày tháng cứ qua
Bố đi công tác xa nhà từ khi
Nỗi buồn theo sóng cuốn đi
Thâm tâm luôn nghĩ làm gì nuôi con
Trăng còn có lúc khuyết tròn
Nghĩ về dáng mẹ vẫn còn vẹn nguyên
(Dáng mẹ – Hà Ngọc Hoàng, Nguồn: thivien.net)
Dàn ý NLVH Viết bài văn nghị luận cảm nhận về hình ảnh người mẹ trong hai tác phẩm Mẹ của Đỗ Trung Lai và Dáng mẹ của Hà Ngọc Hoàng
Mở bài
- Giới thiệu về hình tượng người mẹ trong văn học, đặc biệt là trong thơ ca Việt Nam.
- Nhấn mạnh sự quan trọng của hình ảnh người mẹ trong các tác phẩm văn học, thể hiện tình yêu thương, sự hy sinh và vất vả của mẹ.
- Giới thiệu hai tác phẩm cần phân tích: “Mẹ” của Đỗ Trung Lai và “Dáng mẹ” của Hà Ngọc Hoàng.
- Trình bày mục tiêu phân tích hình tượng người mẹ qua các tác phẩm này để làm nổi bật những giá trị nhân văn trong văn học.
Hình tượng người mẹ trong văn học Việt Nam luôn là một hình ảnh gắn liền với những đức tính cao quý, những hy sinh thầm lặng và tình yêu thương vô bờ bến dành cho con cái. Trong nhiều tác phẩm, hình ảnh người mẹ không chỉ là biểu tượng của tình mẫu tử mà còn là biểu hiện của sự tảo tần, lam lũ và sự kiên cường vượt qua mọi khó khăn. Hai bài thơ “Mẹ” của Đỗ Trung Lai và “Dáng mẹ” của Hà Ngọc Hoàng là hai tác phẩm xuất sắc khắc họa hình ảnh người mẹ qua những cảm xúc và suy nghĩ sâu sắc của các tác giả. Qua đó, chúng ta cảm nhận được sự kính trọng và yêu thương mà các tác giả dành cho người mẹ của mình.
Thân bài: Phân tích, cảm nhận vẻ đẹp của hình tượng người mẹ trong hai tác phẩm
a. Bài “Mẹ” của Đỗ Trung Lai
Đỗ Trung Lai là một nhà thơ nổi bật với những bài thơ mang đậm tính chất triết lý và suy tư. Trong bài thơ “Mẹ”, ông tập trung khắc họa hình ảnh người mẹ qua phương diện vóc dáng, ngoại hình. Những từ ngữ như “lưng còng”, “đầu bạc trắng”, “ngày một thấp” đã trực tiếp miêu tả hình ảnh một người mẹ ngày càng yếu đuối, già nua theo thời gian. Những hình ảnh này không chỉ làm nổi bật sự tảo tần, vất vả của người mẹ mà còn thể hiện sự hi sinh thầm lặng mà mẹ dành cho con.
Hình ảnh cây cau được sử dụng một cách tài tình trong bài thơ như một phép so sánh để làm nổi bật sự đối lập giữa người mẹ và cây cau. Cau ngày càng cao, còn mẹ ngày càng thấp. Cây cau là hình ảnh quen thuộc trong làng quê Việt Nam, tượng trưng cho sự trường tồn và kiên cường, nhưng qua sự so sánh này, hình ảnh người mẹ trở nên càng thêm xót xa khi tuổi tác khiến bà ngày một yếu đi, gần đất xa trời. Những hình ảnh so sánh như “Mẹ – đầu bạc trắng” hay “Mẹ ngày một thấp” không chỉ khắc họa vóc dáng mẹ mà còn bộc lộ tình cảm yêu thương, xót xa và sự tiếc nuối của người con khi nhìn thấy mẹ già đi theo năm tháng.
Cuối bài thơ, câu hỏi tu từ “Sao mẹ ta già?” chính là một sự băn khoăn, trăn trở của người con khi nhận thức được sự tàn phai của thời gian. Đoạn kết này không chỉ thể hiện sự khắc khoải của người con mà còn là sự bày tỏ tình yêu thương sâu sắc đối với mẹ.
b. Bài “Dáng mẹ” của Hà Ngọc Hoàng
Hà Ngọc Hoàng trong bài thơ “Dáng mẹ” đã khắc họa hình ảnh người mẹ không chỉ qua vóc dáng mà còn qua công việc lao động vất vả, gian khổ. Mẹ được miêu tả như chiếc lá tre gầy, thân cò lặn lội cuốc cày sớm trưa. Hình ảnh “thân cò lặn lội” là một ẩn dụ quen thuộc trong ca dao dân gian, nhưng khi được sử dụng trong bài thơ, nó lại mang đến một sắc thái mới, thể hiện sự tảo tần, hy sinh của mẹ trong công cuộc mưu sinh nuôi con. Những hình ảnh rất cụ thể như “mẹ chạy chỗ thóc khi trời mưa” hay “hạt khô mẹ bỏ vào nong” đều làm nổi bật sự cực nhọc trong công việc hàng ngày của người mẹ.
Nỗi buồn trong tâm hồn người mẹ cũng được tác giả khắc họa rất tinh tế. Mẹ lo toan, suy nghĩ về cuộc sống, về con cái, về cơm áo gạo tiền. Những nỗi buồn ấy được tác giả giãi bày qua hình ảnh vầng trăng, một hình ảnh quen thuộc trong văn học, tượng trưng cho sự vẹn nguyên, bền bỉ của tình cảm người mẹ. Tuy thời gian trôi qua, mọi thứ thay đổi, nhưng tình cảm của người mẹ vẫn luôn là một điều không bao giờ phai nhạt trong kí ức của con.
c. So sánh
Điểm giống nhau:
Cả hai bài thơ đều khắc họa hình tượng người mẹ một cách chân thực và cảm động qua những hình ảnh miêu tả vóc dáng, ngoại hình của mẹ. Sự tảo tần, vất vả, hy sinh của người mẹ hiện lên rõ nét qua những hình ảnh về vóc dáng hao gầy, tiều tụy. Đồng thời, cả hai tác giả đều thể hiện trực tiếp tình cảm xót xa, biết ơn và yêu thương mẹ. Các tác giả đều sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu sức gợi và giàu nhạc điệu, vận dụng linh hoạt các biện pháp tu từ, tạo nên một giọng điệu nhẹ nhàng, thiết tha và sâu lắng.
Điểm khác nhau:
– Bài “Mẹ” của Đỗ Trung Lai chủ yếu khắc họa hình ảnh người mẹ qua vóc dáng, sử dụng hình ảnh cây cau làm hình ảnh trung tâm để thể hiện sự đối lập giữa cây cau và người mẹ. Bài thơ sử dụng thể thơ 4 chữ, ngôn ngữ giản dị, giàu tính biểu cảm và nhiều câu cảm thán.
– Trong khi đó, bài “Dáng mẹ” của Hà Ngọc Hoàng khắc họa người mẹ qua nhiều phương diện hơn, không chỉ vóc dáng mà còn qua công việc và thế giới nội tâm. Bài thơ sử dụng thể thơ lục bát với ngôn ngữ giàu giá trị biểu tượng, nhịp điệu hài hòa, cân xứng, tạo ra một không gian cảm xúc sâu lắng hơn.
Đánh giá:
Cả hai bài thơ đều khắc họa hình tượng người mẹ một cách chân thực và cảm động. Qua đó, người đọc cảm nhận được tình cảm yêu thương và kính trọng sâu sắc của các tác giả đối với mẹ. Hình tượng người mẹ trong cả hai tác phẩm không chỉ là biểu tượng của tình mẫu tử mà còn là hình ảnh đẹp của người phụ nữ Việt Nam – với sức sống mãnh liệt, sự kiên cường và lòng hi sinh vô bờ bến. Đây là một vẻ đẹp cao quý mà mỗi chúng ta đều nên trân trọng và gìn giữ.
Kết bài
- Tóm tắt lại những đặc điểm nổi bật trong hình tượng người mẹ trong hai tác phẩm.
- Khẳng định rằng dù mỗi tác phẩm có cách thể hiện khác nhau, nhưng đều thể hiện tình cảm yêu thương, kính trọng đối với mẹ.
- Nhấn mạnh ý nghĩa của hình ảnh người mẹ trong văn học: biểu tượng của sự hy sinh, tình yêu vô điều kiện và động lực cho sự trưởng thành.
- Kết luận về vai trò quan trọng của mẹ trong cuộc đời con cái và trong văn học nói chung.
Hình ảnh người mẹ trong hai bài thơ “Mẹ” và “Dáng mẹ” chính là minh chứng cho tình yêu thương vô bờ bến mà mỗi người con dành cho mẹ của mình. Những hình ảnh về vóc dáng mẹ, những công việc lao động tần tảo, và những suy tư khắc khoải của người mẹ đều thể hiện rõ sự hi sinh, sự kiên cường và tình yêu sâu sắc mà mẹ dành cho con. Những bài thơ này không chỉ là sự tưởng nhớ, tri ân mà còn là lời nhắc nhở chúng ta về lòng biết ơn đối với những gì mà người mẹ đã làm cho chúng ta.
Bài văn mẫu NLVH Viết bài văn nghị luận cảm nhận về hình ảnh người mẹ trong hai tác phẩm Mẹ của Đỗ Trung Lai và Dáng mẹ của Hà Ngọc Hoàng
Bài văn mẫu 1
Hình tượng người mẹ trong văn học Việt Nam luôn là hình ảnh rất thiêng liêng và cao quý. Mẹ không chỉ là người sinh thành, dưỡng dục mà còn là hình mẫu lý tưởng của sự hy sinh, vất vả và tình yêu thương vô bờ bến. Trong thơ ca, người mẹ hiện lên dưới nhiều hình thức, nhưng tựu chung lại, mẹ luôn là biểu tượng của tình mẫu tử, của sự kiên cường và tình cảm sâu sắc dành cho con cái. Đặc biệt, hai bài thơ “Mẹ” của Đỗ Trung Lai và “Dáng mẹ” của Hà Ngọc Hoàng là hai tác phẩm tiêu biểu khắc họa hình ảnh người mẹ qua những góc nhìn đầy cảm xúc và sâu sắc.
Trong bài thơ “Mẹ” của Đỗ Trung Lai, người mẹ được miêu tả qua vẻ ngoài già nua, với những hình ảnh đầy thương cảm như “lưng còng”, “đầu bạc trắng” hay “ngày một thấp”. Những từ ngữ này không chỉ vẽ nên hình ảnh một người mẹ ngày càng yếu đi theo năm tháng mà còn thể hiện nỗi lòng của người con khi chứng kiến mẹ già đi từng ngày. Đặc biệt, hình ảnh cây cau trong bài thơ được sử dụng như một phép so sánh giữa sự kiên cường của cây cau và sự yếu đi của người mẹ. Cây cau vươn cao, nhưng mẹ lại ngày một thấp đi, đó là sự đối lập khiến người con không khỏi cảm thấy xót xa. Câu hỏi tu từ “Sao mẹ ta già?” cuối bài là một lời trăn trở, một cảm giác hụt hẫng khi con nhận ra sự tàn phai của thời gian đối với mẹ.
Trong khi đó, bài thơ “Dáng mẹ” của Hà Ngọc Hoàng lại tập trung miêu tả người mẹ qua công việc lao động vất vả và những suy tư về cuộc sống. Mẹ được miêu tả như “thân cò lặn lội”, một hình ảnh quen thuộc trong dân gian nhưng qua bài thơ lại mang một màu sắc mới, gợi lên sự cực nhọc và tảo tần của người mẹ trong cuộc sống mưu sinh. Những hình ảnh rất cụ thể như mẹ làm việc dưới mưa hay những hạt thóc mẹ chăm chút đều thể hiện sự hy sinh, lo toan cho con cái. Trong lòng mẹ luôn chứa đựng những nỗi buồn về cuộc sống, về tương lai của con cái, và đó là điều tác giả khắc họa qua hình ảnh vầng trăng, biểu tượng của sự kiên nhẫn và vĩnh cửu.
Cả hai bài thơ đều khắc họa hình tượng người mẹ với những đặc điểm giống nhau như sự hy sinh, tảo tần và yêu thương vô điều kiện. Tuy nhiên, mỗi bài thơ lại có những cách thể hiện khác nhau. Bài thơ của Đỗ Trung Lai thiên về việc miêu tả người mẹ qua ngoại hình và sự thay đổi của mẹ theo thời gian, trong khi bài thơ của Hà Ngọc Hoàng lại tập trung vào những vất vả của mẹ trong công việc mưu sinh. Dù thể hiện khác nhau nhưng cả hai tác phẩm đều bày tỏ tình yêu thương, sự kính trọng sâu sắc đối với người mẹ.
Hình tượng người mẹ trong hai bài thơ là biểu tượng đẹp đẽ của tình yêu, sự hy sinh và lòng kiên cường. Những hình ảnh này không chỉ mang lại cho người đọc cảm giác biết ơn mà còn là lời nhắc nhở về những giá trị nhân văn sâu sắc trong cuộc sống. Người mẹ luôn là hình ảnh không thể thiếu trong đời sống tinh thần của mỗi chúng ta.
Bài văn mẫu 2
Trong văn học Việt Nam, hình tượng người mẹ luôn xuất hiện như một biểu tượng đẹp về sự hy sinh và tình yêu vô bờ bến. Mẹ là người luôn dành cho con cái tình thương yêu, chăm sóc và những hy sinh thầm lặng mà không đòi hỏi bất kỳ sự đền đáp nào. Hình ảnh người mẹ trong văn học không chỉ phản ánh tình cảm sâu sắc của người con mà còn là tiếng nói của những đức tính cao quý mà xã hội ngưỡng mộ. Hai bài thơ “Mẹ” của Đỗ Trung Lai và “Dáng mẹ” của Hà Ngọc Hoàng chính là những minh chứng điển hình cho hình ảnh người mẹ trong lòng các tác giả.
Bài thơ “Mẹ” của Đỗ Trung Lai khắc họa hình ảnh người mẹ với những đặc điểm của sự già nua và sự tảo tần trong cuộc sống. Những từ ngữ như “lưng còng”, “đầu bạc trắng”, “ngày một thấp” đều vẽ nên hình ảnh một người mẹ già yếu, đã trải qua bao năm tháng vất vả. Những hình ảnh này không chỉ miêu tả sự mệt mỏi của mẹ mà còn thể hiện sự thương tiếc của người con khi chứng kiến mẹ ngày càng yếu đi. Hình ảnh cây cau trong bài thơ là một phép so sánh đặc sắc, cây cau kiên cường vươn lên nhưng mẹ lại ngày càng thấp đi, như là một biểu tượng của sự chênh lệch giữa thời gian và sức sống của con người. Câu hỏi “Sao mẹ ta già?” chính là lời bày tỏ sự khắc khoải, lo lắng của người con về sự thay đổi không thể tránh khỏi của mẹ.
Trong khi đó, bài thơ “Dáng mẹ” của Hà Ngọc Hoàng lại tập trung miêu tả công việc vất vả của mẹ và những suy tư sâu sắc trong tâm hồn mẹ. Mẹ được miêu tả như một chiếc lá tre gầy, một hình ảnh biểu tượng của sự mỏng manh nhưng bền bỉ trong cuộc sống. Những hình ảnh mẹ làm việc chăm chỉ, từ việc cuốc cày, chăm thóc cho đến việc lo toan cuộc sống cho con cái đều thể hiện sự hy sinh hết lòng. Tuy vậy, trong sâu thẳm tâm hồn mẹ, vẫn có những nỗi lo âu về tương lai, về cuộc sống con cái. Hình ảnh vầng trăng trong bài thơ tượng trưng cho sự vĩnh cửu và tình yêu bao la của mẹ, dù thời gian trôi qua nhưng tình cảm của mẹ vẫn luôn tồn tại.
Cả hai bài thơ đều khắc họa hình ảnh người mẹ qua những đặc điểm chung như sự hy sinh, vất vả và tình yêu vô bờ bến. Tuy nhiên, cách thể hiện của các tác giả có sự khác biệt rõ rệt. Đỗ Trung Lai chủ yếu miêu tả hình ảnh mẹ qua ngoại hình và sự già nua theo thời gian, trong khi Hà Ngọc Hoàng lại tập trung vào công việc lao động và những suy nghĩ của mẹ. Mặc dù vậy, cả hai bài thơ đều bày tỏ tình cảm yêu thương, kính trọng và biết ơn đối với mẹ.
Hình ảnh người mẹ trong hai bài thơ là sự kết tinh của tình yêu thương, lòng hy sinh và sự kiên cường. Đây là những giá trị văn hóa nhân văn mà chúng ta cần gìn giữ và trân trọng trong mỗi chúng ta. Người mẹ không chỉ là người sinh thành mà còn là người bạn đồng hành trong cuộc đời, luôn âm thầm, lặng lẽ dõi theo và yêu thương con cái.
Bài văn mẫu 3
Hình tượng người mẹ trong văn học Việt Nam luôn gắn liền với những giá trị cao đẹp của tình yêu thương và sự hy sinh vô điều kiện. Người mẹ không chỉ là người sinh ra con cái mà còn là người luôn bên cạnh, bảo vệ và nuôi dưỡng con cái trưởng thành. Hình ảnh người mẹ trong thơ ca, đặc biệt trong hai bài thơ “Mẹ” của Đỗ Trung Lai và “Dáng mẹ” của Hà Ngọc Hoàng, đã được khắc họa rất sâu sắc và giàu cảm xúc, thể hiện tình cảm yêu thương và sự trân trọng của các tác giả dành cho mẹ.
Trong bài thơ “Mẹ” của Đỗ Trung Lai, hình ảnh người mẹ hiện lên qua những chi tiết về ngoại hình, với những từ ngữ như “lưng còng”, “đầu bạc trắng” và “ngày một thấp”. Những từ ngữ này không chỉ mô tả sự thay đổi của người mẹ theo thời gian mà còn thể hiện tình cảm xót xa, tiếc nuối của người con khi nhìn thấy mẹ già đi từng ngày. Hình ảnh cây cau trong bài thơ là một phép so sánh rất đặc biệt, làm nổi bật sự kiên cường của cây cau và sự yếu dần của người mẹ. Câu hỏi “Sao mẹ ta già?” cuối bài thơ không chỉ là sự trăn trở của người con mà còn là sự bày tỏ tình cảm sâu sắc đối với mẹ.
Trong khi đó, bài thơ “Dáng mẹ” của Hà Ngọc Hoàng lại khắc họa hình ảnh người mẹ qua công việc lao động vất vả. Mẹ được miêu tả như một chiếc lá tre gầy, làm việc suốt ngày đêm để lo toan cho cuộc sống gia đình. Những hình ảnh như “thân cò lặn lội” hay “hạt khô mẹ bỏ vào nong” đều gợi lên sự cực nhọc trong công việc của mẹ. Mặc dù vậy, trong lòng mẹ luôn ẩn chứa những nỗi lo về cuộc sống, về con cái, về những khó khăn trong cuộc sống. Hình ảnh vầng trăng trong bài thơ là biểu tượng của tình yêu thương bền bỉ, kiên cường và vĩnh cửu của mẹ.
Cả hai bài thơ đều khắc họa hình tượng người mẹ một cách chân thật và cảm động. Tuy nhiên, mỗi bài thơ lại mang một sắc thái khác nhau trong cách thể hiện. Bài thơ của Đỗ Trung Lai chủ yếu miêu tả người mẹ qua ngoại hình, còn bài thơ của Hà Ngọc Hoàng lại tập trung vào công việc lao động và tâm trạng của mẹ. Dù thể hiện khác nhau, cả hai tác phẩm đều bày tỏ tình cảm yêu thương và lòng kính trọng đối với người mẹ.
Hình ảnh người mẹ trong các bài thơ này là biểu tượng của tình yêu thương vô điều kiện và sự hy sinh không ngừng nghỉ. Những giá trị mà người mẹ mang lại cho con cái không chỉ giúp ta trưởng thành mà còn là những bài học quý giá về tình yêu, sự kiên cường và lòng nhân ái.
