Bàn về quan niệm giáo sư Lê Đình Kị: Tác phẩm nghệ thuật đạt tới cái đẹp theo nghĩa…

Đề bài:

Trong cuốn Cảm nhận văn học, giáo sư Lê Đình Kị cho rằng: “Tác phẩm nghệ thuật đạt tới cái đẹp theo nghĩa: mang được sự thật sâu xa của đời sống bên ngoài, đồng thời mang được sự thật tâm tình của con người.”

Bằng trải nghiệm văn học của mình, em hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.

Dàn ý chi tiết

Trong hành trình của văn chương, con người luôn đi tìm cái đẹp — nhưng đó không phải vẻ đẹp bề ngoài của lời văn, mà là vẻ đẹp ẩn sâu trong sự thật của đời sống và sự thật của tâm hồn. Bởi thế, khi khẳng định: “Tác phẩm nghệ thuật đạt tới cái đẹp theo nghĩa: mang được sự thật sâu xa của đời sống bên ngoài, đồng thời mang được sự thật tâm tình của con người”, giáo sư Lê Đình Kị đã chạm vào bản chất cốt lõi của nghệ thuật. Một tác phẩm chỉ thực sự sống khi nó chứa đựng hơi thở của đời sống — những vui buồn, xung đột, vẻ đẹp, bi kịch… Nhưng nếu chỉ có hiện thực thôi vẫn chưa đủ; nghệ thuật còn phải là tiếng lòng, là nơi tâm tư con người được soi chiếu, được nâng đỡ. Văn học lớn luôn là sự gặp gỡ giữa hai dòng chảy: một dòng từ cuộc đời chảy vào trang viết, và một dòng từ trái tim người nghệ sĩ chảy vào con chữ. Khi hai dòng ấy hòa gặp, tác phẩm mới thật sự đạt đến cái đẹp đúng nghĩa, cái đẹp khiến người đọc thấy mình trong đó, thấy một thế giới vừa quen vừa lạ, vừa của đời sống vừa của chính lòng mình.

* Giải thích ý kiến

– Tác phẩm nghệ thuật đạt tới cái đẹp theo nghĩa: mang được sự thật sâu xa của đời sống bên ngoài”:

+ Tác phẩm văn học phải có tính chân thật là tấm gương của đời sống. Phản ánh hiện thực khách quan không chỉ là bề ngoài mà ở bề sâu.

+ Tác phẩm nghệ thuật đem đến cho con người những vẻ đẹp muôn hình muôn vẻ của cuộc đời (Thiên nhiên, đất nước, con người, cuộc đời, lịch sử …)

+ Nhà văn phải đưa được những vấn đề nóng hổi của cuốc sống vào trong những trang viết của mình.

– “Tác phẩm nghệ thuật đạt tới cái đẹp theo nghĩa:..mang được sự thật tâm tình của con người”:

+ Tác phẩm nghệ thuật giúp phát hiện và miêu tả những vẻ đẹp của cuộc sống một cách sinh động, là tiếng nói của một giai cấp, là số phận của một kiếp người hay là lời trầm tình của nhân vật trữ tình … Mang lại cho người đọc vẻ đẹp muôn hình muôn vẻ của cuộc đời, khám phá vẻ đẹp sâu xa trong nội tâm con người

+ Tác phẩm nghệ thuật không chỉ đơn thuần là vẻ bề ngoài mà còn phải bao hàm những sự thật sâu xa của đời sống thực tại bên ngoài và những cảm xúc chân thật từ bên trong con người.

b) Bình luận ý kiến

Tác phẩm nghệ thuật đạt tới cái đẹp theo nghĩa: mang được sự thật sâu xa của đời sống bên ngoài”

+ Không có chất liệu đời sống thì không có gì để làm nên nội dung và giá trị của tác phẩm, mọi tác phẩm nghệ thuật đều bắt đầu từ đời sống.

+ Thước đo giá trị của môt tác phẩm nghệ thuật là ở sự chân thực, sâu sắc trong phản ánh đời sống với những qui luật khách quan và thế giới nội tâm của con người

+ Tác phẩm nghệ thuật phải là sự tái hiện đời sống tươi nguyên qua

lăng kính tình cảm của người nghệ sĩ.

“Tác phẩm nghệ thuật đạt tới cái đẹp theo nghĩa:..mang được sự thật tâm tình của con người”:

+ Lấy con người làm trung tâm, văn học phải thể hiện được mọi khía cạnh trong đời sống con người: số phận, tư tưởng, trí tuệ, và đặc biệt là tình cảm. Văn học “mang được sự thật tâm tình của con người.” chuyên chở mọi cung bậc tình cảm của con người, là cầu nối giữa biết bao tâm hồn, biết bao cảm xúc

+ Nâng đỡ cho nhân cách con người phát triển, gắn bó cuộc sống cá nhân mình với cuộc sống của cộng đồng.

+ Khi đối diện với tác phẩm, con người đồng thời đối diện với lương tâm mình, nó tác động đến lí trí, tình cảm, từ đó tìm được tiếng nói chung giúp con người tự hoàn thiện bản thân.

+ Một tác phẩm nghệ thuật chính là sự giao thoa giữa hiện thực và tâm hồn, phản ánh một cách trung thực và sâu sắc những gì đang diễn ra trong cuộc sống cũng như tâm tư của nhân vật

Chứng minh:

Thí sinh chọn lựa dẫn chứng tiêu biểu, phù hợp và phân tích làm sáng tỏ ý kiến (có thể chọn một số truyện, đoạn trích… hoặc có thể chọn lựa những truyện khác trong chương trình Ngữ văn THCS).

Biết cách chọn lựa dẫn chứng phân tích hợp lí, thuyết phục

Nhận xét, liên hệ

Ý kiến trên là một nhận định đúng đắn, khoa học.

Trao đổi, bàn luận về vấn đề, có chính kiến đối với vấn đề. Từ đó, người đọc tự nhận thức và tích lũy được những bài học bổ ích cho riêng mình.

Nhìn lại toàn bộ lịch sử văn học, ta càng thấy thấm thía nhận định của Lê Đình Kị. Những tác phẩm còn ở lại với thời gian luôn là những tác phẩm nắm giữ hai sự thật: sự thật của đời sống và sự thật của con người. Sức mạnh của chúng không chỉ nằm ở khả năng phản ánh hiện thực, mà còn nằm ở chỗ đánh thức nơi người đọc những rung động sâu xa tưởng chừng như đã ngủ quên. Chính điều ấy làm cho văn học không chỉ là kho tư liệu của đời sống, mà còn là nơi trú ẩn của tâm hồn, là chiếc cầu bắc nối con người với con người qua biết bao thời đại.

Cái đẹp trong nghệ thuật, suy cho cùng, không phải thứ được ban tặng sẵn, mà được tạo nên từ sự thành thật của người viết với đời sống và với lòng mình. Còn người đọc, khi đến với văn chương, cũng là đang bước vào cuộc đối thoại với chính mình, để rồi sau mỗi trang sách, ta thấy lòng mình rộng hơn, sâu hơn, nhân hậu hơn. Và có lẽ, chính lúc ấy, cái đẹp mà giáo sư Lê Đình Kị nói tới — cái đẹp của sự thật và của tâm tình — đã thực sự hiển lộ trong người đọc.