Đề bài: Nhận định về thơ, Diệp Tiến cho rằng: “Thơ ca là tiếng lòng người nghệ sĩ”.
Em hãy cảm nhận về tiếng lòng mà nhà thơ Tế Hanh gửi gắm trong bài thơ Quê hương ?
- Tế Hanh (1921 – 2009) tên thật là Trần Tế Hanh, quê ở xã Bình Dương, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi.
- Ông là một trong những gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ mới 1932 – 1945, nổi bật với giọng thơ hồn hậu, trong sáng, chân thành và tha thiết với quê hương, đất nước.
- Thơ Tế Hanh giàu cảm xúc, thường gắn với những kỷ niệm tuổi thơ, những cảnh vật bình dị của làng quê ven biển, mang đậm chất dân dã mà vẫn bay bổng, tinh tế.
- Sau Cách mạng tháng Tám, ông tiếp tục sáng tác và có nhiều đóng góp cho nền thơ ca cách mạng.
Giới thiệu tác phẩm Quê hương
- Bài thơ Quê hương được sáng tác năm 1939, in trong tập thơ đầu tay Nghẹn ngào khi Tế Hanh mới 18 tuổi.
- Đây là tác phẩm tiêu biểu nhất của Tế Hanh trong phong trào Thơ mới, thể hiện tình yêu tha thiết, nồng nàn của nhà thơ dành cho quê hương miền biển.
- Bài thơ khắc họa sinh động:
- Cảnh sắc thiên nhiên làng chài: bến sông, con thuyền, cánh buồm, ngọn gió.
- Hình ảnh con người lao động: khỏe khoắn, hăng say, gắn bó với biển cả.
- Qua đó, tác giả đã gửi gắm nỗi nhớ thương và niềm tự hào về quê hương khi đang sống xa nơi chôn rau cắt rốn.
- Quê hương tiêu biểu cho phong cách Tế Hanh: ngôn ngữ giản dị mà giàu hình ảnh, giàu nhạc điệu, thấm đẫm cảm xúc chân thành.
Mở bài
- Giới thiệu vấn đề cần nghị luận
Thân bài
* Lí giải và khẳng định vấn đề:
+ Thơ là hình thức sáng tác nghệ thuật lấy ngôn từ làm chất liệu để diễn tả những xúc cảm trào dâng nơi tâm hồn nhà thơ.
+ Nói “thơ là tiếng lòng”: chính là những rung động mãnh liệt bật ra trong một phút thăng hoa cảm xúc của nhà thơ.
=> Thơ được tạo ra từ thực tiễn cuộc sống và cảm xúc tình cảm của nhà thơ. Cũng thông qua thơ, người nghệ sĩ gửi gắm tình cảm của mình.
+ Bài thơ “Quê hương” là nỗi nhớ tha thiết đằm sâu của người con xa quê, cũng là tình yêu quê hương sâu nặng của tác giả. Đó là tiếng lòng mà Tế Hanh gửi gắm.
* Chứng minh vấn đề:
– Làm rõ “tiếng lòng” hay chính là tình cảm, cảm xúc, là tình yêu, nỗi nhớ … của Tế Hanh được thể hiện trong bài thơ Quê hương
+ Trước hết tiếng lòng ấy là nỗi nhớ quê hương, ghi khắc hình ảnh quê hương, hình ảnh làng tôi thông qua cách gọi tên làng, cách nói về những nét đặc trưng của làng …
+ Tiếng lòng, cảm xúc của Tế Hanh còn được thể hiện qua nỗi nhớ về bức tranh lao động, nhịp sống, mưu sinh của người quê mình (phân tích chứng minh qua cảnh đoàn thuyền ra khơi và trở về)
+ Tiếng lòng hay cảm xúc đó còn là nỗi nhớ người: “ Dân chài lưới…”
+ Đó là nỗi nhớ sâu trở thành tưởng nhớ về những điều vừa bình dị, vừa mang nét đặc trưng nhất của quê nhà: màu nước, vị biển, con thuyền…
+ Tiếng lòng ấy còn là ước mong, khát vọng được trở về quê hương, khát vọng về đất nước độc lập, Bắc Nam thống nhất…
* Đánh giá khái quát:
– Khái quát được: Tiếng lòng của nhà thơ Tế Hanh được bộc lộ qua tình yêu, nỗi nhớ, sự trân trọng quê hương từ những điều bình dị nhất: Nhớ quê, nhớ biển, nhớ cảnh, nhớ người, nhớ màu, nhớ mùi, nhớ vị…. => Quê hương có một vị trí thiêng liêng trang trong trong trái tim những người con xa xứ.
– Thơ Tế Hanh có sức lay động mạnh mẽ tới độc giả. Nó đánh thức trái tim ta trong tình yêu, nỗi nhớ quê hương.
– Để đạt được giá trị đó, cần có một cách viết giản dị, tự nhiên mà sâu sắc qua ngôn ngữ, hình ảnh thơ. (Đánh giá về nghệ thuật)
– Liên hệ và đánh giá tác phẩm: Đây là bài thơ tiêu biểu nhất cho hồn thơ dạt dào tình cảm của Tế Hanh và cũng là một trong những bài thơ hay nhất viết về tình cảm quê hương.
Kết bài: Khẳng định lại vấn đề cần nghị luận.
