Cảm nhận về lẽ sống đẹp được thể hiện trong đoạn trích Hoa chanh – Nguyễn Bao

Đề bài: Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) Cảm nhận về lẽ sống đẹp được thể hiện trong đoạn trích Hoa chanh – Nguyễn Bao

(…)

Tám năm xa gốc chanh

Giàn trầu, cầu ao vắng bóng

Anh nhớ ngày đi,

Hai đứa nhìn nhau yên lặng

Chúng mình chưa hẹn một lời

Dặm đường hành quân

Những chiến dịch dài

Nỗi nhớ quê nhà

Giục chân bước gấp

Tiếng em thầm thì ngày đêm vẫn nhắc:

Khi Tổ quốc cần

Chúng mình biết hi sinh!

                    (“Hoa chanh”, Nguyễn Bao, in trên Tuần báo của Hội Nhà văn Việt Nam)

Dàn ý chi tiết

– Mở đoạn: Nêu được vấn đề cần nghị luận: Sóng Hồng đã từng nói: “Thơ là sự thể hiện con người và thời đại một cách cao đẹp”. Thơ ca phải gắn cho mình vào nguồn mạch cuộc sống, là tấm gương phản chiếu con người và thời đại với những lẽ sống cao cả. Qua đoạn trích: “Tám năm xa gốc chanh […] Chúng mình biết hi sinh” trong bài “Hoa chanh” (Nguyễn Bao), người đọc nhận ra được lẽ sống đẹp của những con người Việt Nam thời máu lửa chiến tranh.

Nhà thơ Chế Lan Viên từng viết: “Khi Tổ quốc gọi tên mình, lòng ta hóa những con chim bay.” Câu thơ như nói hộ một thời tuổi trẻ Việt Nam đã sống và yêu trong ngọn lửa thiêng của lý tưởng. Đoạn trích “Tám năm xa gốc chanh…” trong bài Hoa chanh của Nguyễn Bao gợi lại chính tinh thần ấy — một lẽ sống đẹp, trong trẻo và không hề lên gân: đặt Tổ quốc lên trên mọi điều riêng tư. Giữa cuộc chia ly lặng im, giữa nỗi nhớ quê nhà và lời nhắc thầm của người ở lại, lẽ sống lớn của thế hệ “xếp bút nghiên theo việc đao cung” hiện lên giản dị mà rực sáng.

– Thân đoạn: Triển khai được được hệ thống ý phù hợp làm rõ vấn đề cần nghị luận + Lẽ sống đẹp của tuổi trẻ được thể hiện qua đoạn trích:

++ Họ là những con người trẻ trung, đầy lí tưởng: cuộc chia li không có nước mắt, không có sự buồn thương nhưng người đọc vẫn cảm thấy nỗi lưu luyến trong cái nhìn đầy yên lặng của họ. Họ biết đặt lối sống cao cả lên trên những mong ước của cá nhân: Hai đứa nhìn nhau yên lặng/ Chúng mình chưa hẹn một lời.

++ Người lính ra trận mang theo nỗi nhớ về em, nỗi nhớ về quê nhà. Nỗi nhớ quê nhà/ Giục bước chân gấp. Chính tỉnh yêu quê nhà đã biến thành sức mạnh diệu kì, nâng đỡ con người trên chiến trường máu lửa.

++ Lẽ sống cao đẹp được thể hiện một cách đầy đủ và xúc động nhất qua lời thầm nhắc khôn nguôi của “em”: Khi Tổ quốc cần/ Chúng mình biết hi sinh. Những con người ấy đều hi sinh tình riêng cho cái tình chung của Tổ quốc. Vượt lên tình yêu lứa đôi, sức mạnh của tình yêu Tổ quốc đã chi phối tinh thần và hành động của họ.

+ Lẽ sống cao đẹp ấy qua những hình thức nghệ thuật độc đáo: Thể thơ tự do, cách phối thanh, ngắt nhịp linh hoạt, tự nhiên tạo nên nhạc tính đặc biệt cho bài thơ; giọng điệu tâm tình, trìu mến,…

– Kết đoạn: Đoạn thơ là lời ngợi ca lẽ sống cao cả, trẻ trung của tuổi trẻ Việt Nam trong những năm tháng mưa bom bão đạn, của những con người “Khi Tổ quốc cần ta biết sống xa nhau.”.

Lẽ sống đẹp trong đoạn thơ vì thế không chỉ nằm ở những câu chữ xúc động, mà nằm ở bản lĩnh của cả một thế hệ biết “gác tình riêng lại phía sau”, để trái tim hòa nhịp cùng vận mệnh đất nước. Lời nhắc của “em” — “Khi Tổ quốc cần / Chúng mình biết hi sinh” — như một lời thề lặng mà mạnh hơn mọi tiếng gọi. Đọc lại hôm nay, ta càng thấm câu nói của Tố Hữu: “Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình.” Đoạn thơ của Nguyễn Bao đã giữ lại trong thơ cả một vẻ đẹp sáng ngời: vẻ đẹp của tuổi trẻ biết sống, biết yêu, và biết hi sinh cho điều lớn lao hơn chính mình.