NLVH về nhận định của Lưu Quý Kỳ “Nhà thơ gói tâm tình của mình trong thơ. Người đọc mở ra bỗng thấy tâm tình của chính mình.”

Đề bài: Lưu Quý Kỳ từng nói: “Nhà thơ gói tâm tình của mình trong thơ. Người đọc mở ra bỗng thấy tâm tình của chính mình.”
Anh/Chị hiểu ý kiến trên như thế nào? Bằng trải nghiệm văn học của bản thân (thông qua những tác phẩm nằm ngoài chương trình đã học), hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.

Dàn ý NLVH về chủ đề: “Nhà thơ gói tâm tình của mình trong thơ. Người đọc mở ra bỗng thấy tâm tình của chính mình.”

MỞ BÀI

– Thơ ca là gì? Đặc trưng của thơ ca so với các thể loại văn học khác.
– Thơ là tiếng nói của cảm xúc, giúp con người bộc lộ tâm tư và kết nối tâm hồn.
– Dẫn câu nói của Lưu Quý Kỳ và khẳng định tính đúng đắn của nhận định.
– Nêu vấn đề nghị luận: Vì sao nhà thơ gửi gắm tâm tình vào thơ? Vì sao người đọc thấy chính mình trong thơ?

Thơ ca là nơi kết tinh những rung động tinh tế nhất của tâm hồn con người. Không giống như văn xuôi hay kịch, thơ mang trong mình sự cô đọng, hàm súc và giàu nhạc tính, giúp người nghệ sĩ bộc lộ những cảm xúc sâu kín nhất. Mỗi bài thơ là một thế giới cảm xúc riêng, nơi tác giả gửi gắm tâm tư của mình và đồng thời mở ra không gian để người đọc soi chiếu chính bản thân.

>>> Xem thêm: Những lỗi sai khi viết bài văn nghị luận văn học 

I. GIẢI THÍCH

– Định nghĩa thơ ca.
– Nhà thơ thể hiện tâm tư, tình cảm qua thơ như thế nào?
– Người đọc khi tiếp nhận thơ sẽ cảm nhận ra sao?
– Rút ra ý nghĩa của câu nói Lưu Quý Kỳ.

II. BÀN LUẬN

1. Vì sao “Nhà thơ gói tâm tình của mình trong thơ”?

– Thơ là tiếng nói của cảm xúc, chỉ xuất hiện khi có những rung động mạnh mẽ.
– Nhà thơ sáng tác với mong muốn bộc lộ và sẻ chia cảm xúc.
– Thơ giúp thể hiện những cung bậc cảm xúc sâu sắc mà lời nói thông thường khó diễn tả.

2. Vì sao “Người đọc mở ra bỗng thấy tâm tình của chính mình”?

– Thơ ca có tính cá thể hóa nhưng cũng có tính khái quát hóa.
– Cảm xúc của nhà thơ khi đạt đến mức độ khái quát sẽ chạm vào trái tim người đọc.
– Trong quá trình tiếp nhận, người đọc có thể soi chiếu bản thân vào thơ, đồng cảm với tác giả.

III. CHỨNG MINH

Định hướng chứng minh:

– Lựa chọn đoạn thơ tiêu biểu, chứng minh qua hai câu hỏi:
+ Nhà thơ thể hiện tâm tình như thế nào?
+ Người đọc tìm thấy tâm tình của mình ra sao?

Dẫn chứng:
– Phân tích bài thơ “Ánh trăng” (Nguyễn Duy).
– Tâm tình của nhà thơ trong bài thơ.
– Người đọc nhận ra bản thân khi đọc bài thơ.

IV. TỔNG KẾT

– Thơ ca là cầu nối tâm hồn giữa tác giả và độc giả.
– Nhà thơ cần trung thực với cảm xúc, không chạy theo thị hiếu mà đánh mất bản ngã.
– Để thơ ca chạm vào trái tim người đọc, cần sự sáng tạo nghệ thuật độc đáo.

V. LIÊN HỆ

– Bài học cho nhà thơ trong quá trình sáng tác.
– Bài học cho bạn đọc trong quá trình tiếp nhận.

Thơ ca là cầu nối giữa tâm hồn nhà thơ và người đọc, là nơi con người tìm thấy sự đồng điệu trong những cảm xúc chân thành nhất. Một bài thơ hay không chỉ phản ánh nỗi niềm của người sáng tác mà còn là tấm gương soi tâm hồn của độc giả. Nhận định của Lưu Quý Kỳ đã làm sáng tỏ giá trị cốt lõi của thơ ca: xuất phát từ một trái tim nhưng có thể chạm đến hàng triệu trái tim khác. Đây chính là sức mạnh của thơ – sự gắn kết tâm hồn, làm cho con người gần nhau hơn qua từng câu chữ đầy cảm xúc.

Bài văn mẫu NLVH trình bày suy nghĩ của anh/chị về chủ đề: “Nhà thơ gói tâm tình của mình trong thơ. Người đọc mở ra bỗng thấy tâm tình của chính mình.”

GỢI Ý THÂN BÀI

I. GIẢI THÍCH

• Thơ: Thể loại văn học thuộc phương thức trữ tình, bắt nguồn cảm xúc của con người, đặc điểm ngôn từ hàm súc, cô đọng, giàu nhạc tính.

• Nhà thơ gói tâm tình của mình trong thơ: Khi sáng tác thơ, nhà thơ gửi gắm tâm tư, tình cảm vào tác phẩm.

• Người đọc mở ra bỗng thấy tâm tình của chính mình: Khi tiếp nhận tác phẩm thơ, người đọc thấy được chính mình, nhận ra những cảm xúc của bản thân, cảm thấy được chia sẻ, cảm thông.
  ⇒ Chốt: Câu nói của Lưu Quý Kỳ đề cập đến đặc trưng cảm xúc của thơ. Đối với thơ, tình cảm là cội nguồn cảm hứng của người nghệ sĩ và đồng thời cũng là cầu nối để khơi gợi sự đồng cảm ở người đọc.

II. BÀN LUẬN
Câu nói của Lưu Quý Kỳ là đúng đắn.

1. Vì sao “Nhà thơ gói tâm tình của mình trong thơ”?

• Thơ là tiếng nói của cảm xúc, tác phẩm thơ chỉ thành hình khi nhà thơ có được những cảm xúc mãnh liệt. “Thơ chỉ bật ra trong tim ta khi cuộc sống đã tràn đầy” (Tố Hữu), “Thơ ca có một sức đồng cảm mãnh liệt và quảng đại, nó ra đời từ những buồn vui của loài người và sẽ làm bạn với con người cho đến ngày tận thế” (Hoài Thanh).
  ⇒ Bản chất của thơ ca chính là người thư kí trung thành của trái tim, chuyên chở, kết nối, sẻ chia tâm tư, tình cảm của con người. Nhờ thơ, tình cảm của nghệ sĩ mới được nói ra trọn vẹn.

• Đối với mỗi nhà thơ, động lực của quá trình sáng tạo là nhu cầu được bày tỏ, được thấu hiểu, được sẻ chia. Để thể hiện được những cung bậc cảm xúc mãnh liệt nhưng đồng thời sâu sắc, đa dạng, khó nắm bắt thì cần đến thơ ca. Thơ ca với những khoảng lặng của mình có thể biểu đạt được cảm xúc, bày tỏ được những tâm tình khó nói và những chiều sâu trong tâm hồn.

2. Vì sao Người đọc mở ra bỗng thấy tâm tình của chính mình?

• Thơ ca có tính cá thể hóa và tính khái quát hóa. Cảm xúc làm nên thơ ban đầu là rung cảm của một cá nhân, nhưng sự rung cảm ấy có sức khái quát lớn lao, có tính nhân loại và vì thế có thể chạm được vào trái tim người đọc, để họ như thấy mình trong bài thơ ấy.

• Về phương diện tiếp nhận, trong quá trình đọc tác phẩm văn học nói chung và tác phẩm thơ nói riêng, người đọc sẽ sống trong thế giới nghệ thuật được gợi ra từ tác phẩm, sẽ soi chiếu bản thân vào những điều tác giả gửi gắm, nhập thân vào các hình tượng thơ ca để trải nghiệm, để sống, để thấu hiểu.
  ⇒ Qua quá trình đọc thơ, họ tìm thấy tâm tình của chính mình.

III. CHỨNG MINH

Định hướng chứng minh: Chọn được đoạn thơ hay, đặc sắc, ấn tượng, tiêu biểu và phân tích theo 2 câu hỏi:

1. Tâm tình của nhà thơ thể hiện trong đoạn thơ ấy như thế nào?

2. Người đọc tìm thấy tâm tình của mình trong đoạn thơ ấy như thế nào?

Ví dụ minh họa: “Ánh trăng” (Nguyễn Duy)

“Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình”.

1. Qua đoạn thơ, nhà thơ đã gửi gắm tâm tình của bản thân qua hình tượng nhân vật trữ tình. Đó là nỗi ăn năn, day dứt, tự vấn lương tâm, là sự thức tỉnh lương tri nơi sâu thẳm tâm hồn.

• Cuộc gặp gỡ giữa ánh trăng và con người đã buộc con người phải đối mặt với quá khứ, với lương tâm của chính mình. “Ánh trăng lãng du đã gặp con người lãng quên, và con người không thể chạy trốn chính mình được nữa” (Vũ Dương Quỹ).

• Trăng “im phăng phắc”: Cái im lặng nghiêm khắc mà bao dung.

• Con người “giật mình”: nhận ra bản thân quá vô tâm, quá thờ ơ, đã phản bội quá khứ nghĩa tình; nhận ra dù cho mình đã vô tình thì vầng trăng vẫn ở đó, vẫn vẹn nguyên, chung thủy và bao dung.
  ⇒ Cái giật mình ấy không chỉ là của nhân vật trữ tình mà còn là của người đọc, những người đã quên và sẽ quên, nó truyền đến bài học về sự ăn năn trong cuộc sống. Về bản chất, sự ăn năn là kết quả của quá trình đấu tranh giữa thiện – ác, bóng tối – ánh sáng, cao cả – thấp hèn, vị tha – vị kỉ trong mỗi con người, là khi người ta dám thừa nhận phần tối của tâm hồn, dám thay đổi để hướng tới những điều tốt đẹp.
  ⇒ Tâm tình của nhà thơ đã chạm vào trái tim người đọc.

2. Để mỗi khi đọc “Ánh trăng”, người đọc cũng giật mình nhận ra chính bản thân. (Học sinh dựa vào trải nghiệm của bản thân để viết phần này).

IV. TỔNG KẾT

• Với thơ, tâm tình là yếu tố then chốt, là cầu nối giữa nhà thơ và bạn đọc, quá trình sáng tạo và quá trình tiếp nhận. Nhờ có thơ ca mà nhà thơ và người đọc tìm được sự đồng điệu trong tâm hồn.

• Tuy việc tìm được tiếng nói tri âm là hạnh phúc lớn lao của thi sĩ, nhưng không vì thế mà anh được phép quên đi tiếng nói của chính mình, chạy theo thị hiếu mà bán rẻ bản ngã nghệ thuật.

• Để nhà thơ có thể gửi gắm tâm tình, và để người đọc có thể nhận ra tâm tình của mình trong thơ, cần hình thức nghệ thuật độc đáo, sáng tạo, phù hợp.

V. LIÊN HỆ
Bài học cho nhà thơ trong quá trình sáng tác và cho bạn đọc trong quá trình tiếp nhận.

Nguồn: Thầy Trần Lê Duy