Đề bài: Nhà thơ Chế Lan Viên từng viết:
“Nhà thơ như con ong biến trăm hoa thành một mật.
Một giọt mật thành, đòi vạn chuyến ong bay
Nay rừng nhãn non Đoài, mai vườn cam xứ Bắc,
Ngọt mật ở đồng bằng mà hút nhị tận miền Tây.”
Anh/Chị hiểu lời thơ trên như thế nào? Bằng trải nghiệm văn học của bản thân (thông qua những tác phẩm nằm ngoài chương trình đã học), hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.
Dàn ý NLVH trình bày suy nghĩ về lời thơ của Chế Lan Viên:
I. Mở bài
1. Giới thiệu vấn đề:
– Trong quá trình sáng tạo nghệ thuật, lao động sáng tạo của người nghệ sĩ là một yếu tố không thể thiếu. Đặc biệt, đối với thơ ca, sự sáng tạo của nhà thơ gắn liền với việc khám phá và phản ánh hiện thực cuộc sống.
– Câu nói: “Ong hút mật từ hoa để tạo ra giọt mật ngọt ngào, cũng giống như nhà thơ phải tắm mình trong hiện thực cuộc sống để tạo nên những tác phẩm nghệ thuật thấm đẫm tình người” làm nổi bật mối quan hệ giữa lao động nghệ thuật và sự sáng tạo của người nghệ sĩ.
2. Dẫn dắt vào vấn đề chính:
Tác phẩm nghệ thuật là sự kết tinh của chủ thể sáng tạo và hiện thực cuộc sống, mà trong đó, thơ ca được xem là một ví dụ điển hình về quá trình lao động nghệ thuật và sự sáng tạo.
Trong mỗi tác phẩm nghệ thuật, sự sáng tạo của người nghệ sĩ luôn là yếu tố quyết định đến sự thành công của tác phẩm đó. Đặc biệt, đối với thơ ca, một thể loại nghệ thuật đậm chất biểu cảm, sự sáng tạo của nhà thơ gắn liền với việc khám phá và phản ánh chân thực những khía cạnh đa dạng của cuộc sống. Câu nói: “Ong hút mật từ hoa để tạo ra giọt mật ngọt ngào, cũng giống như nhà thơ phải tắm mình trong hiện thực cuộc sống để tạo nên những tác phẩm nghệ thuật thấm đẫm tình người” đã làm nổi bật mối quan hệ giữa lao động nghệ thuật và sự sáng tạo của người nghệ sĩ. Thông qua phép so sánh này, ta nhận thấy rằng, tác phẩm nghệ thuật, đặc biệt là thơ ca, là kết quả của sự kết hợp giữa tài năng sáng tạo của nhà thơ và hiện thực cuộc sống, và mỗi tác phẩm thơ ca là một sự phản ánh sâu sắc thế giới nội tâm và những suy tư, cảm xúc của người sáng tác.
>>> Xem thêm: Cách phân tích đề bài nghị luận văn học hay, chi tiết
II. Thân bài
1. Giải thích vấn đề nghị luận
– Ý nghĩa của câu “Ong hút mật từ hoa…”: “Ong” ở đây chính là nhà thơ, “hoa” là hiện thực cuộc sống, và “giọt mật” là tác phẩm thơ ca. Tác giả sử dụng phép so sánh này để nhấn mạnh rằng: Để có được một tác phẩm thơ hay, nhà thơ phải có sự lao động sáng tạo như con ong hút mật từ hoa.
– Thơ là sự kết tinh của chủ thể sáng tạo và hiện thực cuộc sống: Cũng giống như con ong muốn làm mật ngọt, phải bay đến nhiều nơi để hút mật từ nhiều loài hoa, nhà thơ phải trải qua một quá trình lao động nghệ thuật không ngừng, tìm kiếm và hấp thu những cảm xúc từ hiện thực cuộc sống để tạo ra tác phẩm nghệ thuật.
2. Bàn luận về vai trò của lao động nghệ thuật và sự sáng tạo của người nghệ sĩ
– Thơ là tiếng nói của tâm hồn:
Thơ không chỉ là những câu chữ đơn thuần mà là sự thể hiện sâu sắc những cảm xúc, suy tư của nhà thơ về cuộc sống. Chính vì vậy, nó phản ánh chân thực thế giới nội tâm của tác giả cũng như những sự kiện, hiện tượng trong cuộc sống.
– Văn học là phản ánh hiện thực cuộc sống:
Văn học, đặc biệt là thơ ca, là tấm gương phản chiếu đời sống, giúp người đọc hiểu sâu sắc về thế giới xung quanh. Nó không chỉ là nơi gửi gắm những cảm xúc, mà còn là công cụ để người đọc khám phá những chân lý cuộc sống.
– Tác phẩm thơ có giá trị thẩm mỹ cao:
Một tác phẩm thơ không chỉ cần phản ánh đúng hiện thực mà còn cần có giá trị thẩm mỹ để chạm đến trái tim người đọc. Chính tài năng sáng tạo của nhà thơ quyết định chất lượng nghệ thuật của tác phẩm. Nhà thơ cần phải lựa chọn từ ngữ, hình ảnh, hình thức nghệ thuật sao cho phù hợp, tinh tế và sâu sắc.
– Tính công phu trong lao động nghệ thuật:
Để có thể truyền tải cảm xúc sâu sắc tới người đọc, nhà thơ phải qua một quá trình lao động nghệ thuật vất vả, tìm tòi và lựa chọn những hình thức nghệ thuật độc đáo, gây ấn tượng với người tiếp nhận.
3. Phân tích, chứng minh
– Dẫn chứng 1 – Thơ Xuân Diệu:
Trong tác phẩm “Vội vàng”, Xuân Diệu thể hiện quá trình sáng tạo lao động nghệ thuật miệt mài của mình qua hình ảnh “hoa, mật” để bày tỏ sự tươi mới, nhiệt huyết trong cuộc sống. Xuân Diệu không chỉ tắm mình trong tình yêu mà còn trong vội vàng của thời gian, biến điều này thành cảm hứng vô tận trong thơ ca.
– Dẫn chứng 2 – Thơ Tố Hữu:
Tố Hữu trong các tác phẩm của mình thể hiện mối quan hệ chặt chẽ giữa cuộc sống và sáng tạo nghệ thuật. Qua các bài thơ như “Việt Bắc”, ông đã làm nổi bật hiện thực cuộc sống qua hình ảnh gần gũi, giản dị nhưng đầy sự sáng tạo trong cách lựa chọn từ ngữ, hình ảnh để phản ánh chân thực cuộc sống của nhân dân.
4. Mở rộng bàn luận
– Quan niệm sáng tạo nghệ thuật:
Cần nhìn nhận công bằng về vai trò của người nghệ sĩ và hiện thực cuộc sống. Không thể chỉ coi trọng chủ thể sáng tạo (nhà thơ) hay quá xem trọng hiện thực mà quên đi tài năng của người viết.
– Bài học cho sáng tạo nghệ thuật:
Để tạo ra những tác phẩm nghệ thuật thành công, nhà thơ cần không ngừng rèn luyện tài năng, trải nghiệm cuộc sống và chia sẻ cảm xúc, tình yêu thương để kết nối với người đọc.
– Bài học cho người tiếp nhận:
Khi tiếp nhận một tác phẩm thơ, người đọc cần có một trái tim nhạy cảm, giàu xúc động và yêu thương cuộc sống để thấu hiểu sâu sắc về thế giới và những thông điệp mà nhà thơ muốn truyền đạt. Người đọc cần chú ý cả hai yếu tố: hiện thực cuộc sống và tài năng của người nghệ sĩ trong tác phẩm.
III. Kết bài:
Khẳng định lại vấn đề nghị luận
Qua bài văn trên, ta có thể thấy rằng lao động nghệ thuật và sự sáng tạo của người nghệ sĩ không chỉ là một quá trình lâu dài, gian khổ mà còn là sự kết hợp giữa tài năng, cảm xúc và hiện thực cuộc sống. Chính từ sự kết tinh ấy, những tác phẩm nghệ thuật mới có thể chạm đến trái tim người đọc và sống mãi với thời gian. Để có được một tác phẩm thơ ca hay, sâu sắc, người nghệ sĩ cần lao động không ngừng nghỉ, đồng thời phải biết nhìn nhận và phản ánh thế giới xung quanh bằng những góc nhìn mới mẻ, tinh tế. Việc thưởng thức tác phẩm nghệ thuật không chỉ là hiểu được nội dung mà còn phải cảm nhận được tâm huyết và tài năng của người nghệ sĩ. Qua đó, chúng ta càng thêm trân trọng và yêu quý những giá trị nghệ thuật mà đời sống đã và đang tạo ra.
Bài văn mẫu NLVH trình bày suy nghĩ về lời thơ của Chế Lan Viên:
Bài văn mẫu 1
Cuộc sống là một dải sắc màu đa dạng, mỗi khoảnh khắc đều tràn đầy những hương vị ngọt ngào và ý nghĩa. Đó là nguồn cảm hứng vô tận cho các nghệ sĩ, những người luôn đắm chìm trong dòng chảy của hiện thực để tìm ra những điều tinh túy nhất và truyền tải qua các tác phẩm nghệ thuật. Chế Lan Viên đã khéo léo miêu tả công việc sáng tạo của nhà thơ qua hình ảnh chú ong chăm chỉ hút mật trong bài thơ “Ong và mật”.
Theo nhà thơ Chế Lan Viên, chính là con ong miệt mài bay qua những vườn hoa của cuộc đời để biến hiện thực thành thơ, để thu gom những sắc màu của cuộc sống, và từ đó tạo ra những tác phẩm mang đầy chất thơ và tinh thần. Từng giọt mật là một tác phẩm thơ, là kết quả của quá trình lao động sáng tạo không ngừng nghỉ của người nghệ sĩ. Hình ảnh “trăm hoa” và “một mật” cho thấy rằng thơ không chỉ là sự sáng tạo ngẫu nhiên mà là quá trình đúc kết từ nhiều nguồn cảm hứng, từ nhiều thực tế khác nhau trong cuộc sống. Chế Lan Viên cũng khẳng định rằng, để tạo nên một tác phẩm nghệ thuật đích thực, nhà thơ phải gắn bó chặt chẽ với cuộc sống. Mỗi câu thơ phải được nung nấu từ những trải nghiệm thực tế, từ những cảm xúc chân thật, không thể tách rời khỏi đời sống. Chỉ khi người nghệ sĩ không ngừng hòa mình vào đời sống thì họ mới có thể phát hiện và khai thác được những vẻ đẹp tiềm ẩn trong từng khía cạnh của cuộc sống. Thơ là sự kết hợp giữa tài năng, tâm hồn và thực tế xã hội mà người nghệ sĩ đang sống.
Quá trình sáng tạo nghệ thuật, như hình ảnh của chú ong tìm mật, là một quá trình không mệt mỏi, là sự lao động miệt mài của người nghệ sĩ với cuộc sống và nghệ thuật. Mỗi tác phẩm nghệ thuật ra đời là một phần tinh túy được chắt lọc từ cuộc sống, là sự kết hợp hài hòa giữa hiện thực và cảm xúc của người sáng tạo.
Bài văn mẫu 2
Cuộc sống bao la và phong phú, mỗi khoảnh khắc của nó đều chứa đựng những vẻ đẹp và hương vị riêng biệt. Chính vì vậy, những người nghệ sĩ, những người sáng tạo nghệ thuật luôn tìm cách đưa những gì đẹp đẽ nhất trong cuộc sống vào trong tác phẩm của mình. Bài thơ “Ong và mật” của Chế Lan Viên đã miêu tả một cách tinh tế quá trình sáng tạo của nhà thơ qua hình ảnh con ong kiếm mật.
Chế Lan Viên đã ví von nhà thơ như một con ong miệt mài bay đi khắp nơi, thu nhặt những bông hoa của cuộc sống để làm thành mật. Mỗi bài thơ, giống như một giọt mật ngọt ngào, là kết quả của quá trình lao động sáng tạo đầy gian truân của nhà thơ. Hình ảnh con ong chăm chỉ hút nhụy từ các bông hoa thể hiện một sự gắn bó không thể tách rời giữa nhà thơ và cuộc sống. Cuộc sống chính là nguồn cảm hứng, là nguyên liệu để nhà thơ tạo ra những tác phẩm nghệ thuật chân chính. Cũng như con ong không thể thiếu hoa để làm mật, nhà thơ cũng không thể sáng tạo nếu thiếu sự gắn bó với cuộc sống. Các nhà thơ lớn, từ Chế Lan Viên cho đến Nguyễn Du hay Hồ Xuân Hương, đều là những người đã sống sâu sắc và cảm nhận đầy đủ những nỗi vui buồn của cuộc đời. Chính vì thế, mỗi tác phẩm của họ đều chứa đựng những giá trị nhân văn sâu sắc, phản ánh được bản chất cuộc sống. Với quan điểm “mỗi giọt mật thành đôi vạn chuyến ong bay”, Chế Lan Viên khẳng định rằng mỗi tác phẩm nghệ thuật, dù là nhỏ bé, cũng đều có sức ảnh hưởng lớn, lan tỏa và kết nối mọi người với nhau. Nhà thơ là người mang trong mình nhiệm vụ quan trọng, như chú ong mang mật, là người tìm ra và làm nổi bật những vẻ đẹp trong cuộc sống, qua đó nâng cao giá trị của nghệ thuật trong xã hội.
Nhà thơ phải là người lao động nghệ thuật miệt mài, phải luôn hòa mình vào cuộc sống để tìm thấy những giá trị đáng quý và đưa chúng vào tác phẩm của mình. Chính qua sự kiên trì, tâm huyết, và sự sáng tạo, nhà thơ đã góp phần làm giàu thêm giá trị của văn học và nghệ thuật, để cuộc sống này thêm đẹp đẽ và ý nghĩa.
Bài văn mẫu 3
Cuộc sống quanh ta luôn tràn ngập những điều tươi đẹp, đầy sắc màu và hương vị. Mỗi khoảnh khắc trong cuộc đời đều có thể trở thành chất liệu để nhà thơ sáng tạo ra những vần thơ, những bài hát ca ngợi vẻ đẹp của cuộc sống. Thơ ca là ngôn ngữ của trái tim, là sự phản ánh những cảm xúc, những suy nghĩ của con người về thế giới xung quanh. Chế Lan Viên trong bài thơ “Ong và mật” đã khéo léo dùng hình ảnh con ong chăm chỉ hút mật từ những bông hoa để diễn tả công việc sáng tạo của người nghệ sĩ.
Hình ảnh “nhà thơ như con ong biến trăm hoa thành một mật” là một phép ẩn dụ tuyệt vời mà Chế Lan Viên dùng để khắc họa quá trình sáng tạo nghệ thuật của nhà thơ. Con ong là một hình ảnh đẹp, biểu tượng cho sự cần cù, kiên trì. Cũng giống như con ong, nhà thơ không ngừng tìm kiếm, khám phá những vẻ đẹp của cuộc sống, từ đó tạo ra những tác phẩm nghệ thuật đầy ý nghĩa. Mỗi bài thơ của nhà thơ là một “giọt mật” tinh túy, là kết tinh của những trải nghiệm, những suy tư sâu sắc về cuộc sống. Sáng tác thơ ca không phải là công việc dễ dàng. Nhà thơ không chỉ đơn giản là ngồi một chỗ và viết ra những vần thơ, mà họ phải trải qua những gian nan, thử thách để có thể “hút mật” từ những bông hoa cuộc sống. Mỗi giọt mật mà nhà thơ tạo ra đều là sự khổ luyện, sự dấn thân vào cuộc đời, và qua đó, họ tìm thấy những vẻ đẹp, những ý nghĩa sâu sắc để truyền tải trong các tác phẩm của mình. Chế Lan Viên đã chỉ ra rằng nhà thơ không thể tách rời khỏi cuộc sống. Nhà thơ không chỉ là người ngồi một chỗ để sáng tác, mà họ phải sống hòa mình vào thực tế đời sống để có thể cảm nhận và hiểu rõ những khía cạnh sâu sắc của cuộc sống. Những con ong không thể làm mật nếu thiếu hoa, cũng như nhà thơ không thể sáng tạo ra những bài thơ hay nếu thiếu sự tiếp xúc và cảm nhận sâu sắc với cuộc đời.
Chế Lan Viên còn cho rằng công việc của nhà thơ giống như con ong không ngừng bay đi bay lại giữa các bông hoa để hút mật. Mỗi chuyến bay của ong là một hành trình dài, đầy thử thách, nhưng nó cũng là một phần không thể thiếu trong quá trình tạo ra mật ngọt. Tương tự như vậy, mỗi bài thơ là kết quả của những nỗ lực không ngừng nghỉ của nhà thơ trong hành trình sáng tạo. Điều này cũng giống như những nhà thơ, những nhà văn vĩ đại trong lịch sử. Nguyễn Du, với kiệt tác “Truyện Kiều”, không thể viết nên tác phẩm vĩ đại ấy nếu không trải qua những năm tháng gian khó, những trăn trở về cuộc sống của nhân dân. Hay như Hồ Xuân Hương, bà cũng chỉ có thể viết nên những bài thơ “dân gian” đặc sắc khi thực sự gắn bó với cuộc sống bình dị, thân quen. Cuộc sống là nguồn cảm hứng vô tận của người nghệ sĩ. Mỗi giây phút trong cuộc sống đều có thể trở thành một câu thơ, một tác phẩm văn học. Nhà thơ phải là người biết tận dụng những khoảnh khắc bình dị nhất, những hình ảnh gần gũi nhất để làm nên những tác phẩm nghệ thuật sâu sắc. Chế Lan Viên đã khẳng định rằng nhà thơ không thể tách rời khỏi thực tế, mà phải sống, cảm nhận và sáng tạo từ chính cuộc sống ấy.
Hình ảnh con ong trong bài thơ của Chế Lan Viên đã mang đến một thông điệp sâu sắc về công việc sáng tạo của nhà thơ. Nhà thơ là người cần mẫn, chăm chỉ “hút mật” từ cuộc sống, và mỗi tác phẩm của họ là sự kết tinh của những trải nghiệm, cảm xúc và suy nghĩ về thế giới xung quanh. Thơ ca, nghệ thuật chính là sự phản ánh của cuộc sống, và nhà thơ là người đã đưa vẻ đẹp của cuộc sống vào những câu thơ, để làm cho cuộc sống ấy trở nên tươi đẹp và đầy ý nghĩa hơn.
