NLVH Phân tích 2 khổ cuối bài thơ Quê hương của Đỗ Trung Quân

Đề bài: Phân tích đoạn thơ sau:

… “Quê hương mỗi người đều có
Vừa khi mở mắt chào đời
Quê hương là dòng sữa mẹ
Thơm thơm giọt xuống bên nôi

Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi
Quê hương nếu ai không nhớ
Sẽ không lớn nổi thành người.”
(Quê hương, Đỗ Trung Quân, NXB Văn học, 1991)

* Tác giả: Đỗ Trung Quân (sinh 19 tháng 1 năm 1955) là một nhà thơ Việt Nam. Năm 1976, ông tham gia phong trào thanh niên xung phong và bắt đầu sáng tác. Nhiều bài thơ của ông được phổ nhạc và được nhiều người yêu thích như Quê hương, Phượng hồng… Phong cách thơ: Nhẹ nhàng, trong trẻo và sâu sắc.
* Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ viết năm 1986 với tên gọi Bài học đầu tiên cho con. Đầu thập niên 1990 bài thơ được phổ nhạc và trở nên nổi tiếng và nhiều người biết đến.
* Vị trí của đoạn trích: Đoạn trích thuộc 2 khổ cuối của bài thơ.

Dàn ý Phân tích 2 khổ cuối bài thơ “Quê hương” của Đỗ Trung Quân

Mở bài
– Giới thiệu về nhà thơ Đỗ Trung Quân và bài thơ “Quê hương”.
– Dẫn dắt vào vấn đề nghị luận, trích dẫn đoạn thơ cần phân tích.

Quê hương luôn là hình ảnh thiêng liêng trong trái tim mỗi người, là nơi nuôi dưỡng tâm hồn và chắp cánh cho những ước mơ. Nhà thơ Đỗ Trung Quân – một trong những tác giả nổi bật của nền thơ ca hiện đại Việt Nam, đã thể hiện tình cảm sâu sắc ấy qua bài thơ “Quê hương”. Với ngôn từ mộc mạc, giản dị nhưng đầy xúc cảm, bài thơ không chỉ khắc họa vẻ đẹp bình dị của quê nhà mà còn nhấn mạnh sự gắn bó máu thịt giữa con người với nơi chôn nhau cắt rốn. Đoạn thơ dưới đây chính là lời nhắc nhở chân thành về ý nghĩa thiêng liêng của quê hương trong cuộc đời mỗi con người.

Thân bài

Khái quát chung
– Đỗ Trung Quân (sinh năm 1955) là một nhà thơ Việt Nam, nổi tiếng với phong cách thơ nhẹ nhàng, sâu sắc và giàu cảm xúc. Ông từng tham gia phong trào thanh niên xung phong và bắt đầu sáng tác từ năm 1976.
– Bài thơ “Quê hương” được sáng tác năm 1986 với tên gốc “Bài học đầu cho con”. Đầu thập niên 1990, bài thơ được phổ nhạc và trở nên phổ biến rộng rãi.
– Đoạn thơ mang ý nghĩa sâu sắc, thể hiện tình yêu quê hương, sự gắn bó thiêng liêng với nơi chôn nhau cắt rốn, đồng thời nhắc nhở mỗi người về trách nhiệm giữ gìn và trân trọng quê hương.

Luận điểm 1: Ý nghĩa của quê hương trong cuộc đời mỗi con người
– Câu thơ đầu mở ra một lời khẳng định: mỗi con người sinh ra đều có một quê hương gắn bó.
– Cụm từ “vừa khi mở mắt” gợi lên sự thân thuộc, gần gũi của quê hương từ thuở ấu thơ, xuất hiện trong câu chuyện bà kể, lời ru mẹ hát hay những thức quà quê ngọt ngào.
– Hình ảnh “quê hương – dòng sữa mẹ” là một so sánh đẹp, thể hiện sự dịu dàng, ấm áp, khẳng định quê hương chính là nơi nuôi dưỡng và chở che con người.
– Cảm xúc yêu thương, trân trọng của nhà thơ đối với quê hương được thể hiện một cách chân thành, giản dị nhưng sâu sắc.

Luận điểm 2: Lời nhắc nhở ý nghĩa từ tác giả
– Quê hương được ví như người mẹ, luôn dang rộng vòng tay chở che con dù đi xa đến đâu.
– “Nhớ quê” không chỉ là nỗi nhớ về một vùng đất mà còn là nhớ về cội nguồn, phong tục, văn hóa, con người.
– Cụm từ “không lớn nổi” kết hợp với cấu trúc điều kiện “Nếu…sẽ” nhấn mạnh: nếu không nhớ quê hương, con người sẽ không thể trưởng thành về tâm hồn, nhân cách.
– Điệp ngữ “Quê hương” lặp lại nhiều lần như một lời nhấn mạnh: quê hương là tất cả ký ức, yêu thương, là nơi không thể rời xa.

Luận điểm 3: Đặc sắc nghệ thuật
– Thể thơ sáu chữ có nhịp điệu nhẹ nhàng, phù hợp với lối tâm tình, thủ thỉ.
– Ngôn ngữ giản dị, giàu hình ảnh, tạo sự gần gũi, dễ cảm nhận.
– Biện pháp nghệ thuật so sánh, điệp ngữ được sử dụng hiệu quả, nhấn mạnh tình yêu quê hương và tầm quan trọng của cội nguồn.

Kết bài
– Khẳng định lại ý nghĩa sâu sắc của đoạn thơ và giá trị tác phẩm “Quê hương”.
– Liên hệ thực tế: mỗi người cần biết yêu quý, trân trọng và có trách nhiệm với quê hương của mình.
– Bài học rút ra: Quê hương không chỉ là nơi ta sinh ra mà còn là nơi nuôi dưỡng tâm hồn, cội nguồn của những giá trị sống tốt đẹp.

Bằng những câu thơ dung dị nhưng thấm đẫm tình cảm, đoạn thơ trong bài “Quê hương” đã khẳng định vai trò to lớn của quê hương đối với mỗi người. Không chỉ là nơi lưu giữ những ký ức tuổi thơ, quê hương còn là cội nguồn của tình yêu thương, là điểm tựa tinh thần vững chắc trong suốt hành trình cuộc đời. Qua đó, tác phẩm gửi gắm thông điệp sâu sắc: Hãy luôn nhớ về quê hương, trân trọng và gìn giữ những giá trị tốt đẹp từ mảnh đất đã nuôi ta khôn lớn. Bởi quê hương không chỉ là một miền đất, mà còn là nơi khắc sâu trong tâm hồn mỗi người, mãi mãi không thể rời xa.