Đề bài: Phân tích đoạn thơ sau:
… “Quê hương mỗi người đều có
Vừa khi mở mắt chào đời
Quê hương là dòng sữa mẹ
Thơm thơm giọt xuống bên nôi
Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi
Quê hương nếu ai không nhớ
Sẽ không lớn nổi thành người.”
(Quê hương, Đỗ Trung Quân, NXB Văn học, 1991)
* Tác giả: Đỗ Trung Quân (sinh 19 tháng 1 năm 1955) là một nhà thơ Việt Nam. Năm 1976, ông tham gia phong trào thanh niên xung phong và bắt đầu sáng tác. Nhiều bài thơ của ông được phổ nhạc và được nhiều người yêu thích như Quê hương, Phượng hồng… Phong cách thơ: Nhẹ nhàng, trong trẻo và sâu sắc.
* Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ viết năm 1986 với tên gọi Bài học đầu tiên cho con. Đầu thập niên 1990 bài thơ được phổ nhạc và trở nên nổi tiếng và nhiều người biết đến.
* Vị trí của đoạn trích: Đoạn trích thuộc 2 khổ cuối của bài thơ.
Dàn ý Phân tích 2 khổ cuối bài thơ “Quê hương” của Đỗ Trung Quân
Mở bài
– Giới thiệu về nhà thơ Đỗ Trung Quân và bài thơ “Quê hương”.
– Dẫn dắt vào vấn đề nghị luận, trích dẫn đoạn thơ cần phân tích.
Quê hương luôn là hình ảnh thiêng liêng trong trái tim mỗi người, là nơi nuôi dưỡng tâm hồn và chắp cánh cho những ước mơ. Nhà thơ Đỗ Trung Quân – một trong những tác giả nổi bật của nền thơ ca hiện đại Việt Nam, đã thể hiện tình cảm sâu sắc ấy qua bài thơ “Quê hương”. Với ngôn từ mộc mạc, giản dị nhưng đầy xúc cảm, bài thơ không chỉ khắc họa vẻ đẹp bình dị của quê nhà mà còn nhấn mạnh sự gắn bó máu thịt giữa con người với nơi chôn nhau cắt rốn. Đoạn thơ dưới đây chính là lời nhắc nhở chân thành về ý nghĩa thiêng liêng của quê hương trong cuộc đời mỗi con người.
Thân bài
Khái quát chung
– Đỗ Trung Quân (sinh năm 1955) là một nhà thơ Việt Nam, nổi tiếng với phong cách thơ nhẹ nhàng, sâu sắc và giàu cảm xúc. Ông từng tham gia phong trào thanh niên xung phong và bắt đầu sáng tác từ năm 1976.
– Bài thơ “Quê hương” được sáng tác năm 1986 với tên gốc “Bài học đầu cho con”. Đầu thập niên 1990, bài thơ được phổ nhạc và trở nên phổ biến rộng rãi.
– Đoạn thơ mang ý nghĩa sâu sắc, thể hiện tình yêu quê hương, sự gắn bó thiêng liêng với nơi chôn nhau cắt rốn, đồng thời nhắc nhở mỗi người về trách nhiệm giữ gìn và trân trọng quê hương.
Luận điểm 1: Ý nghĩa của quê hương trong cuộc đời mỗi con người
– Câu thơ đầu mở ra một lời khẳng định: mỗi con người sinh ra đều có một quê hương gắn bó.
– Cụm từ “vừa khi mở mắt” gợi lên sự thân thuộc, gần gũi của quê hương từ thuở ấu thơ, xuất hiện trong câu chuyện bà kể, lời ru mẹ hát hay những thức quà quê ngọt ngào.
– Hình ảnh “quê hương – dòng sữa mẹ” là một so sánh đẹp, thể hiện sự dịu dàng, ấm áp, khẳng định quê hương chính là nơi nuôi dưỡng và chở che con người.
– Cảm xúc yêu thương, trân trọng của nhà thơ đối với quê hương được thể hiện một cách chân thành, giản dị nhưng sâu sắc.
Luận điểm 2: Lời nhắc nhở ý nghĩa từ tác giả
– Quê hương được ví như người mẹ, luôn dang rộng vòng tay chở che con dù đi xa đến đâu.
– “Nhớ quê” không chỉ là nỗi nhớ về một vùng đất mà còn là nhớ về cội nguồn, phong tục, văn hóa, con người.
– Cụm từ “không lớn nổi” kết hợp với cấu trúc điều kiện “Nếu…sẽ” nhấn mạnh: nếu không nhớ quê hương, con người sẽ không thể trưởng thành về tâm hồn, nhân cách.
– Điệp ngữ “Quê hương” lặp lại nhiều lần như một lời nhấn mạnh: quê hương là tất cả ký ức, yêu thương, là nơi không thể rời xa.
Luận điểm 3: Đặc sắc nghệ thuật
– Thể thơ sáu chữ có nhịp điệu nhẹ nhàng, phù hợp với lối tâm tình, thủ thỉ.
– Ngôn ngữ giản dị, giàu hình ảnh, tạo sự gần gũi, dễ cảm nhận.
– Biện pháp nghệ thuật so sánh, điệp ngữ được sử dụng hiệu quả, nhấn mạnh tình yêu quê hương và tầm quan trọng của cội nguồn.
Kết bài
– Khẳng định lại ý nghĩa sâu sắc của đoạn thơ và giá trị tác phẩm “Quê hương”.
– Liên hệ thực tế: mỗi người cần biết yêu quý, trân trọng và có trách nhiệm với quê hương của mình.
– Bài học rút ra: Quê hương không chỉ là nơi ta sinh ra mà còn là nơi nuôi dưỡng tâm hồn, cội nguồn của những giá trị sống tốt đẹp.
Bằng những câu thơ dung dị nhưng thấm đẫm tình cảm, đoạn thơ trong bài “Quê hương” đã khẳng định vai trò to lớn của quê hương đối với mỗi người. Không chỉ là nơi lưu giữ những ký ức tuổi thơ, quê hương còn là cội nguồn của tình yêu thương, là điểm tựa tinh thần vững chắc trong suốt hành trình cuộc đời. Qua đó, tác phẩm gửi gắm thông điệp sâu sắc: Hãy luôn nhớ về quê hương, trân trọng và gìn giữ những giá trị tốt đẹp từ mảnh đất đã nuôi ta khôn lớn. Bởi quê hương không chỉ là một miền đất, mà còn là nơi khắc sâu trong tâm hồn mỗi người, mãi mãi không thể rời xa.
Bài văn mẫu NLVH Phân tích 2 khổ cuối bài thơ “Quê hương” của Đỗ Trung Quân
Bài văn mẫu 1
Quê hương – hai tiếng giản dị nhưng chứa đựng cả một miền ký ức thân thương, nơi mỗi con người cất tiếng khóc chào đời và trưởng thành trong vòng tay yêu thương của mẹ cha. Nhà thơ Đỗ Trung Quân đã gửi gắm tình cảm tha thiết với quê hương qua những vần thơ nhẹ nhàng nhưng đầy sức gợi. Ngay từ câu thơ đầu tiên, tác giả đã khẳng định:
“Quê hương mỗi người đều có
Vừa khi mở mắt chào đời”
Quê hương không phải là điều xa xôi mà gần gũi ngay từ khoảnh khắc ta cất tiếng khóc đầu tiên. Đó là bầu không khí quen thuộc, là vòng tay ấm áp của mẹ, là những lời ru ngọt ngào, là vị sữa thơm nồng nuôi ta lớn lên từng ngày. Cách so sánh quê hương với *“dòng sữa mẹ”* vừa giản dị vừa sâu sắc, bởi cũng như dòng sữa ngọt ngào ấy, quê hương là nguồn cội, là nơi nuôi dưỡng tâm hồn và hình thành nhân cách con người. Hình ảnh quê hương càng trở nên thiêng liêng khi tác giả nhấn mạnh:
“Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi”
Hai câu thơ trên trích từ bài thơ *Quê hương* của Đỗ Trung Quân đã thể hiện tình cảm thiêng liêng và sâu sắc đối với quê hương. Câu thơ thứ nhất, “Quê hương mỗi người chỉ một”, khẳng định rằng mỗi con người chỉ có một quê hương duy nhất, nơi gắn bó với tuổi thơ, với những kỷ niệm và giá trị văn hóa riêng. Câu thơ thứ hai, “Như là chỉ một mẹ thôi”, sử dụng hình ảnh so sánh đầy cảm xúc giữa quê hương và mẹ. Nếu mẹ là người sinh ra, nuôi dưỡng con bằng tình yêu thương vô điều kiện, thì quê hương cũng giống như thế, là nơi nuôi dưỡng tâm hồn, hình thành nhân cách con người. Sự ví von này không chỉ làm tăng thêm tính hình tượng mà còn nhấn mạnh sự gắn bó máu thịt giữa con người với quê hương. Hai câu thơ tuy giản dị nhưng mang ý nghĩa sâu sắc, nhắc nhở mỗi người về tình yêu và trách nhiệm đối với quê hương, giống như tình cảm thiêng liêng không thể thay thế dành cho mẹ.
“Quê hương nếu ai không nhớ
Sẽ không lớn nổi thành người.”
Hai câu thơ trên trích từ bài thơ “Quê hương” của Đỗ Trung Quân đã thể hiện sâu sắc vai trò của quê hương trong cuộc đời mỗi con người. Câu thơ đầu tiên “Quê hương nếu ai không nhớ” gợi lên một giả định mang tính chất nhắc nhở: nếu một người lãng quên quê hương, nơi chôn nhau cắt rốn, nơi nuôi dưỡng tuổi thơ, thì điều gì sẽ xảy ra? Câu thơ tiếp theo “Sẽ không lớn nổi thành người” khẳng định hệ quả tất yếu của sự lãng quên ấy. Ở đây, “lớn” không chỉ mang nghĩa sinh học, mà còn là sự trưởng thành về tâm hồn, đạo đức, nhân cách. Quê hương không chỉ là một vùng đất, mà còn là nơi chứa đựng những giá trị văn hóa, truyền thống, tình cảm thiêng liêng gắn bó với mỗi con người. Nếu không trân trọng, không ghi nhớ quê hương, con người sẽ mất đi cội nguồn, đánh mất chính bản sắc của mình. Hai câu thơ ngắn gọn nhưng mang ý nghĩa sâu sắc, khẳng định rằng tình yêu quê hương chính là nền tảng để con người hoàn thiện và phát triển toàn diện.
Bằng những câu thơ mộc mạc nhưng giàu cảm xúc, đoạn thơ trong bài Quê hương đã khơi gợi trong lòng mỗi người niềm tự hào và tình yêu sâu sắc với nơi chôn nhau cắt rốn. Quê hương không chỉ là ký ức, mà còn là một phần không thể thiếu trong tâm hồn mỗi người. Tác phẩm nhắc nhở chúng ta rằng dù đi đâu, làm gì, hãy luôn hướng về quê hương, gìn giữ và phát huy những giá trị tốt đẹp mà quê hương đã trao tặng.
Bài văn mẫu 2
Quê hương là nơi ta sinh ra, là dòng sữa ngọt lành nuôi ta khôn lớn, là ký ức tuổi thơ không thể nào quên. Những vần thơ của Đỗ Trung Quân trong bài “Quê hương” không chỉ gợi lên hình ảnh thân thuộc mà còn nhắc nhở mỗi người về sự trân quý cội nguồn.
Mở đầu đoạn thơ, tác giả nhẹ nhàng khẳng định quê hương là điều gần gũi, gắn bó với mỗi người từ khi mới chào đời:
“Quê hương mỗi người đều có
Vừa khi mở mắt chào đời”
Hai câu thơ trên đã khẳng định một chân lý giản dị nhưng sâu sắc về quê hương – đó là điều gắn bó với mỗi con người ngay từ khi sinh ra. Câu thơ thứ nhất, “Quê hương mỗi người đều có”, nhấn mạnh rằng ai cũng có một quê hương, dù giàu hay nghèo, dù lớn hay nhỏ, đó vẫn là nơi chốn thiêng liêng, gắn liền với nguồn cội của mỗi người. Câu thơ thứ hai, “Vừa khi mở mắt chào đời”, gợi tả khoảnh khắc đầu tiên của một con người khi sinh ra, đã thuộc về một quê hương nhất định. Điều này cho thấy quê hương không phải là thứ lựa chọn mà là một phần tất yếu trong cuộc đời, như một sợi dây vô hình gắn kết con người với cội nguồn. Cách diễn đạt nhẹ nhàng nhưng hàm chứa ý nghĩa lớn lao, nhắc nhở chúng ta rằng quê hương không chỉ là một địa danh mà còn là nơi khởi nguồn của tình yêu thương, ký ức và bản sắc cá nhân.Tình cảm với quê hương càng trở nên sâu sắc khi nhà thơ nhấn mạnh:
“Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi”
Hai câu thơ trên của Đỗ Trung Quân đã thể hiện một cách sâu sắc tình cảm thiêng liêng đối với quê hương thông qua phép so sánh đầy ý nghĩa. Câu thơ thứ nhất, *“Quê hương mỗi người chỉ một”*, khẳng định rằng mỗi con người chỉ có một quê hương duy nhất trong cuộc đời, nơi gắn bó với tuổi thơ, với những kỷ niệm không thể thay thế. Cũng giống như một người chỉ có một mẹ sinh thành và nuôi dưỡng, quê hương là nơi chở che, nuôi dưỡng tâm hồn, hun đúc nhân cách mỗi cá nhân. Hình ảnh so sánh trong câu thơ thứ hai, *“Như là chỉ một mẹ thôi”*, không chỉ làm tăng thêm tính hình tượng mà còn nhấn mạnh tình cảm gắn bó máu thịt giữa con người với quê hương. Mẹ là người sinh ra và nuôi dưỡng thể xác, còn quê hương là nơi nuôi dưỡng tinh thần, văn hóa và cội nguồn của mỗi người. Hai câu thơ giản dị nhưng chứa đựng triết lý sâu sắc, nhắc nhở mỗi chúng ta rằng dù đi đâu, làm gì, quê hương vẫn là nơi không thể thay thế trong trái tim mỗi người. Đặc biệt, hai câu thơ cuối như một lời cảnh tỉnh:
“Quê hương nếu ai không nhớ
Sẽ không lớn nổi thành người.”
Hai câu thơ trên của Đỗ Trung Quân đã thể hiện sâu sắc vai trò quan trọng của quê hương đối với sự trưởng thành của mỗi con người. Câu thơ thứ nhất, *“Quê hương nếu ai không nhớ”*, đặt ra một giả định về những người quên đi cội nguồn, quê hương của mình. Quê hương không chỉ là nơi sinh ra và lớn lên mà còn là nơi gắn liền với những giá trị văn hóa, truyền thống và tình cảm gia đình. Nếu ai đó không nhớ về quê hương, nghĩa là họ đang đánh mất một phần bản sắc và nguồn gốc của mình. Câu thơ thứ hai, *“Sẽ không lớn nổi thành người”*, nhấn mạnh hệ quả nghiêm trọng của việc quên đi quê hương. Ở đây, *“lớn”* không chỉ mang nghĩa sinh học mà còn hàm ý về sự trưởng thành về tâm hồn, nhân cách và đạo đức. Một người chỉ có thể trở thành một cá nhân có đạo lý, có lòng biết ơn và sống có trách nhiệm khi họ ghi nhớ và trân trọng quê hương của mình. Hai câu thơ tuy ngắn gọn nhưng chứa đựng bài học sâu sắc về lòng yêu quê hương – một tình cảm thiêng liêng giúp con người trưởng thành và hoàn thiện.
Với những vần thơ chân thành, giản dị, bài thơ Quê hương đã chạm đến trái tim người đọc, gợi lên tình cảm thiêng liêng dành cho quê hương yêu dấu. Quê hương là cội nguồn của mỗi người, là nơi lưu giữ những tháng ngày ấu thơ và cũng là điểm tựa tinh thần trong cuộc sống. Đọc bài thơ, ta càng thêm trân trọng quê hương mình, hiểu rằng dù có đi xa đến đâu, quê hương vẫn luôn là bến đỗ bình yên nhất trong tim.
Bài văn mẫu 3
Trong cuộc đời mỗi con người, quê hương không chỉ là nơi sinh ra, mà còn là nguồn cội của tình yêu thương và ký ức tuổi thơ. Nhà thơ Đỗ Trung Quân, bằng những câu thơ mộc mạc nhưng đầy xúc cảm, đã khắc họa sâu sắc hình ảnh quê hương trong tâm hồn mỗi người. Ngay từ những câu thơ đầu, tác giả đã mở ra một định nghĩa về quê hương thật gần gũi:
“Quê hương mỗi người đều có
Vừa khi mở mắt chào đời”
Không ai sinh ra mà không có một quê hương. Đó không chỉ là một vùng đất, mà còn là vòng tay yêu thương của gia đình, là những câu hát ru êm đềm, là những kỷ niệm tuổi thơ theo ta suốt đời. Hình ảnh *“dòng sữa mẹ”* mà tác giả nhắc đến càng làm rõ hơn điều đó. Cũng như sữa mẹ nuôi ta lớn, quê hương bồi đắp tâm hồn, giúp ta trưởng thành cả về thể chất lẫn tinh thần. Sự thiêng liêng của quê hương còn được khẳng định mạnh mẽ qua câu thơ:
“Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi”
Dù đi đâu, làm gì, mỗi người vẫn chỉ có một nơi để nhớ, một nơi để trở về. Quê hương cũng giống như mẹ, luôn dang rộng vòng tay chờ đón những đứa con xa xứ. Câu thơ như một lời nhắc nhở đầy xúc động, khiến người đọc không khỏi trăn trở về tình cảm của mình đối với quê hương. Không dừng lại ở đó, hai câu thơ cuối còn mang ý nghĩa sâu sắc:
“Quê hương nếu ai không nhớ
Sẽ không lớn nổi thành người.”
Một người có thể đi xa, có thể trưởng thành về thể xác, nhưng nếu quên đi quê hương, họ sẽ không bao giờ lớn lên trọn vẹn về tâm hồn. Quê hương là gốc rễ, là nền tảng của nhân cách. Một người không nhớ về cội nguồn thì dù có đạt được thành công, cũng khó có thể trở thành một con người hoàn thiện.
Với ngôn ngữ giản dị nhưng đầy cảm xúc, đoạn thơ đã gợi lên trong lòng mỗi người tình yêu thương và sự trân trọng dành cho quê hương. Đó không chỉ là nơi chôn nhau cắt rốn, mà còn là điểm tựa tinh thần, là miền ký ức không thể phai mờ trong trái tim mỗi người.
