Đề bài: Viết một bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ) phân tích chủ đề và đặc sắc nghệ thuật của bài thơ sau:
TẾT QUÊ BÀ
Bà tôi ở một túp nhà tre.
Có một hàng cau chạy trước hè,
Một mảnh vườn bên rào giậu nứa.
Xuân về hoa cải nở vàng hoe.
Gạo nếp ngày xuân gói bánh chưng,
Cả đêm cuối chạp nướng than hồng.
Quần đào, áo đỏ, tranh gà lợn,
Cơm tám, dưa hành, thịt mỡ đông.
Năm 1941
(Đoàn Văn Cừ toàn tập, NXB Hội nhà văn, 2013)
Chú thích:
– Đoàn Văn Cừ sinh ngày 25 tháng 11 năm 1913 ở Thôn Đô Đò xã Nam Lợi, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định trong một gia đình nông dân. Ông tham gia phong trào Thơ mới với bút pháp tả chân mang đậm chất lãng mạn, sở trường viết về cảnh trí và đời sống thôn quê.
– “Tết quê bà” được Đoàn Văn Cừ sáng tác vào khoảng năm 1941. Bài thơ này sau đó được đưa vào tuyển tập “Thôn ca” xuất bản lần đầu tiên vào năm 1944. “Thôn ca” cũng là tập thơ tiêu biểu của nhà thơ Đoàn Văn Cừ.
Dàn ý NLVH phân tích chủ đề và đặc sắc nghệ thuật của bài thơ “Tết quê bà”
Mở bài
– Giới thiệu tác giả Đoàn Văn Cừ và bài thơ Tết quê bà.
– Nêu khái quát về nội dung bài thơ: tái hiện bức tranh ngày Tết quê hương với hình ảnh bình dị, thân thuộc.
– Xác định vấn đề nghị luận: chủ đề và đặc sắc nghệ thuật của bài thơ.
– Nêu cảm nhận chung về giá trị của bài thơ đối với văn hóa truyền thống và tâm hồn con người Việt Nam.
Trong kho tàng thơ ca Việt Nam, hình ảnh ngày Tết cổ truyền luôn là một nguồn cảm hứng bất tận. Bài thơ Tết quê bà của Đoàn Văn Cừ là một tác phẩm tiêu biểu thể hiện vẻ đẹp bình dị, thân thương của làng quê trong dịp Tết. Bằng ngôn từ giàu cảm xúc và hình ảnh chân thực, tác giả không chỉ khắc họa một không gian ngày Tết rực rỡ sắc màu mà còn gửi gắm tình yêu quê hương, sự trân trọng đối với những nét đẹp văn hóa truyền thống.
Thân bài
1. Chủ đề của bài thơ
Bài thơ Tết quê bà tái hiện bức tranh ngày Tết nơi làng quê Việt Nam qua cái nhìn đầy yêu thương và hoài niệm.
– Hình ảnh ngôi nhà của bà tuy đơn sơ, giản dị nhưng lại gợi lên sự ấm áp, thân thuộc: “một túp nhà tre”, “một hàng cau trước hè”, “một mảnh vườn”, “giậu nứa”.
– Hình ảnh người bà hiện lên tần tảo, chịu thương chịu khó, gắn bó với ngôi nhà nhỏ bé giữa làng quê thanh bình.
– Cảnh ngày Tết cổ truyền rực rỡ sắc màu với hoa cải nở vàng, bánh chưng xanh, quần đào, áo đỏ, tranh gà lợn, cơm tám, dưa hành, thịt mỡ đông…
– Những phong tục truyền thống như gói bánh chưng, nướng than hồng, thưởng thức những món ăn đặc trưng ngày Tết được khắc họa chân thực.
– Qua đó, nhà thơ thể hiện tình yêu quê hương, sự gắn bó với văn hóa dân tộc và nhắn nhủ mỗi người cần trân trọng, gìn giữ những nét đẹp truyền thống này.
2. Đặc sắc nghệ thuật
– Thể thơ bảy chữ với nhịp điệu linh hoạt, giúp diễn tả cảm xúc tự nhiên, mượt mà.
– Hình ảnh thơ mộc mạc, gần gũi nhưng giàu sức gợi, giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp bình dị của ngày Tết quê.
– Biện pháp liệt kê được sử dụng hiệu quả: từ không gian, cảnh vật đến những món ăn, phong tục ngày Tết đều được khắc họa một cách sinh động, chân thực.
– Kết hợp nhiều phương thức biểu đạt như kể, tả, biểu cảm, giúp bài thơ trở nên giàu cảm xúc và lắng đọng.
Kết bài
– Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
– Nhấn mạnh thông điệp mà tác giả gửi gắm: tình yêu quê hương, sự trân trọng những nét đẹp văn hóa ngày Tết cổ truyền.
– Liên hệ với thực tế: ý nghĩa của việc giữ gìn phong tục truyền thống trong cuộc sống hiện đại.
– Nêu cảm nhận cá nhân về bài thơ và giá trị của nó đối với mỗi người đọc.
Bài thơ Tết quê bà không chỉ là một bức tranh sinh động về ngày Tết cổ truyền mà còn là lời nhắn nhủ về giá trị của những điều giản dị, thân thương trong cuộc sống. Qua những hình ảnh bình dị và cảm xúc chân thành, tác phẩm đã khơi dậy trong lòng người đọc tình yêu quê hương, sự trân trọng đối với những nét đẹp truyền thống. Ngày nay, dù cuộc sống có nhiều đổi thay, nhưng những giá trị văn hóa ấy vẫn cần được gìn giữ và phát huy, để mỗi mùa xuân về, chúng ta lại có cơ hội tìm về những ký ức đẹp đẽ của tuổi thơ.
Bài văn mẫu NLVH phân tích chủ đề và đặc sắc nghệ thuật của bài thơ “Tết quê bà” (Đoàn Văn Cừ )
Bài văn mẫu 1
Tết là dịp đặc biệt trong năm, không chỉ là khoảnh khắc đoàn viên mà còn là lúc con người ta hướng về cội nguồn, trân trọng những giá trị truyền thống. Bài thơ *Tết quê bà* của Đoàn Văn Cừ là một bức tranh sống động về ngày Tết quê hương, nơi chất chứa tình yêu thương, sự giản dị và ấm áp trong không gian cổ truyền của dân tộc Việt Nam.
Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh ngôi nhà nhỏ bé, đơn sơ của bà – nơi lưu giữ bao kỷ niệm ấu thơ. “Một túp nhà tre” với “một hàng cau trước hè” hiện lên thật mộc mạc nhưng lại chan chứa tình cảm thân thuộc. Không gian ấy không chỉ là chốn đi về mà còn là biểu tượng của tình yêu thương, sự gắn bó giữa các thế hệ trong gia đình. Hình ảnh người bà tảo tần, chịu thương chịu khó càng làm cho bức tranh Tết quê hương thêm phần sâu sắc.
Tết đến, cảnh vật như khoác lên mình chiếc áo rực rỡ của mùa xuân. Sắc vàng của hoa cải, màu xanh của bánh chưng, sắc đỏ của quần áo mới cùng với những món ăn truyền thống như cơm tám, dưa hành, thịt mỡ đông… tất cả tạo nên một không khí náo nức, đầm ấm. Những hoạt động ngày Tết như gói bánh chưng, nướng than hồng không chỉ thể hiện phong tục tập quán lâu đời mà còn là minh chứng cho sự sum vầy, quây quần của mỗi gia đình Việt.
Bài thơ không chỉ đẹp về nội dung mà còn giàu giá trị nghệ thuật. Thể thơ bảy chữ với cách ngắt nhịp linh hoạt giúp diễn tả một cách tự nhiên cảm xúc của tác giả. Hình ảnh thơ bình dị, gần gũi kết hợp với biện pháp liệt kê khiến cho cảnh sắc ngày Tết hiện lên rõ nét, sinh động. Sự đan xen giữa các phương thức biểu đạt kể, tả, biểu cảm cũng làm cho bài thơ thêm phần lắng đọng, chân thực.
*Tết quê bà* không chỉ là lời tri ân dành cho những người bà tảo tần, mà còn là lời nhắc nhở mỗi người con đất Việt hãy trân trọng và giữ gìn những giá trị truyền thống của dân tộc. Dù cuộc sống có nhiều đổi thay, nhưng không khí Tết quê, tình cảm gia đình và những nét đẹp văn hóa cổ truyền vẫn luôn là điều thiêng liêng, đáng quý trong tâm hồn mỗi người.
Bài văn mẫu 2
Mỗi khi Tết đến xuân về, lòng người lại rạo rực với bao nhiêu cảm xúc. Với riêng những ai gắn bó với làng quê, hình ảnh Tết cổ truyền luôn gợi nhắc về những kỷ niệm ấm áp bên người thân, về không khí sum vầy bên nồi bánh chưng đỏ lửa. Đoàn Văn Cừ trong bài thơ *Tết quê bà* đã khắc họa một bức tranh sống động về ngày Tết giản dị nhưng ấm áp ở một vùng quê, nơi có ngôi nhà nhỏ của bà và những phong tục truyền thống đậm đà bản sắc dân tộc.
Bài thơ mở ra với hình ảnh ngôi nhà nhỏ bé, đơn sơ, nơi bà vẫn ngày ngày sinh sống. “Một túp nhà tre”, “một mảnh vườn”, “giậu nứa” – tất cả đều gợi lên sự giản dị, thân thuộc của làng quê Việt Nam. Tuy không giàu có về vật chất nhưng nơi đây lại thấm đượm tình yêu thương, sự gắn bó giữa những thế hệ trong gia đình. Đằng sau khung cảnh ấy là bóng dáng người bà tần tảo, hiền hậu – một hình ảnh vừa quen thuộc, vừa gợi lên bao cảm xúc yêu thương, kính trọng trong lòng người đọc.
Ngày Tết đến, vườn quê như bừng sáng với muôn sắc màu. Hoa cải nở vàng rực rỡ, nhà nhà tất bật chuẩn bị bánh chưng, gạo nếp. Trẻ con háo hức với quần áo mới, người lớn bận rộn với những món ăn truyền thống. Những hình ảnh ấy không chỉ phản ánh phong tục đón Tết cổ truyền của người Việt mà còn thể hiện niềm vui, sự rộn ràng trong mỗi gia đình. Cảnh vật và con người hòa quyện, tạo nên một không khí ấm áp, chan chứa tình người.
Về nghệ thuật, bài thơ sử dụng thể thơ bảy chữ, ngôn ngữ bình dị, gần gũi, cách gieo vần tự nhiên giúp câu thơ trở nên trôi chảy, dễ nhớ. Biện pháp liệt kê được tác giả khai thác triệt để, góp phần làm nổi bật vẻ đẹp phong phú của ngày Tết quê hương. Bên cạnh đó, sự kết hợp giữa các phương thức biểu đạt khiến bài thơ không chỉ giàu hình ảnh mà còn đầy cảm xúc.
*Tết quê bà* không chỉ là một bài thơ miêu tả ngày Tết mà còn là một lời nhắc nhở nhẹ nhàng về những giá trị truyền thống mà chúng ta cần gìn giữ. Trong nhịp sống hiện đại, khi mọi thứ đều có thể thay đổi, thì những phong tục ngày Tết, những khoảnh khắc sum vầy bên gia đình vẫn mãi là điều đáng trân quý.
Bài văn mẫu 3
Trong ký ức của mỗi người Việt Nam, Tết luôn gắn liền với những hình ảnh thân thuộc: nồi bánh chưng nghi ngút khói, cành đào nở rộ trước sân, mâm cỗ ngày Tết đầy ắp những món ăn truyền thống. Đoàn Văn Cừ, với bài thơ *Tết quê bà*, đã khắc họa một bức tranh sống động về ngày Tết cổ truyền của dân tộc, nơi ngập tràn màu sắc, âm thanh và tình cảm ấm áp.
Bài thơ mở đầu với khung cảnh một ngôi nhà nhỏ, nơi bà vẫn sống. “Một túp nhà tre” cùng với “một hàng cau trước hè” – những hình ảnh đơn sơ nhưng đầy chất thơ, gợi lên cảm giác yên bình, gần gũi. Không chỉ là một không gian vật chất, ngôi nhà ấy còn là nơi lưu giữ biết bao ký ức, là chốn bình yên mà mỗi khi nhớ về, ai cũng thấy lòng mình tràn ngập yêu thương.
Tết đến, không khí nơi làng quê trở nên nhộn nhịp hơn bao giờ hết. Những hình ảnh thân quen như bánh chưng xanh, quần áo mới, tranh gà lợn, hay những món ăn đặc trưng như thịt mỡ đông, dưa hành, cơm tám… làm sống dậy trong lòng người đọc một bức tranh ngày Tết đầy màu sắc. Những phong tục như gói bánh chưng, nhóm bếp lửa hồng không chỉ là những thói quen sinh hoạt mà còn mang ý nghĩa tinh thần, thể hiện sự gắn kết gia đình, sự trân trọng truyền thống.
Bài thơ không chỉ giàu ý nghĩa mà còn đặc sắc về nghệ thuật. Với thể thơ bảy chữ, cách gieo vần linh hoạt, câu thơ trôi chảy, tự nhiên, tạo nhịp điệu êm ái. Biện pháp liệt kê được sử dụng khéo léo giúp bài thơ trở nên phong phú, giàu hình ảnh. Bên cạnh đó, sự kết hợp giữa các phương thức biểu đạt kể, tả và biểu cảm đã góp phần làm cho bài thơ có chiều sâu, vừa chân thực vừa xúc động.
*Tết quê bà* không chỉ đơn thuần là một bài thơ về ngày Tết mà còn là một lời nhắn nhủ đầy yêu thương về giá trị của gia đình, quê hương và truyền thống dân tộc. Dẫu cuộc sống có đổi thay, nhưng những hình ảnh Tết xưa vẫn luôn là một phần ký ức đẹp đẽ trong lòng mỗi người. Bài thơ gợi lên trong ta niềm tự hào, sự trân trọng với những gì giản dị mà thiêng liêng nhất của ngày Tết cổ truyền Việt Nam.
