NLVH phân tích chủ đề và đặc sắc nghệ thuật của bài thơ “Tết quê bà” (Đoàn Văn Cừ )

Đề bài: Viết một bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ) phân tích chủ đề và đặc sắc nghệ thuật của bài thơ sau:

TẾT QUÊ BÀ
Bà tôi ở một túp nhà tre.
Có một hàng cau chạy trước hè,
Một mảnh vườn bên rào giậu nứa.
Xuân về hoa cải nở vàng hoe.

Gạo nếp ngày xuân gói bánh chưng,
Cả đêm cuối chạp nướng than hồng.
Quần đào, áo đỏ, tranh gà lợn,
Cơm tám, dưa hành, thịt mỡ đông.
Năm 1941
(Đoàn Văn Cừ toàn tập, NXB Hội nhà văn, 2013)

Chú thích:
– Đoàn Văn Cừ sinh ngày 25 tháng 11 năm 1913 ở Thôn Đô Đò xã Nam Lợi, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định trong một gia đình nông dân. Ông tham gia phong trào Thơ mới với bút pháp tả chân mang đậm chất lãng mạn, sở trường viết về cảnh trí và đời sống thôn quê.
– “Tết quê bà” được Đoàn Văn Cừ sáng tác vào khoảng năm 1941. Bài thơ này sau đó được đưa vào tuyển tập “Thôn ca” xuất bản lần đầu tiên vào năm 1944. “Thôn ca” cũng là tập thơ tiêu biểu của nhà thơ Đoàn Văn Cừ.

Dàn ý NLVH phân tích chủ đề và đặc sắc nghệ thuật của bài thơ “Tết quê bà”

Mở bài

– Giới thiệu tác giả Đoàn Văn Cừ và bài thơ Tết quê bà.
– Nêu khái quát về nội dung bài thơ: tái hiện bức tranh ngày Tết quê hương với hình ảnh bình dị, thân thuộc.
– Xác định vấn đề nghị luận: chủ đề và đặc sắc nghệ thuật của bài thơ.
– Nêu cảm nhận chung về giá trị của bài thơ đối với văn hóa truyền thống và tâm hồn con người Việt Nam.

Trong kho tàng thơ ca Việt Nam, hình ảnh ngày Tết cổ truyền luôn là một nguồn cảm hứng bất tận. Bài thơ Tết quê bà của Đoàn Văn Cừ là một tác phẩm tiêu biểu thể hiện vẻ đẹp bình dị, thân thương của làng quê trong dịp Tết. Bằng ngôn từ giàu cảm xúc và hình ảnh chân thực, tác giả không chỉ khắc họa một không gian ngày Tết rực rỡ sắc màu mà còn gửi gắm tình yêu quê hương, sự trân trọng đối với những nét đẹp văn hóa truyền thống.

Thân bài

1. Chủ đề của bài thơ

Bài thơ Tết quê bà tái hiện bức tranh ngày Tết nơi làng quê Việt Nam qua cái nhìn đầy yêu thương và hoài niệm.

– Hình ảnh ngôi nhà của bà tuy đơn sơ, giản dị nhưng lại gợi lên sự ấm áp, thân thuộc: “một túp nhà tre”, “một hàng cau trước hè”, “một mảnh vườn”, “giậu nứa”.
– Hình ảnh người bà hiện lên tần tảo, chịu thương chịu khó, gắn bó với ngôi nhà nhỏ bé giữa làng quê thanh bình.
– Cảnh ngày Tết cổ truyền rực rỡ sắc màu với hoa cải nở vàng, bánh chưng xanh, quần đào, áo đỏ, tranh gà lợn, cơm tám, dưa hành, thịt mỡ đông…
– Những phong tục truyền thống như gói bánh chưng, nướng than hồng, thưởng thức những món ăn đặc trưng ngày Tết được khắc họa chân thực.
– Qua đó, nhà thơ thể hiện tình yêu quê hương, sự gắn bó với văn hóa dân tộc và nhắn nhủ mỗi người cần trân trọng, gìn giữ những nét đẹp truyền thống này.

2. Đặc sắc nghệ thuật

– Thể thơ bảy chữ với nhịp điệu linh hoạt, giúp diễn tả cảm xúc tự nhiên, mượt mà.
– Hình ảnh thơ mộc mạc, gần gũi nhưng giàu sức gợi, giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp bình dị của ngày Tết quê.
– Biện pháp liệt kê được sử dụng hiệu quả: từ không gian, cảnh vật đến những món ăn, phong tục ngày Tết đều được khắc họa một cách sinh động, chân thực.
– Kết hợp nhiều phương thức biểu đạt như kể, tả, biểu cảm, giúp bài thơ trở nên giàu cảm xúc và lắng đọng.

Kết bài

– Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
– Nhấn mạnh thông điệp mà tác giả gửi gắm: tình yêu quê hương, sự trân trọng những nét đẹp văn hóa ngày Tết cổ truyền.
– Liên hệ với thực tế: ý nghĩa của việc giữ gìn phong tục truyền thống trong cuộc sống hiện đại.
– Nêu cảm nhận cá nhân về bài thơ và giá trị của nó đối với mỗi người đọc.

Bài thơ Tết quê bà không chỉ là một bức tranh sinh động về ngày Tết cổ truyền mà còn là lời nhắn nhủ về giá trị của những điều giản dị, thân thương trong cuộc sống. Qua những hình ảnh bình dị và cảm xúc chân thành, tác phẩm đã khơi dậy trong lòng người đọc tình yêu quê hương, sự trân trọng đối với những nét đẹp truyền thống. Ngày nay, dù cuộc sống có nhiều đổi thay, nhưng những giá trị văn hóa ấy vẫn cần được gìn giữ và phát huy, để mỗi mùa xuân về, chúng ta lại có cơ hội tìm về những ký ức đẹp đẽ của tuổi thơ.