NLVH Phân tích bài thơ Nói với em của nhà thơ Vũ Quần Phương

Đề bài: Em hãy phân tích bài thơ “Nói với em” của nhà thơ Vũ Quần Phương.

Nói với em

(Vũ Quần Phương)

Nếu nhắm mắt trong vườn lộng gió
Sẽ được nghe nhiều tiếng chim hay
Tiếng lích chích chim sâu trong lá
Con chìa vôi vừa hót vừa bay.

Nếu nhắm mắt nghe bà kể chuyện
Sẽ được nhìn thấy các bà tiên
Thấy chú bé đi hài bảy dặm
Quả thị thơm, cô Tấm rất hiền.

Nếu nhắm mắt nghĩ về cha mẹ
Đã nuôi em khôn lớn từng ngày
Tay bồng bế, sớm khuya vất vả
Mắt nhắm rồi, lại mở ra ngay.
(Trích “65 bài thơ hay dành cho thiếu nhi”- Cao Xuân Sơn tuyển chọn- NXB Kim Đồng)

Chú thích:
(*) Nhạc sĩ Phan Bá Chức đã phổ nhạc bài thơ thành bài hát cùng tên.
(**) Vũ Quần Phương sinh năm 1940, quê ở Nam Định. Ông là bác sĩ y khoa đồng thời là nhà thơ, nhà phê bình văn học, trưởng ban biên tập văn học của NXB Văn học, chủ tịch Hội đồng thơ Hội nhà văn Việt Nam. Ông là nhà thơ nổi tiếng với nhiều bài thơ hay về tình yêu, và ở nhiều đề tài khác, trong đó có thơ thiếu nhi. Tác phẩm chính như: Cỏ mùa xuân (1966), Hoa trong cây (1977), Chỗ ấy sóng (2008)

Dàn ý NLVH phân tích bài thơ “Nói với em” của nhà thơ Vũ Quần Phương

Mở bài

Giới thiệu bài thơ “Nói với em” của Vũ Quần Phương.
Khái quát về tác giả và nội dung chính của bài thơ.
Nêu cảm nghĩ chung về ý nghĩa và giá trị của bài thơ.

Trong dòng chảy của thơ ca Việt Nam, những tác phẩm dành cho thiếu nhi luôn mang trong mình vẻ đẹp trong sáng, giàu tính giáo dục và gieo vào lòng người những bài học sâu sắc. Bài thơ “Nói với em” của nhà thơ Vũ Quần Phương là một tác phẩm như thế. Với ngôn từ giản dị mà thấm đượm tình cảm, bài thơ như một lời thủ thỉ tâm tình, hướng dẫn các em nhỏ cách cảm nhận thế giới xung quanh bằng cả tâm hồn. Không chỉ là những câu chữ đơn thuần, tác phẩm còn mở ra một thế giới đầy màu sắc – nơi có tiếng chim hót trong trẻo, có những câu chuyện cổ tích diệu kỳ và có tình yêu thương ấm áp của gia đình. Qua đó, bài thơ không chỉ khơi gợi trí tưởng tượng mà còn dạy ta biết lắng nghe, biết suy ngẫm và biết trân trọng những điều quý giá trong cuộc sống.

Thân bài

1. Chủ đề và ý nghĩa của bài thơ
– Bài thơ thuộc chủ đề tình yêu thiên nhiên, tình cảm gia đình.
– Nhan đề “Nói với em” thể hiện giọng điệu tâm tình, nhắn nhủ, giúp trẻ nhỏ cảm nhận cuộc sống một cách sâu sắc.
– Thông qua ba khổ thơ, tác giả nhắc nhở con người biết lắng nghe, tưởng tượng, suy ngẫm để trân trọng thiên nhiên, gia đình và những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống.

2. Phân tích nội dung từng khổ thơ

Khổ thơ 1: Cảm nhận thiên nhiên qua thính giác
– Hình ảnh “Nếu nhắm mắt trong vườn lộng gió” gợi lên không gian yên bình, giúp con người cảm nhận thiên nhiên sâu sắc hơn.
– Các âm thanh “lích chích chim sâu”, “chìa vôi vừa hót vừa bay” cho thấy thế giới tự nhiên tươi đẹp, sống động.
– Lời thơ khuyến khích con người biết lắng nghe, trân trọng vẻ đẹp giản dị xung quanh.

Khổ thơ 2: Thế giới cổ tích qua trí tưởng tượng
– Hình ảnh bà kể chuyện gợi lên không gian ấm áp của gia đình.
– Những nhân vật cổ tích quen thuộc như bà tiên, chú bé đi hài bảy dặm, cô Tấm hiện lên qua trí tưởng tượng phong phú của trẻ thơ.
– Bài thơ nhắc nhở mỗi người giữ gìn niềm tin vào những điều tốt đẹp trong cuộc sống.

Khổ thơ 3: Nghĩ về cha mẹ và lòng biết ơn
– Hình ảnh cha mẹ “tay bồng bế, sớm khuya vất vả” thể hiện sự hi sinh thầm lặng.
– Câu thơ cuối “Mắt nhắm rồi, lại mở ra ngay” có thể hiểu theo hai cách:
+ Sự vất vả, lo toan của cha mẹ dành cho con cái.
+ Lời nhắn nhủ các em hãy mở mắt để nhìn nhận, thấu hiểu công lao cha mẹ.

3. Nghệ thuật của bài thơ
– Thể thơ 5 chữ nhẹ nhàng, giàu nhạc điệu, phù hợp với thiếu nhi.
– Điệp ngữ “Nếu nhắm mắt” tạo nhịp điệu và nhấn mạnh thông điệp.
– Ngôn từ giản dị, gần gũi nhưng giàu hình ảnh và ý nghĩa.

Kết bài
Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
Bài thơ không chỉ dành cho thiếu nhi mà còn là lời nhắc nhở nhẹ nhàng về cách cảm nhận cuộc sống.
Rút ra bài học về tình yêu thiên nhiên, lòng biết ơn và cách sống ý nghĩa.

Bài thơ “Nói với em” tuy ngắn gọn nhưng lại chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa, gửi gắm những thông điệp nhân văn về cách cảm nhận cuộc sống. Qua từng câu thơ, ta không chỉ được sống trong không gian bình yên của thiên nhiên mà còn được quay về với những ký ức tuổi thơ hồn nhiên, tươi đẹp. Đó là tiếng chim lích chích trong vòm lá, là những bà tiên, cô Tấm trong câu chuyện của bà, là tình yêu thương bao la của cha mẹ. Những hình ảnh ấy không chỉ là kỷ niệm mà còn là hành trang tinh thần để mỗi người vững bước trên đường đời. Bài thơ không chỉ dành cho thiếu nhi mà còn là lời nhắn nhủ đến tất cả chúng ta: hãy biết lắng nghe, biết cảm nhận và biết trân trọng những điều bình dị nhưng quý giá quanh mình.