Đề bài: Phân tích bài thơ Phố ta của Lưu Quang Vũ
PHỐ TA
Phố của ta
Những cây táo nở hoa
Mùa thu đấy
Thân cây đang tróc vỏ
Con đường lát đá
Nghiêng nghiêng trong sương chiều.
Năm nay cà chua chín sớm
Trên quầy hàng đỏ hồng
Chị thợ may đi lấy chồng
Chị thợ may goá bụa
Năm nay thôi mặc đồ đen.
Bác đưa thư, có thư ai đấy?
Bác đưa thư kéo chuông
Ti-gôn hoa nhỏ
Rụng đầy trước hiên.
Riêng bác thợ mộc già buồn bã
Thở khói thuốc lên trời
Anh thợ điện trên mái nhà mắc dây
Bà giáo về hưu ngồi dịch sách
Dậy cậu con tiếng Pháp
Suốt ngày chào: bông-dua.
Phố của ta
Phố nghèo của ta
Những giọt nước sa
Trên cành thánh thót
Lũ trẻ lên gác thượng
Thổi bay cao bao bong bóng xà phòng.
Em chờ anh trước cổng
Con chim sẻ của anh
Con chim sẻ tóc xù
Con chim sẻ của phố ta
Đừng buồn nữa nhá
Bác thợ mộc nói sai rồi
Nếu cuộc đời này toàn chuyện xấu xa
Tại sao cây táo lại nở hoa
Sao rãnh nước trong veo đến thế?
Con chim sẻ tóc xù ơi
Bác thợ mộc nói sai rồi.
Dàn ý Phân tích bài thơ Phố ta của Lưu Quang Vũ
Mở bài
– Lưu Quang Vũ là một trong những tên tuổi lớn của văn học nghệ thuật Việt Nam hiện đại. Không chỉ thành công trong lĩnh vực viết kịch, ông còn để lại dấu ấn sâu sắc qua những bài thơ chân thành, tinh tế, đầy chất nhân văn.
– Trong số những tác phẩm giàu cảm xúc ấy, “Phố ta” hiện lên như một bản ghi chép nhẹ nhàng nhưng sâu lắng về một góc phố quen, nơi gắn bó với bao kỷ niệm của tác giả.
– Bài thơ không chỉ dừng lại ở việc miêu tả không gian sống, mà còn là tiếng nói của một tấm lòng tha thiết yêu thương cuộc đời và con người quanh mình.
Lưu Quang Vũ là một nghệ sĩ đa tài trong nền văn học nghệ thuật Việt Nam hiện đại. Không chỉ nổi tiếng với những vở kịch thấm đẫm tinh thần phản biện xã hội, ông còn là một nhà thơ mang giọng điệu đầy xúc cảm, chân thành và gần gũi. Trong số những tác phẩm thơ của ông, bài thơ “Phố ta” hiện lên như một bức tranh dung dị mà thấm đẫm tình người, phản ánh tình cảm gắn bó thiết tha với một góc phố quen – nơi lưu giữ bao kỷ niệm của một thời tuổi trẻ, của cuộc sống đời thường đầy nghĩa tình và sâu lắng.
Thân bài
– Cấu trúc bài thơ và giọng điệu biểu cảm
– Bài thơ được xây dựng với kết cấu rõ ràng, từng đoạn như từng khuôn hình nhỏ ghi lại một góc phố, một con người, một khoảnh khắc trong đời sống thường nhật.
– Lưu Quang Vũ sử dụng lối viết nhẹ nhàng, gần gũi mà vẫn đầy xúc cảm. Câu chữ giản dị nhưng chứa đựng biết bao yêu thương, lưu luyến với không gian sống đã gắn bó từ lâu.
– Hình ảnh phố phường gần gũi, thân thuộc
– Phố trong thơ không phải là phố thị phồn hoa, sầm uất mà là những con ngõ nhỏ, hàng cây rợp bóng, căn nhà quen mái ngói rêu phong, những quầy hàng tạp hóa gắn liền với nhịp sống người dân.
– Những chi tiết nhỏ bé như tiếng gà gáy, tiếng rao hàng rong hay ánh nắng sớm chiếu qua khung cửa cũng trở nên sống động qua ngòi bút của tác giả, khiến người đọc như được sống lại trong chính khu phố của mình.
– Con người – linh hồn của phố
– Không thể thiếu trong bức tranh phố là những con người bình dị: người hàng xóm ân cần, bà cụ bán hàng, lũ trẻ thơ chơi đùa mỗi chiều…
– Qua hình ảnh họ, Lưu Quang Vũ thể hiện sự gắn kết bền chặt giữa người với người, sự sẻ chia âm thầm trong từng ngõ phố. Chính điều ấy làm nên sức sống, sự ấm áp và nhân văn cho cả bài thơ.
– Ký ức và nỗi lòng tác giả
– Dưới lớp vỏ miêu tả, bài thơ là dòng chảy của ký ức, nơi chứa đựng biết bao kỷ niệm của một thời tuổi trẻ, của những yêu thương, mất mát và cả hy vọng.
– Phố trở thành chứng nhân cho những đổi thay trong cuộc sống, và cũng là nơi níu giữ tâm hồn tác giả mỗi khi ngoảnh lại. Tình cảm ấy không ồn ào mà nhẹ nhàng len lỏi vào từng câu chữ, để rồi ở lại mãi trong lòng người đọc.
– Nghệ thuật thể hiện
– Bài thơ giàu hình ảnh gợi cảm, ngôn ngữ đời thường mà sâu sắc, dễ đi vào lòng người.
– Nhịp điệu thơ linh hoạt: có lúc chậm rãi như những bước chân nhớ nhung, có lúc rộn ràng như âm vang cuộc sống đang dâng trào trên từng con phố.
Kết bài
– “Phố ta” là một bài thơ đậm chất trữ tình, gợi nhắc về những giá trị giản dị nhưng đầy sức sống trong đời thường.
– Lưu Quang Vũ đã viết nên không chỉ một bài thơ, mà là một bản tình ca về nơi chốn thân quen, về con người lao động bình dị và về tình cảm chân thành, sâu nặng dành cho nơi đã nuôi dưỡng tâm hồn mình.
– Bài thơ không chỉ khiến người đọc xúc động mà còn giúp mỗi người thêm trân trọng những góc phố nhỏ trong tim mình, nơi chất chứa kỷ niệm, yêu thương và cả một phần máu thịt quê hương.
“Phố ta” không chỉ là một bài thơ viết về một con phố cụ thể, mà còn là tiếng nói từ trái tim một con người dành cho nơi chốn từng gắn bó sâu đậm. Qua những hình ảnh bình dị và ngôn từ thấm đẫm cảm xúc, Lưu Quang Vũ đã khơi dậy trong lòng người đọc tình yêu quê hương, niềm trân trọng với những điều nhỏ bé trong cuộc sống hằng ngày. Bài thơ như một lời nhắn nhủ nhẹ nhàng nhưng sâu xa: đôi khi, điều quý giá nhất không phải là những điều lớn lao, mà là một góc phố nhỏ từng in dấu bước chân mình đi qua.
Bài văn mẫu Phân tích bài thơ Phố ta của Lưu Quang Vũ
Bài văn mẫu 1
Lưu Quang Vũ là một gương mặt tiêu biểu của nền văn học Việt Nam hiện đại, không chỉ nổi bật với những vở kịch mang tinh thần phản biện xã hội mà còn là một hồn thơ giàu cảm xúc, chân thật và đầy nhân văn. Trong số những tác phẩm thơ nổi bật của ông, “Phố ta” hiện lên như một bản tình ca dịu dàng và thấm đẫm yêu thương dành cho một góc phố nhỏ – nơi chứa đựng tuổi thơ, những kỷ niệm và hình bóng của bao phận người bình dị mà thân thương.
Mở đầu bài thơ là những hình ảnh thiên nhiên thật nhẹ nhàng, đẹp đẽ, gợi lên một nhịp sống yên ả, chan hòa:
“Phố của ta
Những cây táo nở hoa
Mùa thu đấy
Thân cây đang tróc vỏ”
Cây táo nở hoa không chỉ báo hiệu mùa thu, mà còn gợi ra sự hồi sinh, sự tươi mới của cuộc sống nơi phố nghèo. Cảnh vật hiện lên giản dị, gần gũi nhưng cũng rất đỗi nên thơ qua những chi tiết quen thuộc như con đường lát đá, sương chiều, cây cối, ti-gôn rụng hoa.
Cuộc sống phố phường trong bài thơ không náo nhiệt, ồn ào mà là những khoảnh khắc đời thường chầm chậm trôi: chị thợ may thôi mặc đồ đen, bác thợ mộc già trầm ngâm, anh thợ điện miệt mài trên mái nhà, bà giáo hưu dịch sách, dạy tiếng Pháp cho cháu. Những con người ấy không lớn lao, không có gì đặc biệt, nhưng lại hiện lên gần gũi, ấm áp đến lạ. Họ chính là “hồn” của phố – là những mảnh ghép không thể thiếu trong bức tranh cuộc sống:
“Bà giáo về hưu ngồi dịch sách
Dạy cậu con tiếng Pháp
Suốt ngày chào: bông-dua”
Lưu Quang Vũ đã dùng ánh mắt chan chứa yêu thương để ngắm nhìn từng chuyển động nhỏ nhất nơi phố ta, và vì thế, từng dòng thơ cũng thấm đẫm sự gắn bó, sẻ chia.
Bên trong nhịp sống ấy còn có một nỗi niềm riêng, một lời thủ thỉ dịu dàng dành cho người con gái – “con chim sẻ tóc xù”, hình ảnh rất đáng yêu và gần gũi. Trong một thế giới tưởng chừng nhỏ bé ấy, thi sĩ gửi gắm cả một cái nhìn lạc quan vào cuộc sống, dù cho có buồn, có mất mát. Câu hỏi đầy chất thơ:
“Nếu cuộc đời này toàn chuyện xấu xa
Tại sao cây táo lại nở hoa?”
là một cách phản biện nhẹ nhàng nhưng sâu sắc. Thiên nhiên, vẻ đẹp và niềm hy vọng luôn tồn tại, ngay cả khi cuộc đời không trọn vẹn. Đó là cách mà tác giả khẳng định: vẫn còn điều tốt đẹp, vẫn còn lý do để yêu thương và tin vào phố ta – phố nghèo nhưng chứa chan tình người.
Bài thơ kết lại bằng một sự khẳng định rất nhân văn: “Bác thợ mộc nói sai rồi”, như một tiếng nói đầy tin tưởng của tác giả vào lẽ phải, vào ánh sáng phía sau những mảng tối của đời sống. Phố trong thơ không chỉ là một không gian vật lý, mà là biểu tượng của cộng đồng, của ký ức, của tình người và niềm tin.
“Phố ta” là một bài thơ giản dị nhưng mang trong nó vẻ đẹp tinh tế và sâu lắng. Với cách lựa chọn hình ảnh gần gũi, lời thơ nhẹ nhàng mà cảm động, Lưu Quang Vũ đã khiến người đọc bồi hồi nhớ về một góc phố thân quen, nơi có những con người từng gắn bó, yêu thương và sống trọn với nhau bằng tất cả sự tử tế. Bài thơ vì thế không chỉ là một khúc hát về phố, mà còn là một lời nhắn nhủ nhẹ nhàng về lòng tốt, về hy vọng và về sự đẹp đẽ của những điều tưởng như rất nhỏ bé quanh ta.
Bài văn mẫu 2
Giữa những âm vang mạnh mẽ của thơ ca cách mạng, “Phố ta” của Lưu Quang Vũ hiện lên như một khúc ngân dịu dàng, chậm rãi. Đó là bài thơ không nói về chiến tranh, không gào lên những lời phản kháng, mà là tiếng thở thật khẽ, thật sâu về một góc phố nhỏ – nơi hiện diện đầy đủ những rung cảm đời thường, từ cây táo, con đường lát đá, đến những người hàng xóm thân quen. Chính bởi sự giản dị ấy, “Phố ta” lại càng khiến người ta xúc động.
Không cần mở đầu bằng một câu thơ lớn lao, tác giả chỉ nhẹ nhàng nhắc:
“Phố của ta
Những cây táo nở hoa
Mùa thu đấy
Thân cây đang tróc vỏ”
Cái cách Lưu Quang Vũ miêu tả mùa thu không phải bằng lá vàng, bằng gió heo may mà bằng cây táo, bằng vỏ tróc, bằng thứ cảm giác rất “nhà”. Cái “phố ta” ấy không phải của một thành phố nào cụ thể, mà là biểu tượng của một không gian sống thân thương – nơi người ta gắn bó, trưởng thành, yêu và sống với nhau bằng những điều chân thành nhất.
Bài thơ như một cuốn phim tài liệu về phố nghèo: mỗi cảnh, mỗi người hiện lên trong một vài dòng thơ nhưng rất sống động. Có chị thợ may “goá bụa / năm nay thôi mặc đồ đen”, có bác đưa thư kéo chuông dưới giàn ti-gôn rụng hoa. Có anh thợ điện chênh vênh trên mái nhà, có bà giáo già “dịch sách / dạy cậu con tiếng Pháp”. Và cũng có cả một “bác thợ mộc buồn bã / thở khói thuốc lên trời”. Mỗi số phận đều được tác giả khắc họa bằng một vài nét rất điềm tĩnh, không chút lên gân, không cường điệu – nhưng chính sự giản dị ấy lại khiến người ta rưng rưng.
Lưu Quang Vũ không thần thánh hóa phố, ông viết cả những mất mát, u buồn, cả những nỗi thở dài của người thợ mộc, cả những nỗi nhớ, nỗi cô đơn không gọi tên. Nhưng ông cũng thắp lên trong phố những mầm sống rất tươi sáng:
“Lũ trẻ lên gác thượng
Thổi bay cao bao bong bóng xà phòng”
Một hình ảnh đẹp và đầy thơ – những bong bóng như giấc mơ bé nhỏ của lũ trẻ phố nghèo, lấp lánh, trong suốt và mong manh, nhưng lại bay cao – như chính khát vọng của bao kiếp người trong phố nhỏ ấy.
Và điểm nhấn của cả bài thơ nằm ở đoạn cuối – nơi tình yêu, hy vọng và khát vọng sống được kết tinh lại trong hình ảnh “con chim sẻ tóc xù” – người con gái bé nhỏ mang vẻ buồn rưng rức, được nhà thơ dỗ dành bằng một lời thì thầm:
“Nếu cuộc đời này toàn chuyện xấu xa
Tại sao cây táo lại nở hoa
Sao rãnh nước trong veo đến thế?”
Câu hỏi như rút từ trái tim, giản dị mà ám ảnh. Tác giả không phủ nhận những mất mát, khổ đau, nhưng trong chính cái nền ấy, ông gieo một hạt mầm hy vọng – rằng vẫn còn cái đẹp, vẫn còn điều đáng sống. Và vì thế, không được buông xuôi.
“Phố ta” không ồn ào, không dữ dội, nhưng nó là bản tình ca về con người, về phố, về những điều rất đỗi nhỏ bé mà lại vĩnh cửu trong ký ức mỗi người.
Bài văn mẫu 3
Thơ Lưu Quang Vũ có một thứ rất riêng: lặng lẽ mà thấm lâu. Đọc “Phố ta”, ta không vội vàng, không gấp gáp – chỉ có thể bước chậm cùng ông qua từng góc phố, từng khuôn mặt, từng nỗi nhớ. Và càng bước sâu, ta càng cảm nhận được: hóa ra giữa thành thị đông đúc, vẫn có một nơi để nhớ, để tin – đó là nơi từng nuôi dưỡng tuổi trẻ, từng chứng kiến những đổi thay, từng neo giữ bao xúc cảm thầm kín.
Ngay những câu đầu, Lưu Quang Vũ đã mở ra một khung cảnh thật tình:
“Phố của ta
Những cây táo nở hoa
Mùa thu đấy”
Chỉ cần một sự quan sát rất khẽ – cây táo nở hoa – là đủ để nhận ra mùa đã chuyển. Không cần nói “trời se se”, “lá vàng rơi”, chỉ cần “thân cây đang tróc vỏ” là người ta đã hình dung được tiết trời, được không khí, và cả cảm xúc phảng phất buồn.
Tác giả không vẽ nên một thành phố lớn, mà chỉ là một “phố nghèo”, với những người lao động chân chất: thợ may, thợ mộc, thợ điện, bà giáo hưu, bác đưa thư… Họ không có tên riêng, nhưng mỗi người đều có một đời sống riêng, một số phận riêng. Và ở nơi ấy, họ lặng lẽ sống cùng nhau, yêu thương, đùm bọc. Thơ Lưu Quang Vũ không kể chuyện từng người, mà để người đọc tự cảm – và cảm được rất rõ. Chính sự giản dị, khước từ mọi khoa trương khiến bài thơ mang một vẻ đẹp rất chân thành.
Và trong khung cảnh ấy, một hình tượng xuất hiện đầy ám ảnh – “con chim sẻ tóc xù” – không chỉ là một cô gái cụ thể mà còn là biểu tượng cho tuổi trẻ, cho những gì trong veo, mong manh, cần được che chở. Người con gái ấy mang một nỗi buồn khó gọi tên. Cô đang nghi ngờ cuộc đời – “nếu cuộc đời này toàn chuyện xấu xa”, thì làm sao người ta còn muốn sống? Nhưng thi sĩ đã trả lời thay, bằng chính ánh mắt của mình:
“Tại sao cây táo lại nở hoa
Sao rãnh nước trong veo đến thế?”
Câu hỏi như một cái lay khẽ, như một cái nắm tay dịu dàng. Đó là triết lý sống của Lưu Quang Vũ – tin vào cái đẹp, tin vào con người, và tin rằng chỉ cần có tình yêu thương, phố nghèo cũng có thể là một thiên đường nhỏ.
“Phố ta” là bài thơ không nói về những điều to tát. Nó nhắc về tuổi thơ, về mái phố, về những con người không có mặt trên mặt báo, nhưng có mặt trong ký ức. Và như thế, bài thơ không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật, mà còn là một món quà – gửi đến mỗi người đọc, để họ tìm lại những gì đã từng rất quý trong lòng mình: một hàng cây, một mái ngói, một người đã từng.
