NLVH Phân tích chủ đề và đặc sắc nghệ thuật bài thơ Tết quê bà của Đoàn Văn Cừ

Đề bài: Viết một bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ) phân tích chủ đề và đặc sắc nghệ thuật của bài thơ sau:

Đoàn Văn Cừ là nhà thơ tiêu biểu với những tác phẩm đậm màu sắc dân gian. Tết quê bà tái hiện không khí Tết truyền thống qua hình ảnh giản dị, quen thuộc, đồng thời gửi gắm giá trị văn hóa và tình cảm gia đình sâu sắc.

TẾT QUÊ BÀ

Bà tôi ở một túp nhà tre.
Có một hàng cau chạy trước hè,
Một mảnh vườn bên rào giậu nứa.
Xuân về hoa cải nở vàng hoe.

Gạo nếp ngày xuân gói bánh chưng,
Cả đêm cuối chạp nướng than hồng.
Quần đào, áo đỏ, tranh gà lợn,
Cơm tám, dưa hành, thịt mỡ đông.
1941
(Đoàn Văn Cừ toàn tập, NXB Hội nhà văn, 2013)

Chú thích:

– Đoàn Văn Cừ sinh ngày 25 tháng 11 năm 1913 ở Thôn Đô Đò xã Nam Lợi, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định trong một gia đình nông dân. Ông tham gia phong trào Thơ mới với bút pháp tả chân mang đậm chất lãng mạn, sở trường viết về cảnh trí và đời sống thôn quê.
-“Tết quê bà” được Đoàn Văn Cừ sáng tác vào khoảng năm 1941. Bài thơ này sau đó được đưa vào tuyển tập “Thôn ca” xuất bản lần đầu tiên vào năm 1944. “Thôn ca” cũng là tập thơ tiêu biểu của nhà thơ Đoàn Văn Cừ.

Dàn ý NLVH phân tích chủ đề và đặc sắc nghệ thuật bài thơ ” Tết quê bà” của Đoàn Văn Cừ

Mở bài:
– Giới thiệu tác giả Đoàn Văn Cừ và bài thơ “Tết quê bà”.
– Khái quát nội dung chính: Bài thơ khắc họa không khí Tết truyền thống, thể hiện tình cảm yêu thương, gắn bó với quê hương, gia đình và giá trị văn hóa dân tộc.
– Dẫn dắt vào vấn đề nghị luận: Chủ đề và đặc sắc nghệ thuật của bài thơ.

Tết không chỉ là thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, mà còn là dịp để mỗi người tìm về những giá trị truyền thống, những ký ức thân thương nơi quê nhà. Bài thơ “Tết quê bà” của Đoàn Văn Cừ là một bức tranh sống động về không khí Tết xưa với những hình ảnh giản dị nhưng đầy ấm áp. Qua đó, tác giả không chỉ tái hiện khung cảnh ngày Tết nơi làng quê mà còn bày tỏ tình yêu thương đối với bà, với quê hương và những giá trị văn hóa lâu đời. Bài thơ mang đến cảm xúc thân thuộc, nhắc nhở mỗi người về ý nghĩa thiêng liêng của ngày Tết cổ truyền.

Thân bài:

1. Chủ đề của bài thơ:
– Bài thơ khơi gợi những ký ức về một cái Tết đầm ấm, giản dị nơi làng quê với hình ảnh quen thuộc của ngôi nhà bà.
– Thể hiện tình cảm yêu thương, trân trọng với người bà tần tảo, chất phác.
– Ngợi ca nét đẹp truyền thống của Tết Việt Nam, gợi nhắc thế hệ sau biết gìn giữ những giá trị văn hóa lâu đời.

2. Những hình ảnh tiêu biểu thể hiện chủ đề:

Ngôi nhà của bà:
– Hình ảnh “một túp nhà tre”, “một hàng cau trước hè”, “một mảnh vườn”, “giậu nứa” giản dị mà thân thương.
– Gợi lên không gian quê mộc mạc, yên bình, gắn với ký ức tuổi thơ của nhiều người.
– Qua đó, thể hiện sự trân trọng của tác giả với những điều giản dị nhưng ấm áp của cuộc sống.

Không khí ngày Tết:
– Thiên nhiên rực rỡ sắc xuân: “hoa cải nở vàng”, “gió xuân hây hẩy”.
– Hình ảnh đặc trưng của ngày Tết: gạo nếp, bánh chưng, quần đào, áo đỏ, tranh gà lợn, cơm tám, dưa hành, thịt mỡ đông…
– Không khí ấm áp, sum vầy, chan chứa niềm vui và sự bình yên.

Phong tục truyền thống:
– Những hoạt động ngày Tết: gói bánh chưng, nướng than hồng, ăn cơm tám, dưa hành…
– Thể hiện nét đẹp văn hóa lâu đời, giàu ý nghĩa của người Việt.
– Bài thơ không chỉ tái hiện không khí Tết mà còn gửi gắm lời nhắn nhủ về việc gìn giữ bản sắc dân tộc.

3. Đặc sắc nghệ thuật:
– Thể thơ bảy chữ giúp câu thơ trôi chảy, nhịp nhàng, tự nhiên.
– Hình ảnh thơ giản dị, gần gũi, giàu sức gợi.
– Biện pháp liệt kê tạo nên bức tranh ngày Tết đầy màu sắc, phong phú.
– Kết hợp nhiều phương thức biểu đạt: miêu tả, biểu cảm, tự sự, giúp bài thơ chân thực, sinh động.

Kết bài:
– Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
– Nhấn mạnh ý nghĩa của việc trân trọng những nét đẹp truyền thống, giữ gìn phong tục Tết cổ truyền.
– Liên hệ bản thân: Trước nhịp sống hiện đại, mỗi người cần ý thức hơn trong việc bảo vệ những giá trị văn hóa của dân tộc.

“Tết quê bà” không chỉ là một bài thơ giàu hình ảnh và cảm xúc mà còn là lời tri ân đối với những giá trị truyền thống của dân tộc. Bằng ngôn từ giản dị, mộc mạc nhưng đầy sức gợi, bài thơ đưa người đọc trở về với những mùa Tết xưa – nơi có sự sum vầy, yêu thương và bình yên. Qua đó, Đoàn Văn Cừ gửi gắm thông điệp sâu sắc về việc gìn giữ và trân trọng nét đẹp văn hóa ngày Tết, để những giá trị ấy mãi trường tồn trong tâm hồn mỗi người Việt Nam.