Phân tích đặc sắc truyện ngắn Một ly sữa

Đề bài: Phân tích đặc sắc truyện ngắn Một ly sữa

MỘT LY SỮA

Có một cậu bé nghèo bán hàng rong ở các khu phố để kiếm tiền đi học. Hôm đó, cậu đang rất đói bụng nhưng lục túi chỉ còn mấy đồng tiền ít ỏi. Thế là cậu quyết định đến một căn nhà gần đó xin bữa ăn. Vừa gõ cửa xong, cậu chợt thấy hốt hoảng khi có một cô bé dễ thương ra mở cửa. Thế là thay vì xin ăn, cậu xin một ly nước để uống. Cô bé nghĩ rằng cậu đang rất đói nên đem ra một ly sữa lớn.
Cậu uống từ từ, rồi hỏi:“Tôi nợ bạn bao nhiêu tiền?”
Cô bé mỉm cười đáp:“Bạn không nợ tôi bao nhiêu cả. Mẹ dạy chúng tôi rằng, không bao giờ nhận tiền khi làm một điều tốt”
Nghe vậy, cậu đáp:“Vậy thì tôi cảm ơn bạn nhiều lắm”.
Khi Howard Kelly(1) rời khỏi căn nhà, cậu không chỉ cảm thấy cơn đói biến mất, người khỏe khoắn hơn mà còn thấy tràn đầy niềm tin vào con người và cuộc sống này.
Rất nhiều năm sau, cô bé tốt bụng năm đó bị ốm nặng. Các bác sĩ trong vùng không điều trị được, cô gái được chuyển lên bệnh viện trung tâm thành phố để các chuyên gia tìm cách điều trị căn bệnh hiểm nghèo này.
Howard Kelly lúc này đã là tiến sỹ, anh được mời để hội chuẩn về căn bệnh này. Khi nghe tên nơi ở của bệnh nhân, một tia sáng lạ lóe lên trong mắt anh. Anh đứng bật dậy và đi đến phòng nơi cô gái đang nằm. Anh nhận ra ngay đó chính là cô gái đã đưa anh ly sữa lúc nhỏ. Anh liền quay trở lại phòng chuyên gia và quyết tâm hết sức để cứu được cô gái. Anh đã quan tâm đặc biệt đến cô gái trong những ngày ở bệnh viện. Sau thời gian dài đấu tranh với căn bệnh hiểm nghèo này, cô gái đã khỏi bệnh. Anh cầm tờ hóa đơn thanh toán viện phí, viết gì đó bên lề và nhờ y tá chuyển lên phòng cho cô gái.
Khi cầm tờ hóa đơn thanh toán viện phí, cô gái không dám nhìn vì cô nghĩ chắc đến cuối đời cô cũng khó mà thành toán hết số tiền này. Cuối cùng, cô cũng lấy hết can đảm mở tờ hóa đơn ra, và bỗng một dòng chữ đập vào mắt cô “Đã thanh toán đủ bằng một ly sữa. Ký tên – Tiến sĩ Howard Kelly”.
Cô gái vô cùng bất ngờ, những giọt nước mắt hạnh phúc tuôn trào trên đôi mắt cô.
(Theo Hạt giống tâm hồn)
Chú thích: (1)Tiến sĩ Howard Kelly: nhà vật lý lỗi lạc, đã sáng lập khoa Ung thư, trường Đại học John Hopkins năm 1895
(Nguồn Sống đẹp – Internet)

Dàn ý Phân tích đặc sắc truyện ngắn Một ly sữa

Mở bài

• Giới thiệu truyện ngắn Một ly sữa như một câu chuyện giàu tính nhân văn, nhẹ nhàng mà sâu sắc.
• Gợi dẫn về chủ đề xuyên suốt truyện: tình người, lòng tốt và sự biết ơn.
• Nêu lý do vì sao truyện đáng suy ngẫm – vì nó kể về những điều nhỏ bé nhưng đủ để làm thay đổi một cuộc đời.
• Đặt vấn đề nghị luận: “Một ly sữa” không chỉ là một câu chuyện đẹp, mà còn là bài học sống ý nghĩa giữa đời thường.

Trong dòng chảy của văn học nhân văn, những câu chuyện tuy giản dị nhưng lại đọng lại thật lâu trong lòng người đọc. Truyện ngắn “Một ly sữa” là một trong những tác phẩm như thế – một câu chuyện ngắn nhưng chứa đựng bài học sâu sắc về tình người, sự tử tế và lòng biết ơn. Qua cách kể nhẹ nhàng, tác phẩm khiến ta phải dừng lại để suy ngẫm về điều nhỏ bé mình có thể làm cho người khác mỗi ngày.

Thân bài

Tóm tắt nội dung truyện:

• Câu chuyện xoay quanh cậu bé nghèo bán hàng rong đang trong cơn đói và tuyệt vọng. Một người phụ nữ tốt bụng đã mời cậu một ly sữa – chỉ đơn giản vậy thôi. Nhưng chính ly sữa ấy đã cứu sống cậu, tiếp thêm nghị lực để cậu tiếp tục sống, học tập và vươn lên. Nhiều năm sau, người phụ nữ ấy mắc bệnh hiểm nghèo và may mắn được chữa trị bởi một bác sĩ… chính là cậu bé năm xưa. Bà đã được cứu sống bằng cả y học và tấm lòng biết ơn từ một con người mà bà từng giúp.

Phân tích chủ đề và thông điệp truyện:

• “Một ly sữa” không chỉ là câu chuyện về lòng tốt, mà còn là minh chứng cho sức mạnh kỳ diệu của những hành động tưởng chừng như rất nhỏ. Ly sữa ấy tuy giá trị vật chất không lớn, nhưng nó được trao đi đúng lúc, đến đúng người, nên trở thành món quà vô giá. Tác phẩm gợi ra một bài học giản dị: Hãy giúp đỡ khi có thể, hãy tử tế dù chỉ bằng những điều nhỏ bé – vì điều đó có thể thay đổi cả cuộc đời một ai đó.
• Không chỉ vậy, truyện còn cho thấy rằng sự tử tế không bao giờ mất đi. Nó như một vòng tròn khép kín – người trao đi chân thành sẽ nhận lại điều tốt đẹp vào lúc không ngờ tới. Câu chuyện nhẹ nhàng, nhưng lay động mạnh mẽ về niềm tin con người dành cho nhau giữa cuộc đời nhiều biến động.

Phân tích nét đặc sắc nghệ thuật:

• Truyện được kể bằng ngôi thứ ba toàn tri, vừa khách quan vừa đủ gần gũi để người đọc cảm nhận rõ nét diễn biến sự việc. Điểm nhìn trần thuật có sự linh hoạt – lúc thì đứng ngoài nhìn bao quát, lúc lại đan xen cảm xúc từ bên trong nhân vật. Chính điều này tạo nên không khí chân thực, sống động mà vẫn để lại khoảng lặng để người đọc tự suy ngẫm.
• Giọng kể nhẹ nhàng, tỉnh táo, không tô vẽ cảm xúc quá đà. Câu chuyện không hề lên lớp người đọc, mà để mỗi người tự rút ra bài học của riêng mình. Đây là cách kể chuyện hiện đại, tinh tế và tạo cảm giác tự nhiên như thể đang chứng kiến một mảnh đời thực sự.
• Cốt truyện tuy đơn giản, mạch lạc theo trình tự thời gian nhưng lại gây bất ngờ nhờ tình huống độc đáo: một cuộc gặp gỡ giữa hai con người tưởng chẳng hề liên quan, lại hóa ra gắn bó với nhau bằng sợi dây vô hình của lòng tốt và định mệnh.

Kết bài

• Khẳng định lại giá trị nhân văn sâu sắc của truyện: đề cao lòng tốt, sự tử tế và vòng tròn của yêu thương.
• Nhấn mạnh tác dụng cảm hóa và truyền cảm hứng mà truyện mang lại cho người đọc – từ trẻ nhỏ đến người trưởng thành.
• Gợi mở suy nghĩ: cuộc sống sẽ đẹp hơn nếu mỗi người đều học cách cho đi, dù chỉ là một điều nhỏ như “một ly sữa”.
• Gắn kết với thực tế: bài học từ truyện vẫn còn nguyên giá trị trong xã hội hôm nay.

“Một ly sữa” là câu chuyện không cầu kỳ, không kịch tính, nhưng khiến người đọc không khỏi xúc động. Nó khơi dậy trong ta tình yêu thương, sự sẻ chia và đặc biệt là lòng biết ơn. Trong một thế giới đôi khi quá vội vã, truyện như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng: hãy cứ sống tử tế, bởi những điều tốt đẹp luôn có cách để quay trở lại với chúng ta, vào lúc cần nhất.