Phân tích đánh giá bức tranh mùa xuân qua hai đoạn thơ Nụ cười xuân và Xuân sớm

Đề bài:

Hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) so sánh, đánh giá bức tranh mùa xuân qua hai đoạn thơ sau:

“Giữa vườn inh ỏi tiếng chim vui

Thiếu nữ nhìn sương chói mặt trời

Sao buổi đầu xuân êm ái thế!

Cánh hồng kết những nụ cười tươi”

(Trích Nụ cười xuân[1], Xuân Diệu[2], in trong tậpThơ Xuân Diệu, NXB Văn học, năm 2023)

“Ôi những nàng xuân rất dịu dàng

Hát câu quan họ chuyến đò ngang

Nhẹ nhàng tay cấy bên sông ấy

Súng khoác trên lưng chẳng ngỡ ngàng”

(Trích Xuân sớm[3], Tố Hữu[4], in trong tập Tố Hữu Thơ và đời,

NXB Văn học, năm 2012)

[1]Nụ cười xuân: Nằm trong tập Thơ thơ – tập thơ đầu tay của Xuân Diệu, do NXB Đời nay phát hành cuối năm 1938, khi ông tham gia Tự lực văn đoàn.

[2] Xuân Diệu (1916-1985): là nhà thơ “mới nhất trong các nhà thơ mới”(Hoài Thanh), là cây bút có sức sáng tạo mãnh liệt, dồi dào, bền bỉ, có đóng góp to lớn trên nhiều lĩnh vực đối với văn học Việt Nam hiện đại. Ông là nhà thơ của tình yêu, mùa xuân và tuổi trẻ với một giọng thơ sôi nổi, đắm say, yêu đời thắm thiết.

[3]Xuân sớm: Nằm trong tập Ra trận gồm 31 bài, sáng tác trong 10 năm chống Mỹ (1962-1971).

[4] Tố Hữu (1920-2022): là “lá cờ đầu” của nền thơ cách mạng Việt Nam nửa sau thế kỉ XX. Thơ ông là tiếng nói trữ tình nhiệt huyết về những vấn đề lớn của đất nước và cách mạng, mang đậm tính sử thi, tràn đầy niềm tin ở tương lai, tất cả được thể hiện bằng một hình thức thơ giàu tính dân tộc, gần gũi với đại chúng.

Dàn ý chi tiết

*Giới thiệu ngắn gọn hai đoạn thơ và nêu cơ sở để cảm nhận, so sánh, đánh giá.

Mùa xuân trong thi ca Việt Nam không chỉ là khoảnh khắc của đất trời thay áo mà còn là nơi kết tinh những rung động sâu xa nhất của con người trước sự sống. Với mỗi thi sĩ, mùa xuân mang một gương mặt riêng, phản chiếu cách nhìn đời và cảm hứng sáng tạo của họ. Xuân Diệu – nhà thơ của tình yêu và tuổi trẻ – đã gửi vào Nụ cười xuân một bức tranh xuân tươi non, tinh khôi, nơi thiên nhiên và con người hòa vào niềm hân hoan tận hưởng sự sống. Trong khi đó, Xuân sớm của Tố Hữu lại mở ra một mùa xuân gắn liền với quê hương, lao động và lý tưởng cách mạng, dịu dàng mà kiên cường. Đặt hai đoạn thơ cạnh nhau, có thể nhận ra không chỉ vẻ đẹp phong phú của mùa xuân trong thơ ca mà còn dấu ấn phong cách và thế giới tinh thần riêng biệt của hai nhà thơ lớn.

* Điểm tương đồng và khác biệt của hai đoạn thơ:

– Tương đồng:

+ Cùng lấy đề tài là mùa xuân với sự giao thoa, hòa quyện giữa trời xuân và con người; nhân vật trữ tình cùng thể hiện những cảm nhận tinh tế về mùa xuân, nắm bắt được những khoảnh khắc tươi mới, tràn đầy sức sống của mùa xuân.

+ Sử dụng thể thơ 7 chữ; ngôn ngữ tinh tế, giàu cảm xúc, kết hợp các từ láy; biện pháp tu từ nhân hóa; giọng thơ tha thiết, ngợi ca…

=>Sự tương đồng do có sự đồng điệu về tâm hồn trước vẻ đẹp của mùa xuân đất nước.

– Khác biệt:

+ Trong Nụ cười xuân, mùa xuân mang vẻ đẹp thuần khiết, tập trung vào sự hài hòa của thiên nhiên và vẻ đẹp dịu dàng của người thiếu nữ trong không gian xuân; thể hiện niềm hân hoan của con người khi tận hưởng mùa xuân; sử dụng ngôn ngữ sáng tạo, trữ tình, lãng mạn.

+ Trong Xuân sớm, mùa xuânmang không khí hùng tráng, vui tươi, hài  hòa giữa lao động và chiến đấu, giữa sự dịu dàng và kiên cường; thể hiện sự ngợi ca sức sống mãnh liệt và tinh thần dân tộc của người Việt; sử dụng ngôn ngữ dung dị, gần gũi, đời thường.

-> Sự khác biệt do hai nhà thơ thuộc hai thời đại, có quan điểm thẩm mĩ và phong cách thơ khác nhau.

– Đánh giá: Khẳng định vị trí, giá trị và sức hấp dẫn của hai đoạn thơ viết về mùa xuân đối với người đọc bao thế hệ; ý nghĩa của việc cảm nhận hai đoạn thơ từ góc độ so sánh.

* Khẳng định ý nghĩa của việc so sánh, đánh giá; nêu cảm nhận và ấn tượng của bẩn thân về các đoạn thơ

Hai đoạn thơ viết về mùa xuân của Xuân Diệu và Tố Hữu gặp nhau ở niềm say mê trước sức sống của đất trời và con người, nhưng mỗi bài lại cất lên một âm điệu riêng không thể trộn lẫn. Mùa xuân trong Nụ cười xuân là mùa của cảm xúc cá nhân, của tuổi trẻ rạo rực và niềm vui sống tràn đầy; mùa xuân trong Xuân sớm là mùa của quê hương đang chuyển mình, nơi vẻ đẹp dịu dàng song hành cùng ý chí bền bỉ của con người Việt Nam trong lịch sử. Chính sự khác biệt ấy đã làm giàu thêm cho diện mạo thơ ca Việt Nam hiện đại, khẳng định rằng từ cùng một mùa xuân, thi ca có thể nảy nở những vẻ đẹp đa dạng. Với người đọc hôm nay, hai đoạn thơ vẫn giữ nguyên sức lay động, nhắc nhớ về tình yêu cuộc sống, về niềm tin và khát vọng hướng tới những mùa xuân bền lâu của con người và đất nước.