Đề bài: Anh/chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích, đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc nghệ thuật trong bài thơ sau:
ĐÊM GIAO THỪA
(Tố Hữu)
Đêm nay pháo nổ giao thừa
Mà người chiến sĩ không nhà còn đi
Truông dài, bãi rậm, đồng khuya
Người đi như chẳng nhớ gì tết xuân
Người đi quên hết gian truân
Say mê như một dân quân trên đường
Xóm làng phảng phất quê hương
Nước non man mác tình thương mặn nồng.
Song trong mưa gió lạnh lùng
Tái tê chân cũng ngại ngùng bước gieo
Nép lưng vào miếu tranh nghèo
Nao nao lòng lại mơ theo cờ hồng.
Xuân 1943
(Nguồn: Tố Hữu, Từ ấy, NXB Văn học, 1959)
Chú thích: Tố Hữu sinh ngày 04/10/1920, mất ngày 09/12/2002, tên thật là Nguyễn Kim Thành. Quê của ông ở làng Phù Lai, xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế, sau này mất ở Hà Nội. Ông là nhà thơ hoạt động sôi nổi trong thời kỳ cách mạng, để lại rất nhiều tác phẩm quý giá. Khi đất nước giải phóng, ông nắm giữ một số chức vụ trong bộ máy nhà nước trước khi dành những năm cuối đời bên gia đình.
Mùa xuân 1943, Tố Hữu vượt ngục tù của thực dân Pháp để trở về tiếp tục hoạt động cách mạng
Dàn ý Phân tích đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc nghệ thuật trong bài thơ Đêm giao thừa
Giới thiệu chung về tác giả, tác phẩm
– Tố Hữu là một nhà thơ tiêu biểu của nền văn học cách mạng Việt Nam, với giọng thơ giàu cảm xúc và đậm chất trữ tình.
– Bài thơ “Đêm giao thừa” khắc họa hình ảnh người chiến sĩ cách mạng trong thời khắc thiêng liêng chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, nhưng vẫn kiên trì trên con đường đấu tranh vì lý tưởng.
Trong dòng chảy của thơ ca cách mạng Việt Nam, Tố Hữu là một trong những gương mặt tiêu biểu với những vần thơ giàu cảm xúc và đậm chất trữ tình. “Đêm giao thừa” là một bài thơ đặc sắc của ông, khắc họa hình ảnh người chiến sĩ cách mạng trong khoảnh khắc thiêng liêng của năm mới. Không phải là niềm vui sum họp hay những lời chúc mừng, bài thơ mang đến một bức tranh đầy xúc động về tinh thần cống hiến, về lý tưởng lớn lao của con người trong thời chiến.
Phân tích nội dung và nghệ thuật của tác phẩm
Về nội dung:
– Chủ đề: Bài thơ thể hiện tâm trạng của người chiến sĩ vừa vượt ngục, tiếp tục hành trình chiến đấu trong đêm giao thừa – thời điểm của sum họp và đoàn viên. Dù không có một mái ấm riêng tư, anh vẫn giữ vững niềm tin, sẵn sàng đối mặt với khó khăn, hướng về một ngày mai tươi sáng.
– Phân tích và đánh giá chủ đề:
+ Bài thơ thể hiện niềm say mê lý tưởng cách mạng mãnh liệt. Người chiến sĩ bước đi giữa núi rừng hiểm trở, nhưng không nao núng, bởi trong tim anh luôn rực cháy ngọn lửa của người dân quân kiên cường.
+ Tâm hồn người chiến sĩ tràn đầy tình yêu quê hương, đất nước. Giữa thời khắc giao thừa, anh không nghĩ đến bản thân mà hướng về tổ quốc với tình thương sâu nặng: “Nước non man mác tình thương mặn nồng”.
+ Tinh thần lạc quan cách mạng được thể hiện rõ nét. Trong bóng tối của đêm giao thừa, người chiến sĩ vẫn mơ về ánh sáng của tương lai – lá cờ đỏ thắm bay trên nền trời tự do.
Về nghệ thuật:
– Sử dụng thể thơ lục bát truyền thống, mang âm hưởng ngọt ngào, dễ đi vào lòng người.
– Giọng thơ tha thiết, trìu mến, thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với nhân vật trữ tình.
– Ngôn từ giản dị, tự nhiên nhưng giàu sức biểu cảm, tạo nên những hình ảnh gợi cảm và chân thực.
– Nghệ thuật so sánh, ẩn dụ, liệt kê được sử dụng khéo léo, giúp làm nổi bật tâm trạng và suy nghĩ của người chiến sĩ.
– Cấu tứ bài thơ độc đáo: mở đầu là bóng tối của đêm giao thừa, nhưng kết thúc lại là ánh sáng rực rỡ của lý tưởng.
Khẳng định giá trị tư tưởng của bài thơ
– Bài thơ không chỉ tái hiện một khoảnh khắc trong đời sống người chiến sĩ cách mạng mà còn khắc họa vẻ đẹp tâm hồn cao cả của họ.
– Qua bài thơ, Tố Hữu gửi gắm thông điệp sâu sắc về tình yêu lý tưởng, về tinh thần cống hiến không mệt mỏi của tuổi trẻ dành cho đất nước.
– Tác phẩm để lại dư âm mạnh mẽ trong lòng người đọc, khơi dậy lòng yêu nước và khát vọng sống có ý nghĩa.
“Đêm giao thừa” không chỉ là một bài thơ giàu cảm xúc mà còn là bức chân dung rực sáng về người chiến sĩ cách mạng – những con người đặt lý tưởng dân tộc lên trên hết. Bằng giọng thơ chân thành, hình ảnh giàu sức gợi và những cảm xúc dạt dào, Tố Hữu đã để lại một tác phẩm sâu lắng, lay động trái tim người đọc. Bài thơ không chỉ nhắc nhở chúng ta về những hy sinh thầm lặng mà còn truyền cảm hứng về tinh thần cống hiến, về niềm tin bất diệt vào tương lai của đất nước.
