Đề bài: Anh (chị) hãy viết bài văn nghị luận Phân tích đánh giá nhân vật cô Thảo trong đoạn văn bản trích trong truyện ngắn Quê mẹ.
“QUÊ MẸ”
Chiều chiều ra đứng cửa sau
Ngó về quê mẹ ruột đau chín chiều
(Ca dao)
Cô Thảo ra lấy chồng đã ba năm. Anh Vận chồng cô hiện làm Hương-thơ ở làng Mỹ Lý […]Ngày nào anh ta cũng đi nhà này qua nhà khác phát thư rồi chiều đến phải ra tận đình để lấy hòm thư đem lên huyện.Công việc của anh tuy vất vả, nhưng lương tháng – hay nói cho đúng lương năm – của anh trông ít quá. Làng chỉ trích cho anh ta ba mẫu ruộng và năm đồng bạc làm tiền lộ phí. Nhưng năm đồng ấy thì không bao giờ anh nhận được. Vì các viên chức đã khéo léo trừ với món tiền phải đóng sưu này thuế khác gần hết.
Cô Thảo ra lấy chồng vốn liếng không có nên không đi buôn bán gì hết. Cả nhà chỉ trông vào sáu mẫu ruộng tranh và ba mẫu ruộng làng để sống năm này tháng khác.
(Gần đến ngày giỗ ông, cô Thảo muốn xin chồng về làng, lại không muốn nói thẳng. Anh Vận xin mẹ cho vợ về làng ăn giỗ. Mẹ chồng bảo cô mang buồng chuối mật trong vườn về giỗ ông, lại cho cô một hào để đi đò. Anh Vận cũng chạy quanh xóm mượn chỗ này, chỗ khác để cho cô Thảo thêm bốn hào nữa).
Tối hôm ấy cô Thảo không đi ngủ sớm. Cô đặt con ngủ yên bên chồng xong lại lật đật xách dao ra sau vườn chuối. Loay hoay một lúc lâu cô mới đem được buồng chuối mật vào nhà. Cô đem để vào một góc thật kín vì cô sợ nửa đêm chuột đến khới(1)….. Sắp đặt đâu đó xong xuôi cô mới lên giường nằm ngủ.
Trời tờ mờ sáng cô Thảo đã trở dậy sắm sửa đi về làng. Làng cô ở cách xa làng Mỹ Lý hơn mười lăm cây số. Vì vậy nên mỗi năm cô chỉ được về làng chừng hai ba lượt là nhiều. […]
Đi chưa được bốn cây số cô Thảo đã thấy mỏi. Cô tự nhận thấy sức cô yếu hơn trước nhiều lắm. Cô muốn đi đò (2)cho đỡ chân, nhưng sực nhớ đến những món quà cần phải cho em, cô lại gắng gượng đi nhanh hơn trước.
Về đến làng cô Thảo gặp ai cũng đón chào niềm nở (3). Lòng cô lúc ấy nhẹ nhàng và vui sướng lắm. Còn họ gặp cô đi đằng xa đã kêu réo(4) om sòm(5) như gặp được người sống lại….. Cô Thảo thấy người làng chào hỏi mình vồn vã (6)nên đáp lại rất vui vẻ […]
Đến trưa hôm ấy thì cô về đến nhà. Mấy cậu em đua nhau ra níu(7) áo chị. Cô Thảo xoa đầu đứa này đỡ cằm đứa khác, nụ cười trên môi cô không khi nào tắt. Trông thấy mẹ trong nhà đi ra cô mừng quá. Cô chạy lại đứng bên mẹ cảm động quá đến rưng rưng nước mắt. Một lúc sau cô đưa thằng Lụn cho mẹ ẵm rồi đi thẳng vào nhà để chào những người quen biết.
Bà Vạn cứ quấn quít bên cháu, bên con quên cả ngày giờ. Bà giới thiệu cô Thảo với người này người khác, bà nhắc đến chuyện cô Thảo lúc cô còn năm sáu tuổi. Bà kể đến đoạn nào bà cũng có ý khoe cô Thảo đức hạnh và khôn ngoan đủ thứ. Bà nói mãi mà không biết chung quanh bà không ai nghe bà hết.
(Mọi người thắc mắc sao anh Vận không về, cô Thảo nói anh bận việc quan).
Sáng hôm sau, cúng cơm sáng xong xuôi, cô Thảo lại sắm sửa đi qua làng Mỹ Lý. Cô gọi mấy đứa em đến gần rồi cho mỗi đứa năm xu. Trong nhà ai cũng khen cô rộng rãi và biết thương em, nên cô vui sướng lắm. Đang lúc cao hứng cô còn hứa sẽ gửi cho mẹ hai cặp quần áo mới để mặc Tết nữa. Nhưng chính cô cũng không biết sẽ lấy đâu ra hai cặp quần áo ấy. Chỉ trong nháy mắt cô Thảo đã phân phát tất cả số tiền cô đã dành dụm trong một năm. Lúc sắp sửa lên đường, bà Vạn cho cô nửa con gà và một gói xôi để về nhà chồng. Lúc ra đi cô cảm động quá, đứng bên mẹ và mấy em khóc nức nở.
Về nhà chồng, cô Thảo lại làm việc từ mai đến chiều, tối tăm cả mày mặt. Lúc nào cô cũng nhớ đến mẹ nghèo, đến em thơ, nhưng nhớ thì lòng cô lại bùi ngùi, trí cô lại bận rộn. Rồi chiều chiều gặp những lúc nhàn rỗi, cô lại ra đứng cửa sau vơ vẩn nhìn về làng Quận Lão. Nhưng làng Quận Lão ẩn sau đám tre xanh đã kéo một gạch đen dài trên ven đồi xa thẳm.
( Theo Tổng tập văn học Việt Nam, tập 33, NXB Khoa học xã hội, 2000, tr.819-823)
Dàn ý Phân tích đánh giá nhân vật cô Thảo trong đoạn văn bản trích trong truyện ngắn Quê mẹ
Mở bài
- Giới thiệu khái quát về nhà văn Thanh Tịnh – cây bút nổi tiếng với những trang văn nhẹ nhàng, trong trẻo và đậm chất trữ tình.
- Giới thiệu truyện ngắn “Quê mẹ” – một tác phẩm tiêu biểu viết về tình cảm gia đình, tình quê mộc mạc và sâu nặng.
- Dẫn vào nhân vật cô Thảo – người con gái lấy chồng xa, mang trong mình nhiều tâm sự nhưng cũng chứa chan yêu thương, hiếu thảo và ân tình.
Thanh Tịnh là nhà văn nổi tiếng với những trang viết thấm đẫm tình cảm quê hương, gia đình và những điều bình dị trong cuộc sống thường ngày. Truyện ngắn “Quê mẹ” của ông không có kịch tính, không có biến cố lớn, nhưng lại khiến người đọc lặng đi vì sự ấm áp lan tỏa từ từng chi tiết nhỏ. Giữa không gian làng quê yên bình ấy, nhân vật cô Thảo hiện lên với tất cả vẻ đẹp dung dị mà sâu sắc của một người phụ nữ luôn đau đáu hướng về cội nguồn. Hình ảnh người con gái lấy chồng xa, sống giản dị mà đầy yêu thương, khiến hành trình trở về quê mẹ không chỉ là một chuyến đi, mà là một dòng chảy cảm xúc rất người, rất thật.
Thân bài
1. Khái quát chủ đề và hoàn cảnh của nhân vật
- Tác phẩm xoay quanh nỗi lòng người con gái xa quê, được trở về làng vào ngày giỗ ông ngoại.
- Cô Thảo sống nơi nhà chồng, cuộc sống không mấy dư giả, bận rộn với việc gia đình nhưng vẫn một lòng hướng về quê mẹ.
- Khung cảnh làng quê yên bình, mộc mạc càng làm nổi bật tấm lòng thảo thơm, chan chứa tình người của cô.
2. Phân tích những nét đẹp trong tâm hồn và tính cách cô Thảo
- Là người con gái giàu tình cảm, cô chu đáo, hiếu thảo với cha mẹ. Trước ngày giỗ ông, cô lo toan sắp xếp mọi việc đến khuya mới đi ngủ, rồi sáng tinh mơ đã dậy về quê mẹ.
- Khoảnh khắc gặp lại mẹ khiến cô xúc động nghẹn ngào, rưng rưng nước mắt. Lời hứa mua áo mới cho mẹ giản dị mà đầy yêu thương.
- Rộng lượng và quan tâm đến các em: từ việc nghĩ đến món quà cho các em mà cô cố gắng đi bộ thay vì đi đò. Khi về, cô ân cần xoa đầu, cho các em năm xu – nhỏ thôi nhưng đầy tình nghĩa.
- Là người vợ đảm đang, chăm chỉ, sống đúng mực trong gia đình chồng: về đến nhà là lại tiếp tục “làm việc tối tăm mặt mũi” – không lời than phiền, không chút lười biếng.
- Là người chan chứa tình quê: cô chào hỏi người làng từ xa, gặp ai cũng niềm nở. Dù sống nơi khác, lòng cô vẫn hướng về làng Quận Lão – nơi chôn nhau cắt rốn.
3. Đánh giá nghệ thuật và ý nghĩa hình tượng nhân vật
- Cô Thảo là hình ảnh đẹp của người phụ nữ thôn quê: mộc mạc, giàu tình cảm, sống vì người khác và không ngừng vun vén cho gia đình.
- Qua hình ảnh ấy, nhà văn không chỉ kể lại một chuyến về quê, mà gửi gắm cả nỗi niềm đồng cảm với người phụ nữ lấy chồng xa, luôn hướng về cội nguồn.
- Thanh Tịnh như đã nhặt lên những hạt bụi vàng của cuộc sống – nhỏ bé nhưng quý giá – để tạc nên chân dung cô Thảo với vẻ đẹp bền vững theo năm tháng.
- Về nghệ thuật: Cốt truyện đơn sơ mà giàu xúc cảm, lời văn trong trẻo như lời thủ thỉ. Ngôi kể ở ngôi thứ ba nhưng gần gũi, giúp người đọc dễ dàng cảm nhận tâm lí nhân vật. Giọng điệu nhẹ nhàng, đậm chất trữ tình, khơi dậy sự rung cảm sâu xa trong lòng người đọc.
Kết bài
- Khẳng định vẻ đẹp nhân vật cô Thảo – một người phụ nữ giàu yêu thương, hiếu thảo, biết sống vì gia đình, vì người thân.
- Từ hình ảnh cô Thảo, tác phẩm “Quê mẹ” gửi gắm một thông điệp giản dị mà sâu sắc: trong cuộc đời, đôi khi những điều đẹp đẽ nhất lại đến từ những người phụ nữ thầm lặng, từ những hành động nhỏ nhưng đầy tình nghĩa.
- Cô Thảo không chỉ là nhân vật trong một truyện ngắn, mà còn là hiện thân cho tình quê, cho lòng thủy chung, và cho vẻ đẹp rất đỗi Việt Nam.
Cô Thảo trong “Quê mẹ” không hiện lên bằng những lời cao sang hay hành động lớn lao, mà bằng chính những việc làm âm thầm, bằng cách yêu thương một cách chân thành và bền bỉ. Ở cô là sự kết tinh của tình mẹ, tình chị, tình làng xóm và cả tình yêu quê hương sâu lắng. Nhờ nhân vật này, Thanh Tịnh đã làm sáng lên vẻ đẹp của những con người bình dị, sống giản đơn mà nặng nghĩa, nặng tình. Và có lẽ, trong mỗi người đọc, cô Thảo không chỉ là một nhân vật văn học, mà còn là một hình bóng thân quen nào đó giữa cuộc đời – người phụ nữ luôn lặng lẽ giữ gìn, vun đắp những giá trị quý giá nhất trong một gia đình Việt Nam.
Bài văn mẫu Phân tích đánh giá nhân vật cô Thảo trong đoạn văn bản trích trong truyện ngắn Quê mẹ
Bài văn mẫu 1
Có những con người không cần nói nhiều, không cần thể hiện lớn lao, nhưng sự hiện diện của họ lại luôn khiến người khác cảm thấy ấm lòng. Cô Thảo trong truyện ngắn “Quê mẹ” của Thanh Tịnh chính là một người như vậy – một người phụ nữ lặng thầm, sống chan chứa tình cảm với gia đình, quê hương và những người thân yêu.
Cuộc sống của cô không sung túc. Lấy chồng xa quê, cô vừa phải làm dâu, vừa gánh vác những công việc vất vả thường nhật. Nhưng trong sâu thẳm, cô vẫn luôn hướng lòng mình về làng Quận Lão – nơi có mẹ già, có các em thơ và có những ký ức tuổi thơ trong trẻo. Trước ngày giỗ ông ngoại, cô lo toan chu đáo mọi việc bên nhà chồng, chuẩn bị xong xuôi mới yên tâm chợp mắt. Sáng hôm sau, trời còn chưa rõ mặt người, cô đã khăn gói về quê. Cuộc trở về ấy không chỉ là bổn phận, mà còn là một nhu cầu tinh thần – như dòng chảy tự nhiên của tình yêu và lòng hiếu thảo.
Gặp lại mẹ, cô nghẹn ngào, xúc động đến rưng rưng. Cô vui vì được chạm lại vào nếp sống cũ, được nghe tiếng em nhỏ, được đi lại trên con đường làng thân quen. Cô nhớ từng đứa em, lo mua quà cho từng đứa, không quên chia từng đồng xu nhỏ. Sự chu đáo ấy không chỉ đến từ trách nhiệm mà còn từ tấm lòng bao dung, ấm áp. Dù ở nhà chồng phải làm việc “tối tăm mặt mũi”, cô vẫn giữ được thái độ vui vẻ, kính trên nhường dưới, giữ trọn khuôn phép của người phụ nữ nề nếp.
Hình ảnh cô Thảo khiến người đọc rung cảm bởi sự dịu dàng, kín đáo mà không hề mờ nhạt. Ẩn trong cô là một tấm lòng son sắt với cội nguồn. Dường như qua nhân vật này, Thanh Tịnh đã nói lên bao nỗi lòng của những người con gái xa quê, và hơn thế nữa, ông đã khơi gợi trong lòng người đọc một niềm yêu thương với cái đẹp bình dị, cái tình thầm lặng mà vững bền.
Bài văn mẫu 2
Trong số những nhân vật nữ của văn học Việt Nam, tôi đặc biệt yêu mến cô Thảo trong truyện ngắn “Quê mẹ” của Thanh Tịnh. Không phải vì cô làm điều gì lớn lao, mà bởi cô sống rất thật, rất tình – một người phụ nữ như nhiều người mẹ, người chị xung quanh ta, giản dị mà lấp lánh.
Cô Thảo lấy chồng xa quê, cuộc sống tuy không quá khó khăn nhưng cũng không dư dả gì. Giữa bộn bề việc nhà, cô vẫn thu xếp để về quê giỗ ông – một sự trở về đầy tình nghĩa. Đêm trước ngày về, cô làm việc cho đến khuya mới được nghỉ, nhưng sáng sớm tinh mơ đã dậy để đi bộ về làng. Hành trình ấy không dài về địa lý, nhưng lại chất chứa bao cảm xúc. Cô không đi đò để tiết kiệm tiền mua quà cho các em. Cô nhớ đến mẹ, đến từng đứa em, đến từng gương mặt thân thương mà mỗi lần về là một lần như được sống lại tuổi thơ.
Gặp lại mẹ, cô nghẹn ngào không nói nên lời. Những món quà nhỏ cô mang về, từng lời chào hỏi, từng ánh mắt trìu mến với người làng, tất cả cho thấy một trái tim giàu yêu thương. Về tới nhà chồng, cô lại tiếp tục công việc, không than vãn, không u sầu, như một sự chấp nhận đầy bao dung. Dù sống ở đâu, lòng cô vẫn hướng về quê mẹ – nơi cắt rốn chôn nhau, nơi chứa đựng cả một miền ký ức không thể thay thế.
Thanh Tịnh đã khắc họa nhân vật cô Thảo bằng giọng văn nhẹ nhàng, sâu lắng, để lại trong lòng người đọc một cảm xúc rất thật. Cô không phải là người phụ nữ đặc biệt theo nghĩa thông thường, nhưng ở cô lại hội tụ đầy đủ vẻ đẹp truyền thống: hiếu thảo, thủy chung, biết chăm lo và sống hết mình vì gia đình. Có lẽ, chính sự lặng lẽ ấy lại là điều khiến cô trở nên đặc biệt.
Bài văn mẫu 3
Giữa muôn vàn đề tài lớn lao của văn học, có những tác phẩm vẫn lặng lẽ đi vào lòng người bởi vẻ đẹp của những điều rất nhỏ. “Quê mẹ” của Thanh Tịnh là một truyện ngắn như thế – nhẹ nhàng, dung dị mà sâu lắng. Không có cao trào, không có biến cố dữ dội, tác phẩm khiến người đọc xao lòng bởi tình cảm gia đình, tình quê hương và vẻ đẹp nhân hậu của người phụ nữ thôn quê mang tên cô Thảo.
Cô Thảo là một người con gái đã lấy chồng xa quê. Đó là một hoàn cảnh rất phổ biến trong xã hội truyền thống, khi người phụ nữ thường phải theo chồng về một nơi xa lạ, sống cuộc đời mới, dần cách xa mái nhà xưa, mẹ cha và ruộng vườn quen thuộc. Nhưng điều đặc biệt ở cô Thảo là dù thời gian, khoảng cách hay nhọc nhằn của cuộc sống dâu con có kéo dài đến đâu, cô vẫn không nguôi nhớ về cội nguồn, về nơi chôn nhau cắt rốn. Tình cảm ấy không được bày tỏ bằng những lời sướt mướt, mà biểu hiện âm thầm qua hành động, qua cách cô sắp xếp, chuẩn bị cho ngày giỗ ông ngoại – một dịp quan trọng trong đời sống gia đình.
Đêm trước ngày giỗ, cô không ngủ sớm. Cô lo toan, thu xếp việc nhà bên chồng thật chu đáo để sáng hôm sau có thể yên tâm về quê. Khi trời còn tờ mờ sáng, cô đã một mình khăn gói trở về làng Quận Lão. Hành trình ấy không chỉ là chuyện về quê đơn thuần, mà là hành trình trở lại với ký ức, với nơi lưu giữ phần hồn của cô. Mỗi bước chân là một khao khát được gặp lại mẹ, gặp lại em, được nhìn thấy con đường làng, hàng tre, bến đò – tất cả những điều thân thương cô từng lớn lên cùng. Dù mệt, dù vất vả, nhưng tình yêu thương và sự gắn bó đã khiến cô gắng gượng bước nhanh hơn, như muốn được sà vào lòng mẹ càng sớm càng tốt.
Khoảnh khắc gặp lại mẹ là một hình ảnh vô cùng xúc động. Cô không thể kìm nén được sự nghẹn ngào, rưng rưng nước mắt. Cô sà vào mẹ như một đứa trẻ, hứa mua quần áo mới cho mẹ – lời hứa nghe giản dị mà thấm đẫm yêu thương. Với các em, cô chu đáo không kém. Cô nhớ từng đứa, dành sẵn từng món quà, từng đồng xu nhỏ, xoa đầu, âu yếm, như để bù đắp cho những tháng ngày xa cách. Chính sự chu đáo, bao dung và thấu hiểu ấy đã khiến cô trở thành người chị, người con đáng quý trong mắt mọi người.
Không chỉ là người con hiếu thảo, cô Thảo còn là người vợ đảm đang, hết lòng vì gia đình chồng. Về đến nhà chồng, cô lại “làm việc tối tăm mày mặt”, không một lời than vãn. Cô không bao giờ quên bổn phận làm dâu, cũng không để việc riêng của mình ảnh hưởng đến cuộc sống chung. Điều này cho thấy sự chỉn chu, nền nếp và lòng vị tha của một người phụ nữ từng trải, biết sống vì người khác. Trong cô là sự kết hợp hài hòa giữa đạo làm con và bổn phận làm vợ, làm chị.
Tình quê hương trong cô cũng là một mạch cảm xúc mạnh mẽ. Cô nhớ từng người làng, chào hỏi ân cần, trò chuyện niềm nở. Cô không hề mang dáng vẻ khách lạ mà như một phần máu thịt của làng Quận Lão. Nơi đó không chỉ là nơi sinh ra, mà còn là nơi chôn sâu trong tâm hồn cô, là nơi cô luôn hướng về giữa bộn bề cuộc sống. Cô Thảo yêu quê bằng một tình cảm thật thà, sâu sắc, và điều ấy thấm vào từng cử chỉ, từng ánh mắt, nụ cười.
Với “Quê mẹ”, Thanh Tịnh không dựng nên một câu chuyện có kịch tính, cũng không tạo ra nhân vật để làm biểu tượng to lớn. Ông chỉ nhẹ nhàng kể một mẩu chuyện đời thường, nhưng từ đó làm sáng lên vẻ đẹp của một người phụ nữ sống chân thành, giàu lòng yêu thương. Ngôn ngữ mộc mạc, lối kể tự nhiên, giọng văn nhẹ nhàng mà chan chứa cảm xúc đã góp phần làm cho nhân vật cô Thảo hiện lên rất thật, rất gần, như một người thân quen với mỗi chúng ta.
Hình ảnh cô Thảo khiến người đọc nhận ra: đôi khi, vẻ đẹp không nằm ở những điều phi thường, mà ở cách một người sống từng ngày với lòng hiếu thảo, thủy chung và nhân hậu. Cô là đại diện cho những người phụ nữ Việt Nam bình dị mà bền bỉ – những người lặng lẽ gìn giữ giá trị gia đình, cội nguồn và tình người bằng cả trái tim.
