Phân tích đánh giá những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ Lòng mẹ ( Nguyễn Bính)

Đề bài: Viết bài văn nghị luận khoảng 600 chữ Phân tích đánh giá những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ Lòng mẹ ( Nguyễn Bính)

            LÒNG MẸ (Nguyễn Bính)                                                                                                                                              

Gái lớn ai không phải lấy chồng

Can gì mà khóc, nín đi không!

Nín đi, mặc áo ra chào họ

Rõ quý con tôi, các chị trông!

 

Ương ương dở dở quá đi thôi!

Cô có còn thương đến chúng tôi

Thì đứng lên nào! Lau nước mắt

Mình cô làm bận mấy mươi người

 

Này áo đồng lầm, quần lĩnh tía

Này gương, này lược, này hoa tai

Muốn gì tôi sắm cho cô đủ

Nào đã thua ai, đã kém ai?

 

Ruộng tôi cày cấy, dâu tôi hái

Nuôi dạy em cô tôi đảm đương

Nhà cửa tôi coi, nợ tôi giả

Tôi còn mạnh chán! Khiến cô thương!

 

Ðưa con ra đến cửa buồng thôi,

Mẹ phải xa con, khổ mấy mươi!

Con ạ! đêm nay mình mẹ khóc

Ðêm đêm mình mẹ lại đưa thoi.

 

1936 (Trích Tuyển tập Nguyễn Bính, NXB Văn học, 1986)

Vài nét về tác giả Nguyễn Bính: Nguyễn Bính (1918 -1966) xuất thân trong một gia đình nhà nho nghèo, sớm mồ côi mẹ, năm 10 tuổi phải theo anh lên Hà Nội kiếm sống. Ông làm thơ khi mới 13 tuổi và sớm thể hiện tài năng sáng tác của mình và là nhà thơ “ chân quê” nhất trong phong trào Thơ mới. Trong khi phần lớn các thi sĩ cùng thời chịu ảnh hưởng của thơ phương Tây thì Nguyễn Bính lại tìm về với hồn thơ dân tộc và hấp dẫn người đọc bằng chính hồn thơ này. Bằng lối ví von mộc mạc mà duyên dáng mang phong vị dân gian, thơ Nguyễn Bính đem đến cho người đọc những hình ảnh thân thương của quê hương, đất nước và tình người đằm thắm, thiết tha.

Dàn ý chi tiết

I. Mở bài

Giới thiệu tác giả Nguyễn Bính: là nhà thơ “chân quê” tiêu biểu của phong trào Thơ mới, nổi bật với hồn thơ đậm chất dân gian, mộc mạc mà sâu sắc.

Giới thiệu bài thơ Lòng mẹ: được sáng tác năm 1936, là một trong những bài thơ cảm động nhất về tình mẫu tử trong thơ ca Việt Nam.

Nêu vấn đề nghị luận: Lòng mẹ thể hiện sâu sắc tình cảm thiêng liêng, chan chứa yêu thương của người mẹ đối với con gái trong ngày vu quy, qua giọng thơ đằm thắm, giản dị và đậm hồn quê.

II. Thân bài

Nội dung

Hình ảnh người mẹ hiện lên ở hai khoảng thời gian:

Khi con gái chuẩn bị về nhà chồng: mẹ khuyên con nín khóc, dỗ dành con bằng những lời lẽ vừa nghiêm khắc vừa âu yếm:

“Gái lớn ai không phải lấy chồng / Can gì mà khóc, nín đi không!”
→ Dưới vẻ ngoài cứng rắn, lời nói của mẹ lại chứa đựng sự lo lắng, thương con, muốn con mạnh mẽ bước vào cuộc sống mới.

Khi con gái đã theo chồng: mẹ trở về với nỗi cô đơn, thương nhớ, lặng lẽ khóc trong đêm:

“Con ạ! đêm nay mình mẹ khóc / Đêm đêm mình mẹ lại đưa thoi.”
→ Hình ảnh “đưa thoi” gợi nhịp buồn đơn côi của người mẹ, vừa làm vừa nhớ con, chan chứa tình thương sâu nặng.

Tình mẫu tử thiêng liêng, chân thật:

Dù cố giấu nỗi buồn, người mẹ vẫn không tránh khỏi xúc động khi con đi lấy chồng.

Tình thương của mẹ thể hiện qua sự hi sinh, tảo tần, đảm đang:

“Ruộng tôi cày cấy, dâu tôi hái / Nuôi dạy em cô tôi đảm đương.”
→ Người mẹ đại diện cho bao người phụ nữ Việt Nam hiền hậu, giàu đức hi sinh, luôn lo cho con dù bản thân vất vả.

Nghệ thuật

Nguyễn Bính diễn tả tinh tế diễn biến tâm lí của người mẹ, từ mạnh mẽ, dỗ dành đến cô đơn, thương nhớ.

Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị, gần gũi, đậm chất khẩu ngữ, mang phong vị dân gian.

Giọng thơ đằm thắm, tự nhiên, chân thành, thấm đượm tình quê và tình mẹ.

Hình ảnh thơ đời thường mà gợi cảm xúc sâu sắc, đặc biệt là hình ảnh “mẹ khóc – đưa thoi” – biểu tượng của nỗi cô đơn và thương nhớ.

Đánh giá – mở rộng

Bài thơ thể hiện cái nhìn nhân văn của Nguyễn Bính về tình mẫu tử, tôn vinh đức hi sinh thầm lặng của người mẹ Việt Nam.

So với nhiều thi sĩ cùng thời, Nguyễn Bính chọn con đường riêng: trở về với đời sống dân quê, đưa vào thơ giọng nói, hơi thở của làng xóm, ruộng đồng.

III. Kết bài

Lòng mẹ là một khúc thơ giản dị nhưng lay động lòng người, khắc họa sâu sắc tình mẹ bao la, hiền hậu.

Qua bài thơ, ta cảm nhận được tấm lòng nhân hậu và phong cách “chân quê” đặc trưng của Nguyễn Bính.

Mỗi chúng ta – đặc biệt là người trẻ – cần biết trân trọng, yêu thương và báo hiếu mẹ cha, bởi tình mẹ là cội nguồn yêu thương và là điểm tựa vững bền nhất trong cuộc đời.