Phân tích đoạn thơ trong bài thơ Mẹ và xứ đồng của tác giả Trần Văn Lợi

Đề bài:

Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) Phân tích đoạn thơ trong bài thơ Mẹ và xứ đồng của tác giả Trần Văn Lợi

Gửi dấu tay khắp thửa ruộng xứ đồng
Thương cái vạc cái cò ngày giáp hạt
Mẹ giữ dành hạt giống sau mùa gặt
Cái chum sành truyền lại sự ấm no

Cơn gió Lào cho mắt mẹ âu lo
Cỏ dại mọc tràn bờ xôi, ruộng mật
Đám lá lúa cứa nóng bừng da mặt
Ngọn cỏ gừng đâm nhói những bước chân

Dàn ý chi tiết

Mở đoạn

• Giới thiệu tác giả Trần Văn Lợi – cây bút viết giàu cảm xúc về làng quê, người mẹ, đời sống nông thôn.
• Giới thiệu đoạn thơ trong bài Mẹ và xứ đồng.
• Khái quát nội dung: đoạn thơ là bức chân dung xúc động về người mẹ gắn bó cả đời với ruộng đồng, hiện lên trong lao động nhọc nhằn và tình yêu thương lặng lẽ.

Trong thơ ca viết về làng quê, hình ảnh người mẹ luôn hiện lên như một điểm tựa bền bỉ và lặng thầm. Với Mẹ và xứ đồng, Trần Văn Lợi không khắc họa mẹ bằng những lời ngợi ca lớn lao mà bằng những chi tiết rất đời, rất thật của lao động nông thôn. Đoạn thơ đã vẽ nên hình ảnh một người mẹ gắn bó trọn đời với ruộng đồng, mang trên mình dấu vết của nắng gió, của những mùa giáp hạt thiếu thốn. Từ từng dấu tay trên thửa ruộng đến nỗi lo âu trước gió Lào khắc nghiệt, mẹ hiện lên vừa vất vả, vừa giàu đức hi sinh. Đằng sau bức tranh lao động ấy là tấm lòng yêu thương sâu nặng của người con dành cho mẹ – thứ tình cảm âm thầm mà bền bỉ như chính mảnh đất quê hương.

Thân đoạn

1. Hình ảnh người mẹ tảo tần, chắt chiu trong lao động

• “Gửi dấu tay khắp thửa ruộng xứ đồng”: hình ảnh gợi sự cần mẫn, lam lũ, in hằn dấu vết cuộc đời mẹ trên từng thửa ruộng.
• “Ngày giáp hạt”, “giữ dành hạt giống”: mẹ sống trong thiếu thốn nhưng vẫn lo xa, biết tích góp, giữ gìn mầm sống cho mùa sau.
• “Cái chum sành truyền lại sự ấm no”: hình ảnh ẩn dụ cho sự tích lũy, cho niềm hy vọng bền bỉ mẹ trao truyền qua năm tháng.

2. Người mẹ đối diện với khắc nghiệt của thiên nhiên

• Gió Lào khô nóng, cỏ dại tràn bờ, lá lúa cứa da, cỏ gừng đâm nhói bước chân.
• Chuỗi hình ảnh liệt kê tạo cảm giác dồn dập, khắc họa nỗi vất vả chồng chất.
• Dù vậy, mẹ vẫn bền bỉ bước đi, lặng lẽ chịu đựng.

3. Cảm xúc của người con

• Đoạn thơ thấm đẫm sự thấu hiểu, xót xa và yêu thương dành cho mẹ.
• Người con nhìn thấy cả nỗi lo, cả những hi sinh âm thầm không lời.

Kết đoạn

• Khẳng định vẻ đẹp của người mẹ: đảm đang, chịu thương chịu khó, giàu đức hi sinh.
• Đánh giá giá trị nghệ thuật: hình ảnh giản dị, ngôn ngữ mộc mạc, giàu sức gợi.
• Ý nghĩa: đoạn thơ là lời tri ân sâu lắng dành cho người mẹ và những người phụ nữ nơi làng quê Việt.

Khép lại đoạn thơ, hình ảnh người mẹ vẫn hiện lên trong nắng gió xứ đồng, lam lũ mà bền gan, lặng lẽ mà lớn lao. Những nhọc nhằn của gió Lào, cỏ dại, lá lúa không chỉ nói về sự vất vả của lao động mà còn khắc sâu đức hi sinh thầm lặng của mẹ cho gia đình, cho cuộc sống. Bằng ngôn ngữ mộc mạc, hình ảnh giàu sức gợi và cảm xúc chân thành, Trần Văn Lợi đã viết nên một khúc tri ân giản dị mà thấm thía. Đoạn thơ không chỉ khiến người đọc thêm yêu hình ảnh người mẹ quê, mà còn nhắc mỗi người biết trân trọng những hi sinh âm thầm đã nuôi lớn đời mình từ những mùa đồng lặng gió.