Phân tích đoạn trích truyện Hoa đào nở trên vai của tác giả Vũ Thị Huyền Trang

 

Đề bài: Phân tích đoạn trích truyện Hoa đào nở trên vai của tác giả Vũ Thị Huyền Trang

HOA ĐÀO NỞ TRÊN VAI

[…] Vậy là Lụm trở thành con cháu nhà này cũng đã được hơn ba tháng. Ông vẫn nhớ như in buổi sáng hôm ấy. Lúc trở về từ nơi tránh lũ ông thất thần nhìn nhà cửa tan hoang. Lúc đang bới trong đống đổ nát tìm nồi niêu, xoong chảo ông giật mình nhìn thấy trên bụi tre bị bão quật nằm rạp xuống bám đầy bùn đất sau cơn lũ có hình hài một con người. Nói đúng hơn đó là một đứa trẻ, quần áo nhuốm màu bùn, tay cố ôm lấy thân cây. Xứ này đâu lạ gì cảnh sau mỗi trận bão lũ lại thấy đồ đạc nhà mình trôi đi, đồ đạc nhà người ta trôi đến. Khi thì xoong nồi, khi thì cây cối, gà, vịt, khi thì quần áo, búp bê, cặp sách. Nói chung đủ cả, lẫn lộn trong bùn đất chẳng còn dùng được. Nhưng chưa bao giờ ông nghĩ thứ trôi đến sau cơn lũ lại là một thằng bé sáu tuổi, người ngợm đặc như một khối bùn.
Sau lũ, nguồn nước cũng ô nhiễm nặng. Những gáo nước đục ngầu không thể gột rửa hết bùn đất trên cơ thể đứa bé tội nghiệp. Ngay cả sau này cũng vậy, dù ông Vại và vợ chồng đứa con trai có yêu thương ra sao cũng không thể nào xóa đi ký ức đau buồn trong nó. Ông từng dắt thằng nhỏ ngược dòng cơn lũ tìm về nhà. Nhưng về đến nơi chỉ thấy cảnh tượng tan hoang. Người ta nói người thân thằng nhỏ đã trôi theo cơn lũ, không về. Kể từ đó thằng nhỏ trở thành con cháu trong nhà. Người làng nói chắc ông trời thương vợ chồng chị Thảo lấy nhau chục năm vẫn chưa có con nên cơn lũ đã đưa thằng nhỏ dừng lại nơi này. Từ khi có nó nhà cửa tự nhiên cứ ấm dần lên. Dù sau lũ, dựng tạm cái lều, ba con người co cụm lại bên mâm cơm đạm bạc và giấc ngủ tứ bề gió thổi. Chồng Thảo đi xuất khẩu lao động đã được gần hai năm. Ở xa, quặn lòng thương quê nhà mưa lũ. Nên Vĩnh nói số tiền anh tiết kiệm được sẽ gửi về xây một căn nhà tử tế, nền cao, móng chắc để những mùa bão sau bớt đi phần thấp thỏm, âu lo. “Hơn nữa, không thể để cho thằng nhỏ sống tạm bợ thế được. Sẽ chỉ càng khiến nó nghĩ về mất mát”. Thế là một ngôi nhà nhỏ được xây lên. Thỉnh thoảng ông Vại ới thằng nhỏ xách hộ cái xô, giữ giùm cái thang, trông giùm mấy mẻ cá đang phơi ngoài sân sợ con mèo ăn mất. Sợ nó ngồi không hay nghĩ ngợi vẩn vơ, lúc giải lao ông thường đạp xe đèo nó đi chơi làng trên xóm dưới. Mấy đứa nhỏ hàng xóm chạy sang kéo thằng Lụm chạy mất tiêu sau rặng cúc tần. Trời tối nhá nhem thằng Lụm trở về với bộ dạng lấm lem, miệng cười hở hàm răng sún chưa thay hết. Thảo vờ mắng nó vài câu chứ bụng dạ thì mừng vui quá chừng. Ít ra cũng thấy Lụm bắt đầu cười trở lại. Nửa đêm cũng ít dần những cơn ác mộng khiến thằng nhỏ bật dậy mếu máo gọi “mẹ ơi”. Nó cũng thôi bám chặt vào cột nhà mỗi khi thấy ngoài trời nổi gió.
[..] Cảnh tát cá đồng mới đông vui làm sao. Bà con ai cũng ghé chọn vài con cá to mua về để ăn Tết. Cá đồng ăn cỏ, nước sạch chảy lưu thông nên thơm thịt ai cũng thích. Lụm bận bịu với chiếc giỏ đựng đầy tôm tép của mình. Cô Thảo nói Lụm bán được bao nhiêu tiền đều được giữ lại để đi chợ Tết. Thằng nhỏ sướng rơn lội cả ngày dưới đồng, bùn bết từ đỉnh đầu xuống chân, chỉ hàm răng trắng thỉnh thoảng thích chí cười khanh khách. Tối về cô Thảo đun sẵn nồi nước lá, lôi Lụm ra kì cọ. Tay Thảo dừng lại bên chiếc bớt đỏ trên vai thằng nhỏ, khẽ cười bảo:
– Con nhìn xem, hoa đào ngoài vườn chưa kịp nở mà hoa đào trên vai con đã nở hoa rồi.
– Hồi trước mẹ con hay nói ai có chiếc bớt đỏ như hoa sau này nhất định sẽ hạnh phúc. Có thật vậy không cô?
– Đúng thế. Cô cũng tin sau này Lụm nhất định sẽ trở thành một chàng trai tươi vui, hạnh phúc. Bởi con mang cả mùa xuân đang nở thắm trên vai.
Lụm nhắm mắt, ngửa cổ cảm nhận sự ấm áp của từng gáo nước lá dội xuống người mình và những cánh hoa đào chầm chậm nở trên vai…

 

Dàn ý Phân tích đoạn trích truyện Hoa đào nở trên vai của tác giả Vũ Thị Huyền Trang

Mở bài

– Giới thiệu truyện ngắn “Hoa đào nở trên vai” và tác giả Vũ Thị Huyền Trang

– Gợi mở không khí, cảm xúc mà câu chuyện mang lại (ấm áp, nhân văn, sâu lắng)

– Dẫn dắt vào vấn đề nghị luận: phân tích đoạn trích, đặc biệt là nghệ thuật kể chuyện và giá trị nội dung về tình người sau thiên tai

Trong mỗi câu chuyện đẹp, điều khiến người đọc lưu giữ không chỉ là chi tiết xúc động mà còn là những con người mang trong mình trái tim ấm áp. “Hoa đào nở trên vai” của Vũ Thị Huyền Trang là một truyện ngắn như thế, dịu dàng, thấm đẫm yêu thương. Ẩn sau một trận lũ dữ dội là câu chuyện về lòng nhân hậu, về tình cảm gia đình, về sự hồi sinh trong trái tim một đứa trẻ mồ côi.

Thân bài

Khái quát nội dung truyện

Truyện kể về Lụm – một cậu bé mồ côi cả cha lẫn mẹ sau cơn lũ. Em được ông Vại nhặt về nuôi, sống trong tình thương của ông và vợ chồng cô Thảo. Trong tình yêu thương ấy, Lụm dần vượt qua nỗi đau và mở lòng đón nhận mùa xuân mới, đón nhận một gia đình mới.

Chủ đề của tác phẩm

“Hoa đào nở trên vai” là một câu chuyện xúc động về tình người sau thiên tai. Câu chuyện làm sáng lên hình ảnh những con người giàu lòng trắc ẩn, mang trong mình sự yêu thương chân thành và khát vọng được sưởi ấm những mảnh đời bất hạnh. Truyện không chỉ phản ánh hiện thực mất mát sau lũ mà còn khơi dậy niềm tin vào những điều tốt đẹp.

Nghệ thuật xây dựng nhân vật

Nhân vật Lụm – đứa trẻ mồ côi nhưng đầy cảm xúc và nội tâm

Lụm xuất hiện sau cơn lũ trong cảnh ngổn ngang, đau thương. Cái nhìn đầu tiên về Lụm là một ánh mắt chất chứa buồn đau, một đứa trẻ gánh chịu mất mát khi chưa hiểu hết về cuộc đời. Nhưng càng đọc, ta càng cảm nhận được ở Lụm sự tinh tế, sâu sắc và biết yêu thương. Em hiểu tấm lòng của ông Vại, của cô Thảo, em biết lặng lẽ đón nhận và trân trọng tình cảm ấy. Dù mất cha mẹ, Lụm vẫn không tuyệt vọng – vì em được cứu rỗi bằng một tình yêu chân thành.

Ông Vại – người ông cưu mang và yêu thương như cháu ruột

Gặp Lụm khi em đang bới đống đổ nát, ông Vại không đắn đo mà đưa em về nhà. Lòng trắc ẩn trong ông lớn hơn mọi định kiến. Ông đã yêu thương Lụm bằng tất cả tấm lòng của một người ông: chăm sóc, ở bên, an ủi. Ông không chỉ cho em chỗ ở mà còn là bến đỗ của sự an toàn. Ông đại diện cho thế hệ những con người nông thôn giàu tình thương, giàu nhân nghĩa, biết chở che những phận người lẻ loi.

Chị Thảo – người mẹ từ trái tim chứ không phải từ máu mủ

Dù đi làm xa, chị Thảo luôn nhớ tới Lụm. Chị thương em như con ruột: muốn xây nhà để em đỡ sợ khi bão về, lo nước tắm, hỏi han, quan tâm bằng những hành động nhỏ nhất. Những lời mắng yêu, những cái nhíu mày đầy dịu dàng khiến ta thấy ở chị hình ảnh của một người mẹ thật sự. Câu nói của chị: “Cô cũng tin sau này Lụm nhất định sẽ trở thành một chàng trai tươi vui, hạnh phúc…” không chỉ là niềm tin mà còn là lời hứa nâng đỡ cả một tương lai.

Tình huống truyện đặc sắc, xúc động

Việc ông Vại “nhặt” được Lụm sau cơn lũ là một tình huống mở đầu rất đắt giá. Nó không chỉ tạo điểm nút cho câu chuyện mà còn là biểu tượng cho sự cứu vớt – cứu một đứa trẻ và cả phần người trong mỗi con người.

Ngôn ngữ kể chuyện mộc mạc, giàu cảm xúc

Lối kể giản dị, ngôn từ trong sáng, các hình ảnh đều rất gần gũi, đời thường nhưng mang lại sức lay động sâu sắc. Truyện nhẹ nhàng, không nhiều cao trào nhưng mỗi đoạn đều chứa đựng cảm xúc chân thật. Cách kể ấy khiến người đọc cảm nhận được sự sống chậm, sống thật, sống với yêu thương.

Ý nghĩa biểu tượng từ nhan đề truyện

“Hoa đào nở trên vai” không chỉ là một dấu vết trên thân thể, mà là dấu hiệu của hy vọng. Hoa đào tượng trưng cho mùa xuân, cho cái đẹp, cho những điều may mắn. Khi hoa đào ấy nở trên vai Lụm, đó cũng là khi cuộc đời em bước sang một trang mới – nơi có gia đình, có yêu thương, và có cả những mùa xuân dài phía trước.

Kết bài

– Khẳng định giá trị nội dung: câu chuyện tỏa sáng tình người, tình thương giữa đời thường

– Khẳng định giá trị nghệ thuật: lối kể dung dị, xây dựng tình huống cảm động, cách lựa chọn nhan đề đặc sắc

– Bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ cá nhân: rút ra thông điệp hoặc ấn tượng sâu sắc để lại sau khi đọc truyện

“Hoa đào nở trên vai” là một truyện ngắn nhẹ nhàng nhưng sâu sắc. Nghệ thuật kể chuyện mộc mạc, cách xây dựng nhân vật sinh động cùng tình huống giàu cảm xúc đã tạo nên một bản giao hưởng dịu dàng về tình người. Câu chuyện không chỉ sưởi ấm trái tim người đọc mà còn gieo vào tâm hồn ta một niềm tin rằng: giữa những mất mát, vẫn luôn có những bàn tay đưa ra, vẫn có những bông hoa nở rộ từ nỗi đau. Đó chính là giá trị đẹp đẽ nhất mà văn chương mang lại.

Bài văn mẫu Phân tích đoạn trích truyện Hoa đào nở trên vai của tác giả Vũ Thị Huyền Trang