Phân tích nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật tôi trong đoạn trích Nắng trong vườn

Đề bài:

            […] Khi đi chơi thơ thẩn đã chán, tôi ngồi tiếp chuyện ông Ba trên bộ trường kỷ kê ngoài hiên. Ông Ba trước có ra mở cửa hàng buôn bán, nên ông kể chuyện lại những công việc làm ăn ngoài ấy. Tôi nghe chuyện ông mà chán. Nhưng nhiều khi, đang câu chuyện, tôi dừng lại vì thấy đằng sau ông Ba, đôi mắt mở to của cô Hậu – con gái cả ông Ba – nhìn tôi một cách chăm chú. Tôi trông lên thì cô ta lại quay mặt đi. Nhưng trong lúc đó, tôi vẫn có cái cảm giác rằng đôi mắt cô đang nhìn tôi…

[…] Dần dần, tôi quen nói chuyện với Hậu. Khi gặp hai chị em hái chè trong vườn, tôi dừng lại hỏi một hai câu, để ý thấy đôi má nàng hồng lên trong khoảng lá xanh, và đôi mắt nàng long lanh sáng. Tôi nhận thấy Hậu thơ ngây như bông hoa cỏ, tâm hồn giản dị như các người quê. Cô giở hết các áo đẹp ra mặc, những áo kiểu mới sáng màu và tha thướt, làm nổi vẻ đều đặn của thân hình; mái tóc cô lúc nào cũng chải chuốt rất mượt, anh ánh như cỏ. Cô muốn làm vừa lòng tôi biết bao nhiêu! Cô giáng buộc chung quanh tôi một vẻ mềm yếu uyển chuyển, một ý thân thiết đậm đà. Còn tôi, tôi cũng thấy vui vẻ mỗi khi đến gần cô.

Chúng tôi dần trở nên thân mật như một đôi bạn quen. Những cuộc đi chơi của tôi đều có cô ở bên cạnh. Cô đi sát vào tôi, có khi tư lự như nghĩ ngợi một sự gì, có khi náo nức như một đứa trẻ. Nhũng khi len lỏi qua các vườn chè, nhiều khi tôi giơ tay đỡ cô bước qua một khe đá hay một bụi cây; cô nắm chặt lấy tay tôi, sung sướng và tin cậy….

 (Trích Nắng trong vườn, Thạch Lam tuyển tập, NXB Văn học,2016, tr.314,316,317)

Anh/Chị hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) Phân tích nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật tôi trong đoạn trích Nắng trong vườn

Dàn ý chi tiết

1. Mở đoạn

• Giới thiệu tác giả Thạch Lam – cây bút truyện ngắn giàu chất trữ tình, tinh tế trong miêu tả đời sống nội tâm.
• Dẫn vào đoạn trích Nắng trong vườn và vấn đề nghị luận: nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật “tôi”.

Thạch Lam là nhà văn có biệt tài ghi lại những rung động rất khẽ của tâm hồn con người. Ông không tạo ra kịch tính dữ dội, mà để cho cảm xúc tự bộc lộ trong những khoảnh khắc tưởng như rất bình thường của đời sống. Đoạn trích trong Nắng trong vườn là một trang văn như thế. Qua lời kể của nhân vật “tôi”, Thạch Lam đã khắc họa tinh tế những chuyển biến tâm lí thầm lặng, e ấp của một mối tình đầu. Không cần lời tỏ bày trực tiếp, chỉ bằng ánh mắt, cử chỉ và cảm giác mơ hồ, nhà văn đã làm hiện lên một thế giới nội tâm trong trẻo, đúng như ông từng quan niệm: văn chương là “sự rung động của lòng người trước những điều rất nhỏ”.

2. Thân đoạn

a. Miêu tả những rung động tâm lí tinh tế, tự nhiên của nhân vật “tôi”

• Tâm lí “tôi” được khắc họa qua những cảm xúc rất nhẹ: từ chú ý mơ hồ đến rung động thầm kín trước ánh mắt của Hậu.
• Những cảm giác “cảm thấy”, “thấy vui vẻ”, “có cảm giác” cho thấy diễn biến tâm lí chậm rãi, kín đáo, đúng với một mối tình đầu trong trẻo.
• Cảm xúc của “tôi” mang vẻ đẹp ngọt ngào, trong veo, không ồn ào mà lắng sâu.

b. Nghệ thuật trần thuật giàu chất trữ tình

• Sử dụng ngôi kể thứ nhất giúp bộc lộ trực tiếp thế giới nội tâm nhân vật.
• Ngôn ngữ giản dị, mộc mạc nhưng giàu sức gợi; nhiều chi tiết miêu tả ánh mắt, cử chỉ, sắc thái cảm xúc rất tinh tế.
• Kết hợp miêu tả thiên nhiên (vườn chè, lá xanh, ánh nắng…) như một phông nền thơ mộng, góp phần phản chiếu và nâng đỡ tâm trạng nhân vật.

3. Kết đoạn

• Khẳng định: đoạn trích thể hiện rõ nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc của Thạch Lam.
• Qua đó làm nổi bật phong cách sáng tác riêng: trong sáng, nhẹ nhàng, tinh tế và giàu chất thơ.

Kết thúc đoạn trích, tâm lí nhân vật “tôi” hiện lên nhẹ nhàng mà sâu lắng, để lại dư vị ngọt ngào của một tình cảm chưa kịp gọi tên. Bằng lối kể ở ngôi thứ nhất, ngôn ngữ giản dị và cách miêu tả gián tiếp qua ánh mắt, cử chỉ, Thạch Lam đã cho thấy khả năng phân tích tâm lí nhân vật vô cùng tinh tế. Những rung động ấy không ồn ào, không bi kịch, nhưng lại bền bỉ và ám ảnh. Chính sự lặng lẽ, trong veo đó đã làm nên phong cách riêng của Thạch Lam – một cây bút luôn đi tìm vẻ đẹp mong manh của cảm xúc con người trong nhịp sống thường ngày.