Phân tích nhân vật Ngư ông ở đoạn [2] trong văn bản Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu

Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 100 chữ) Phân tích nhân vật Ngư ông ở đoạn [2] trong văn bản Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu

[2] Ngư ông khi ấy hỏi han,

Vân Tiên thưa hết mọi đàng gần xa.

Ngư rằng: “Người ở cùng ta,

Hôm mai hẩm hút⁵ với già cho vui”

Tiên rằng: “Ông lấy chi nuôi,

Thân tôi như thể trái mùi trên cây.

Nay đà trôi nổi đến đây,

Không chi báo đáp mình này trơ trơ”.

Ngư rằng: “Lòng lão chẳng mơ,

Dốc lòng nhơn nghĩa há chờ trả ơn?

Nước trong rửa ruột sạch trơn,

Một câu danh lợi chi sờn lòng đây”.

Dàn ý chi tiết

I. Mở bài

• Nguyễn Đình Chiểu: nhà thơ giữ gìn đạo lí, xem nghĩa – nhân là chuẩn mực đời sống.
• Lục Vân Tiên: không chỉ ca ngợi người anh hùng mà còn đề cao vẻ đẹp bình dị của nhân dân.
• Ngư ông: nhân vật xuất hiện ngắn nhưng có ý nghĩa tư tưởng sâu.
• Lời thơ “Dốc lòng nhơn nghĩa há chờ trả ơn” thể hiện lí tưởng sống trong sạch, đặt nhân nghĩa lên trên danh lợi.

Nguyễn Đình Chiểu từng gửi vào thơ đạo lí làm người, lấy nghĩa và lòng trong sạch làm thước đo nhân phẩm. Lục Vân Tiên vì thế không chỉ kể chuyện chàng hào kiệt cứu dân đánh giặc, mà còn tôn vinh phẩm chất của những con người lặng lẽ phía sau. Trong phút nguy nan, Ngư ông bước vào trang thơ như một ánh đèn mộc mạc, “Dốc lòng nhơn nghĩa há chờ trả ơn”, cứu không chỉ mạng sống Vân Tiên mà còn giữ lại niềm tin vào con người giữa cõi đời dễ phai lạt.

II. Thân bài

1. Vị trí đoạn trích

• Thuộc phần sau khi Trịnh Hâm hãm hại, xô Vân Tiên xuống biển.
• Ngư ông xuất hiện đúng lúc Vân Tiên kiệt sức, cận kề cái chết → làm nổi bật tấm lòng nghĩa hiệp.

2. Hành động cứu giúp và cưu mang

• Tìm thấy, vớt Vân Tiên lên bờ.
• Chăm sóc chu đáo: “Ông hơ bụng dạ, mụ hơ mặt mày”.
• Không thân thích mà đối đãi như người nhà → nhân nghĩa bằng hành động chứ không lời nói suông.

3. Vẻ đẹp phẩm chất Ngư ông

• Vẻ đẹp tâm hồn nhân vật Ngư ông được hiện lên qua lời nói, việc làm: hỏi han, sẵn sàng cưu mang, giúp đỡ Vân Tiên – người gặp cảnh khó khăn, hoạn nạn mà không mong chờ được đền đáp… Thể hiện tấm lòng bao dung vị tha, hào hiệp.
• “Dốc lòng nhơn nghĩa há chờ trả ơn” → cứu người không cần điều kiện.
• “Một câu danh lợi chi sờn lòng đây” → danh – lợi không thể làm mờ nhân cách.
• Đại diện cho người lao động Nam Bộ chất phác, nghĩa khí, coi trọng đạo lí hơn vật chất.

4. Nghệ thuật thể hiện nhân vật

• Thể thơ lục bát dân tộc; xây dựng nhân vật chủ yếu thông qua lời nói; ngôn ngữ giản dị, mộc mạc…
• Lời thoại tự nhiên, chân thật, mang sắc thái đời sống miền sông nước.
• Không miêu tả ngoại hình, chỉ dùng hành động và lời nói → làm bật bản chất nhân nghĩa.

III. Kết bài

• Ngư ông: hiện thân của nhân dân lao động, sống tử tế và nghĩa tình.
• Cứu người như cứu đạo lí, không màng trả ơn.
• Câu nói “Một câu danh lợi chi sờn lòng đây” trở thành lời khẳng định phẩm giá.

Hình ảnh người dân chài chất phác trong đoạn thơ không náo động cũng chẳng sáo rỗng, chỉ bền bỉ một niềm: giúp người mà không ngại thiệt hơn. Câu nói giản dị “Một câu danh lợi chi sờn lòng đây” tưởng như lời tâm sự đời thường nhưng đủ sức nâng nhân vật lên thành biểu tượng. Lục Vân Tiên vì thế không chỉ có hào khí cứu đời mà còn có hơi ấm của những tấm lòng lặng lẽ gìn giữ đạo nghĩa, để người đọc hôm nay vẫn còn có thể tin vào sự tử tế không cần lý do.