Phân tích nhân vật tôi trong văn bản Bài học đi câu Tạ Duy Anh

Đề bài:

Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày cảm nhận của em về nhân vật tôi trong văn bản Bài học đi câu Tạ Duy Anh

        Ông nội tôi là nghệ nhân câu cá. Từ bé tôi đã thấy ông gắn với chiếc cần câu. Vẻ im lặng, bí ẩn của ông vừa an nhàn, vừa có cái gì đó giống như sự cam phận. Không khỏi có lúc tôi thầm nghĩ: Làm đấng nam nhi mà chỉ quanh quẩn như ông nội thì kể cũng chán. Chính ông nội khiến tôi luôn mơ về biển cả. Nơi ấy chẳng có bến bờ, mới thực sự là nơi vẫy vùng thỏa chí. Tôi cũng sẽ theo nghề câu như ông nội nhưng mà tôi câu cá kình. […]

      Một hôm, tôi quyết định thử đi câu cùng với ông. Tôi vác theo chiếc sào to tướng dùng làm cần. Tôi móc con giun béo nhẫy làm mồi. Tôi cũng thả lưỡi xuống nhưng tâm trí chẳng tập trung nổi vào chiếc phao cứ lì lợm đứng im. Thật là tẻ nhạt và tù túng. Cuối buổi tôi dứt cước ném đi, dùng cần khua ầm ĩ xuống nước.

       Hôm sau tôi xin ông để tôi được ra đi. Ông vẫn im lặng nhìn tôi, không tỏ ra bực tức hay vui mừng. Hình như ông rất muốn thở dài.

     – Đi để thử sức thì cũng tốt – Ông chỉ bảo có vậy.

      Tôi ra biển như mơ ước suốt thời bé. Tôi bỏ theo một tàu đánh cá với hy vọng sẽ bắt được cả kình. Trước mặt tôi giờ đây chỉ có đường chân trời. Nhưng chỉ được một thời gian tôi mới vỡ lẽ ra rằng không có gì chán cho bằng cứ lênh đênh trên biển. Tôi cồn cào nhớ đất liền, trong khi cá kình vẫn mất hút. Không ai, ngay cả tôi, ngờ được lại có ngày tôi tơi tả như một kẻ thất trận. Ông tôi vẫn không mừng, không buồn, tựa như việc tôi ra đi hay trở về chẳng khiến ông bận tâm, chỉ hỏi:

      – Cháu về rồi à?

     – Cháu về để theo nghề của ông.

    Ông tôi bắt đầu truyền nghề cho tôi. Ông cho tôi một chiếc cần đủ cước, lưỡi nhưng không có mồi. Ông bảo cứ thả xuống câu, mắt không được rời phao. Tôi làm theo ông, thoạt đầu gan ruột như có lửa cháy. Ông bảo không được nóng vội. Rồi tôi ngồi qua một tuần, chỉ muốn phát điên. Bài học nhập môn gì mà cay nghiệt thế. Rồi tôi cũng qua được một tháng, lòng gan đã dịu lại. Qua hai tháng cảnh vật trở nên hiền hòa, mặt nước thôi nghiêng ngả. Qua ba tháng thì tôi không còn thấy cả chiếc cần câu đâu nữa. Bấy giờ ông tôi mới bảo:

– Giờ thì cháu có thể đi câu cá kình được rồi.

     Tôi giật mình, mồ hôi túa ra. Tôi lại đi ra biển như ông nói, biển không hề có sóng.

(Trích “Bài học đi câu”, Tạ Duy Anh, Tạp chí Văn học và Tuổi trẻ, số 05. NXB Giáo dục, 2012, tr.47 – 48)

Dàn ý chi tiết

Mở bài:

• Giới thiệu tác giả Tạ Duy Anh và văn bản Bài học đi câu.
• Nêu vấn đề nghị luận: cảm nhận về nhân vật “tôi”, nhân vật trung tâm của câu chuyện.

Trong thế giới truyện dành cho thiếu nhi của Tạ Duy Anh, nhân vật “tôi” trong Bài học đi câu hiện lên không phải như một cậu bé hoàn hảo mà như một tâm hồn đang lớn, mang trong mình những giấc mơ mạnh mẽ và sự bồng bột rất đời. Từ cái nhìn ngưỡng vọng mà nông nổi về ông nội, từ ước mơ tung hoành biển cả cho đến những thất bại đầu đời, hành trình của “tôi” trở thành hành trình tìm lại chính mình. Đó là một hành trình đầy sóng gió trong tâm hồn, để rồi một bài học tưởng chừng giản dị lại trở thành điểm tựa giúp “tôi” bước vào trưởng thành.

Thân bài:

Nhân vật “tôi” là người có ước mơ, hoài bão lớn:

• Mong muốn được đi biển, câu cá kình, không hài lòng với cuộc sống quanh quẩn, giống ông nội.
• Hình ảnh “tôi cũng sẽ theo nghề câu như ông nội nhưng mà tôi câu cá kình” thể hiện khát vọng vươn lên, dám thử thách bản thân.

Nhân vật còn nóng vội, thiếu kiên nhẫn:

• Khi đi câu với ông nội: “Thật là tẻ nhạt và tù túng. Cuối buổi tôi dứt cước ném đi, dùng cần khua ầm ĩ xuống nước”.
• Khi ra biển: “Không có gì chán cho bằng cứ lênh đênh trên biển… tôi tơi tả như một kẻ thất trận”.

Nhân vật biết học hỏi, rèn luyện sự kiên trì:

• Nhờ sự hướng dẫn của ông nội, nhân vật “tôi” học cách kiên nhẫn, tập trung, không nóng vội: “Qua ba tháng thì tôi không còn thấy cả chiếc cần câu đâu nữa”.
• Biểu hiện sự trưởng thành, phát triển về tính cách, biết trân trọng quá trình luyện tập và trải nghiệm.

Đánh giá nghệ thuật xây dựng nhân vật:

• Ngôi kể thứ nhất làm câu chuyện sinh động, chân thực, giúp người đọc đồng cảm với tâm trạng, cảm xúc nhân vật.
• Giọng trần thuật nhẹ nhàng, mộc mạc, vừa kể vừa bộc lộ suy nghĩ, tình cảm.
• Chi tiết sinh động, giàu hình ảnh (câu cá, biển, phao, cần, giun, lưỡi câu…) làm nổi bật tính cách, sự chuyển biến nội tâm của nhân vật.

Kết bài:

• Khái quát lại nhân vật “tôi” trong văn bản

Với nhân vật “tôi”, bài học đi câu không chỉ dạy cách giữ cần và dõi phao, mà là bài học về sự bền chí, về khả năng lắng lại để lắng nghe cuộc đời. Từ một cậu bé nôn nóng muốn “bắt cá kình”, “tôi” dần biết kiên nhẫn, biết chế ngự sự xốc nổi của tuổi trẻ. Nhờ đó, hình ảnh ông nội trong truyện càng trở nên sáng hơn, như một người thầy lặng lẽ truyền cho cháu bài học lớn bằng sự bao dung và điềm tĩnh. Nhân vật “tôi” vì thế không chỉ khiến người đọc mến thương mà còn gợi nhớ một điều quen thuộc: có những điều lớn lao chỉ có thể trưởng thành từ những việc rất nhỏ, rất chậm, và rất cần sự nhẫn nại của trái tim.