Phân tích tâm trạng của người bố khi đối thoại với con mình trong bài thơ Viết cho con

Đề bài:

Viết đoạn văn nghị luận Phân tích tâm trạng của người bố khi đối thoại với con mình trong bài thơ Viết cho con ở ngữ liệu trên.

VIẾT CHO CON

Bây giờ con ở đây
từng khóm lá xanh đang lặng lẽ nép trong vườn
bàn chân con chưa để dấu muôn nơi
những cánh hoa tay con chưa chạm tới
trong mắt con trời xanh yên ả
những đám mây như gấu trắng bồng bềnh.

 Bây giờ con ở đây
khi những cánh rừng già châu Phi bốc cháy
voi chạy về châu Âu chết cóng giữa mùa đông
khi hàng triệu con chim rời xứ lạnh bay về xứ nóng
kiệt sức rồi phải lao xuống biển sâu.

 Hôm nay con học đi
ông hàng xóm chống gậy ra vườn lê từng bước nặng nề
hôm nay con học nói
bà hàng xóm thều thào với chồng về một miền quê thời tuổi trẻ.

 Mai ngày con lớn lên
bố không biết những điều con sẽ nghĩ
bố không biết những con voi còn chết cóng phía trời xa
bố không biết những đàn chim còn bay về xứ nóng?…
bố chỉ mong trái tim con đừng bao giờ lạc lõng
trước mọi vui buồn bất hạnh của thời con.

                                                               2-1988

(Những kỉ niệm tưởng tượng, Trương Đăng Dung, NXB Thế giới, Hà Nội, 2011, trang 79)

Dàn ý chi tiết

1. Mở đoạn

• Giới thiệu bài thơ Viết cho con của Trương Đăng Dung.
• Nêu vấn đề nghị luận: tâm trạng của người bố khi trò chuyện với con.
• Khái quát cảm xúc chung: yêu thương, lo âu, trăn trở trước thế giới và tương lai của con.

Trong hành trình làm cha, có những lời không thể nói thành tiếng, chỉ có thể gửi gắm qua suy nghĩ và đối thoại thầm lặng với con. Bài thơ Viết cho con của Trương Đăng Dung là một lời độc thoại như thế. Ở đó, người bố đứng giữa hiện tại yên ả của con và một thế giới đầy biến động, khắc nghiệt đang diễn ra ngoài tầm mắt trẻ thơ. Khi trò chuyện với con, tâm trạng người bố không chỉ là niềm yêu thương trìu mến mà còn chất chứa lo âu, day dứt và trăn trở trước những bất ổn của nhân loại. Như một triết gia từng nói: “Làm cha là học cách lo lắng cho những điều con chưa kịp biết.” Chính từ điểm nhìn ấy, bài thơ mở ra một chiều sâu cảm xúc lặng lẽ nhưng ám ảnh.

2. Thân đoạn

a. Tình cảm yêu thương, nâng niu con

• Người bố nhìn con trong hiện tại yên ả, trong trẻo.
• Con còn nhỏ, chưa va chạm cuộc đời, chưa biết đến khổ đau.
• Ánh nhìn của bố đầy trìu mến, bảo bọc.

b. Nỗi lo âu, day dứt trước thế giới bất ổn

• Thế giới ngoài kia hiện lên với chiến tranh, thiên tai, biến đổi khí hậu, đau khổ của muôn loài.
• Người bố ý thức sâu sắc về những bi kịch của nhân loại.
• Tâm trạng lo lắng khi nghĩ đến tương lai con sẽ phải đối diện.

c. Sự bất lực xen lẫn trăn trở của người làm cha

• Bố không thể biết trước con sẽ nghĩ gì, sống ra sao.
• Không thể che chở con khỏi mọi biến động của thời đại.
• Cảm giác bất an, thao thức trước giới hạn của bản thân.

d. Niềm mong ước sâu xa, giàu tính nhân văn

• Không mong con tránh khỏi đau khổ.
• Chỉ mong con giữ được trái tim không lạc lõng, không vô cảm.
• Thể hiện trách nhiệm tinh thần của người bố và thông điệp nhân đạo của bài thơ.

3. Kết đoạn

• Khẳng định: tâm trạng người bố là sự hòa quyện giữa yêu thương, lo âu và hi vọng.
• Đánh giá ý nghĩa: bài thơ gợi suy ngẫm về trách nhiệm của con người trước thế giới và thế hệ tương lai.

Bài thơ khép lại nhưng cuộc đối thoại của người bố với con thì vẫn còn dang dở. Đó không phải là sự dang dở của câu chữ, mà là sự tiếp nối của một nỗi lo không bao giờ cạn: lo cho con trước một thế giới rộng lớn, nhiều bất trắc và tổn thương. Người bố hiểu rằng mình không thể che chắn con khỏi mọi biến động của thời đại, cũng không thể dự đoán hết những gì sẽ đến. Vì thế, điều ông gửi gắm không phải là tri thức hay lời dạy cứng nhắc, mà là một mong ước âm thầm: con lớn lên với một trái tim biết rung động trước nỗi đau của con người. Chính sự lặng lẽ ấy làm cho Viết cho con trở thành một bài thơ buồn mà đẹp, nơi tình phụ tử không hiện ra bằng sự che chở hữu hình, mà bằng trách nhiệm tinh thần sâu xa của một con người trước tương lai của đứa trẻ và của cả nhân loại.