Phân tích truyện ngắn Bát phở của nhà văn Phong Điệp

Đề bài: Phân tích truyện ngắn Bát phở của nhà văn Phong Điệp.

BÁT PHỞ

(Lược trích một phần: Nhân vật “tôi” đi ăn phở tại một quán phở khá ngon, có tiếng ở Hà Nội. Tôi tình cờ được chứng kiến câu chuyện của hai người cha đang đưa hai cậu con trai từ quê lên Hà Nội thi Đại học. Hai người bố sau khi đã trao đổi với nhau mất vài phút, họ củng bước vào quán phở chỗ tôi đang ngồi).
Cả bốn người họ nhìn sang tôi, nhìn sang những bàn khác, rồi tần ngần nhìn tới nhìn lui cái biển ghi trên cửa quán.
– Phở bò nhé? Tái hay chín?
– Thêm cả quả trứng cho chắc bụng nhé?
Hai cậu con nhè nhẹ gật đầu:
– Vâng, gì cũng được.
– Thế thì cho hai phở bò chín. Hai trứng.
Thằng nhỏ chạy bàn vo cái khăn trong tay, tần ngần nhìn bốn người, ý chừng như muốn
hỏi:
“Sao bốn người mà chỉ có hai bát?” Nó chạy ra chỗ ông chủ quán, chỏng lỏn: “Hai bò!”
… Trong tích tắc, hai bát phở sóng sánh được bê ra, đặt trịnh trọng trên bàn. “Chúng mày ăn đi”- Một trong hai người cha lên tiếng. Đoạn hai ông kéo xích cái ghế ra ngoài một chút, thì thầm nói chuyện với nhau. Đại loại ba cái chuyện mùa màng, bò đẻ, vải thiều sụt giá… Rồi tới nữa là chuyện phòng trọ trên này sao đắt chỉ mà đắt. Sáng mốt ngủ dậy, mình phải trả phòng luôn, không là họ tính thêm một ngày nữa. Mình đợi chúng nó ngoài phòng thi, thi xong thì ra bến xe về luôn. Cần thì mua mấy tẩm bánh mì, lên xe ăn tạm. Về đến quê rồi, chủng nó thích ăn gì, tha hồ ăn. Chứ trên này, chậc…chậc…
Cuộc sống nơi đây hẳn là khác rất xa với nơi họ vẫn sống hàng ngày, nơi mà họ đang thon thót về đợt vải năm nay, con bò sắp đẻ lại lăn đùng ra ốm. Họ chỉ vừa lên đây vài ba bữa mà đã thấy lâu quá trời quả đất. Bộ quần áo chỉn chu nhất trong tủ quần áo của hai ông bổ nông dân ấy, đều đã mang cả ra đây để mặc rồi. Những bộ quần áo không còn rõ mẫu sắc ban đầu của vải nữa. Nhưng dưới quê, chỉ có lễ trọng họ mới mặc mà thôi.
Trong khi ấy, hai cậu con vẫn cặm cụi ngồi với bát phở của mình. Chúng không nói gì. Không cả dám khen một câu đại loại: “phở ở đây ngon quả”. Hàng phở này ngon thật. Tôi vốn rành ăn phở, những quán thế này không thật nhiều. Nhưng vì sao chúng không hồ hởi mà thổi ra một câu như thế?
Và tôi, không kìm nén được mình, cử hưởng sang phía bổn con người ấy. Bốn con người ngồi lặng một góc giữa cái quán ồn ã. Người cha sẽ đợi những đứa con của mình ăn đến tận thìa nước cuối cùng, rồi lẳng lặng moi cái ví bằng vải bông chần mầu lam, cất trong ngực áo ra. Ông sẽ phải đểm một lúc cho những tờ hai nghìn, năm nghìn, mười nghìn để sao cho đủ ba mươi nghìn đồng, trả cho hai bát phở…
Hai cậu con trai lặng lẽ bên những người cha. Chúng nhìn những đồng tiền đi ra khỏi ví của cha. Trên gương mặt chúng hiển hiện rõ ràng nỗi âu lo, mỏi mệt. Những kì thi, những nẻo đường ngổn ngang phía trước… Hôm nay, chúng nợ cha ba mươi nghìn đồng. Cuộc đời này, chúng nợ những người cha hơn thế nhiều …
(Theo Phong Điệp, Văn học và Tuổi trẻ số tháng 5 (430-431) năm 2019,
NXB Giáo dục Việt Nam, trang 61-63)
Chú thích:
Nhà văn Phong Điệp tên thật là Phạm Thị Phong Điệp, sinh năm 1976 tại Nam Định. Truyện của Phong Điệp thường ít cảm xúc lai láng nghệ sĩ, mà tràn trề những câu văn miêu tả của người quan sát khách quan, nhẹ nhõm, dửng dưng nhưng lôi cuốn người đọc đến tận câu kết cuối cùng.

Dàn ý Phân tích truyện ngắn Bát phở của nhà văn Phong Điệp

Mở bài:
Giới thiệu tác giả và tác phẩm, nêu khái quát nội dung và ý nghĩa chung của truyện.

Trong nền văn học hiện đại, đề tài tình cảm gia đình luôn là nguồn cảm hứng bất tận, khơi gợi những xúc cảm chân thành nhất trong lòng độc giả. Không cần đến những tình tiết kịch tính hay lời văn hoa mỹ, truyện ngắn “Bát phở” của Phong Điệp vẫn để lại dư âm sâu lắng nhờ cách kể chuyện mộc mạc, tinh tế. Qua một lát cắt nhỏ của cuộc sống, tác giả đã tái hiện trọn vẹn tình phụ tử thiêng liêng, sự hy sinh lặng thầm của bậc làm cha dành cho con cái. Hình ảnh hai người cha nghèo trong quán phở bình dị không chỉ gợi lên sự xót xa mà còn là lời nhắc nhở thấm thía về tình yêu thương vô điều kiện và giá trị của sự thấu hiểu, tri ân.

Thân bài:

Về nội dung:
– Tóm tắt ngắn gọn cốt truyện:
Nhân vật “tôi” vào một quán phở nổi tiếng và chứng kiến câu chuyện của hai người cha đưa con lên Hà Nội thi đại học. Họ chỉ gọi hai bát phở bò và thêm trứng cho các con, trong khi bản thân nhịn đói. Hai người cha trò chuyện về cuộc sống khó khăn, giá cả đắt đỏ ở thành phố. Khi thanh toán, họ đếm những đồng tiền lẻ ít ỏi, dự định trên đường về sẽ mua bánh mì ăn tạm.
– Chủ đề tác phẩm: Tình phụ tử thiêng liêng, sự hi sinh lặng thầm của những người cha dành cho con cái.

Phân tích tình cha con cảm động trong tác phẩm:

– Sự hi sinh của những người cha:
+ Hai người cha là những nông dân chân chất, dù hoàn cảnh khó khăn vẫn gắng lo cho con.
+ Họ mặc những bộ quần áo đã bạc màu, nhưng đó là những bộ chỉn chu nhất họ có.
+ Dành tất cả cho con: chỉ gọi phở cho con, thêm trứng để bồi bổ, còn mình thì nhịn đói.
+ Tính toán chi li từng đồng để tiết kiệm, sẵn sàng chịu thiệt để lo cho con thi cử.

– Tình cảm và suy nghĩ của những người con:
+ Hiểu rõ sự vất vả, hi sinh của cha nên im lặng ăn phở, không dám khen chê dù phở rất ngon.
+ Cảm nhận được sự thiếu thốn của cha mẹ, lo lắng khi thấy cha đếm từng đồng lẻ trả tiền.
+ Nhận thức được món nợ ân tình với cha mẹ, càng thêm quyết tâm học tập để đền đáp công ơn.

Phân tích nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm:

– Cốt truyện đơn giản nhưng giàu ý nghĩa:
+ Chỉ là một câu chuyện đời thường, nhưng ẩn chứa thông điệp sâu sắc về tình cha con.
+ Qua những hành động nhỏ, tác giả làm nổi bật sự hi sinh thầm lặng của bậc làm cha.

– Xây dựng nhân vật chân thực, sinh động:
+ Nhân vật hai người cha hiện lên qua ngoại hình, hành động và lời nói giản dị nhưng đầy yêu thương.
+ Hình ảnh quần áo bạc màu, hành động gọi phở cho con nhưng nhịn đói, những câu chuyện về phòng trọ, bánh mì… đều làm nổi bật sự vất vả và tấm lòng của họ.

– Ngôi kể thứ nhất tạo sự chân thực, gần gũi:
+ Nhân vật “tôi” là người chứng kiến, không can thiệp vào câu chuyện nhưng giúp truyền tải cảm xúc chân thành đến người đọc.
+ Lời kể tự nhiên, mộc mạc khiến câu chuyện thêm xúc động.

– Ngôn ngữ giản dị, giàu sức gợi:
+ Câu từ đời thường, gần gũi với lời ăn tiếng nói của người lao động.
+ Những chi tiết đắt giá như cuộc trò chuyện về tiền phòng, bữa ăn đạm bạc… càng làm nổi bật sự tần tảo, hi sinh của người cha.

Liên hệ mở rộng:
– So sánh với những tác phẩm khác cùng đề tài về tình phụ tử.
– Nhấn mạnh giá trị của tình cảm gia đình trong đời sống.

Kết bài:
– Khẳng định lại thành công của truyện cả về nội dung và nghệ thuật.
– Nêu cảm nhận cá nhân: Tác phẩm để lại ấn tượng sâu sắc, nhắc nhở mỗi người về tình yêu thương và sự hi sinh thầm lặng của cha mẹ.

“Bát phở” không chỉ đơn thuần là một câu chuyện đời thường mà còn là một tác phẩm đầy tính nhân văn, khắc họa thành công vẻ đẹp của tình phụ tử. Hình ảnh hai người cha chắt chiu từng đồng, nhường phần ăn cho con không chỉ chạm đến trái tim người đọc mà còn đánh thức trong mỗi người những suy ngẫm sâu sắc về gia đình. Truyện để lại một bài học quý giá: trong hành trình trưởng thành, điều quan trọng không chỉ là những thành công cá nhân mà còn là sự trân trọng và báo đáp công lao của những người đã hy sinh vì ta. Đọc “Bát phở”, mỗi chúng ta sẽ càng thêm thấm thía tình cha con và nhận ra rằng, đôi khi, những điều giản dị nhất lại chứa đựng ý nghĩa sâu sắc nhất.