Đề bài: Phân tích truyện ngắn Trở về của Thạch Lam
Dàn ý Phân tích truyện ngắn Trở về của Thạch Lam
I. Mở bài
– Thạch Lam là một cây bút nổi bật của văn học Việt Nam đầu thế kỷ XX, gắn liền với nhóm Tự Lực Văn Đoàn, nhưng ông lại chọn cho mình một con đường riêng – nhẹ nhàng, tinh tế và đầy chất nhân văn.
– Các tác phẩm của ông thường không có nhiều kịch tính, mà lặng lẽ chạm vào những cảm xúc sâu kín nhất trong tâm hồn con người. Truyện ngắn “Trở về” là một ví dụ tiêu biểu, thể hiện nỗi nhớ quê hương, gia đình và hành trình đi tìm lại chính mình giữa cuộc sống biến động.
Trong nền văn học hiện đại Việt Nam, Thạch Lam là một cái tên quen thuộc, được yêu mến bởi giọng văn nhẹ nhàng, sâu lắng và đầy cảm xúc. Ông không khai thác những bi kịch lớn lao mà chọn đi sâu vào những rung động tinh tế của tâm hồn con người trong cuộc sống thường nhật. Truyện ngắn “Trở về” là một tác phẩm tiêu biểu thể hiện rõ phong cách ấy. Bằng những chi tiết giản dị nhưng chân thực, tác phẩm gợi mở hành trình cảm xúc của một người con xa quê quay lại chốn cũ để tìm lại bình yên, ký ức tuổi thơ và cả bản ngã đã từng lạc mất giữa dòng đời xô bồ.
II. Thân bài
– Hoàn cảnh nhân vật và lý do trở về:
– Nhân vật chính trong truyện là một người đàn ông đã rời quê từ lâu để sống và làm việc nơi đô thị náo nhiệt, xa rời những ký ức tuổi thơ yên bình.
– Sau bao năm bươn chải, anh quyết định quay về quê như một cách tìm lại cảm giác gần gũi, yên ả và những điều tưởng như đã mất.
– Tâm trạng và cảm xúc khi trở về:
– Trên đường về, anh mang theo niềm mong mỏi, một nỗi hồi hộp âm thầm khi nghĩ về người thân, xóm làng, những ngôi nhà cũ, những kỷ niệm không thể quên.
– Nhưng khi trở về thực sự, anh nhận ra nhiều thứ không còn như xưa. Cảnh vật đổi thay, con người cũng đổi thay. Điều đó khiến anh bâng khuâng, tiếc nuối, có phần hụt hẫng trước sự tàn nhẫn của thời gian.
– Những cuộc gặp gỡ gợi nhiều suy ngẫm:
– Cuộc gặp với cha mẹ khiến anh xúc động vì sự già yếu của họ, khiến anh nhận ra thời gian đã trôi qua quá nhanh.
– Gặp lại bạn bè cũ, anh nhận thấy sự xa cách không chỉ về khoảng cách địa lý mà còn cả trong cách nghĩ, cách sống. Những người từng thân quen giờ đây dường như không còn nhiều điểm chung.
– Sự thay đổi trong nhận thức:
– Chính những va chạm khi trở về giúp nhân vật chính hiểu ra nhiều điều. Anh nhận ra quê hương vẫn ở đó, dù có đổi thay, nhưng chính anh là người đã đi quá xa.
– Anh dần chấp nhận thực tại, mở lòng với sự thay đổi, và quan trọng hơn là tìm lại được sự kết nối với quá khứ – điều từng làm nên con người anh hôm nay.
– Thông điệp sâu sắc của tác phẩm:
– Truyện là một lời nhắn nhẹ nhàng mà thấm thía về nỗi nhớ quê, về gia đình, nơi lưu giữ những giá trị không thể thay thế.
– Tác phẩm cũng gợi nhắc người đọc biết quý trọng hiện tại, biết gìn giữ và nâng niu những điều tưởng chừng nhỏ bé nhưng lại là chốn nương tựa tinh thần giữa cuộc sống nhiều xô bồ.
– Qua hành trình trở về của nhân vật, Thạch Lam khéo léo gợi ra hành trình tìm lại bản ngã – điều mà nhiều người dễ đánh mất giữa guồng quay của cuộc sống hiện đại.
III. Kết bài
– “Trở về” là một truyện ngắn giàu xúc cảm, nơi Thạch Lam không chỉ kể một câu chuyện, mà còn gợi ra những rung động rất thật về quê hương, ký ức và giá trị của sự trở lại với chính mình.
– Tác phẩm khiến người đọc lắng lại để nghĩ về gia đình, về tuổi thơ, về nơi mình đã đi qua và những gì mình đã bỏ quên giữa đường đời quá vội.
– Trong thực tế hôm nay, khi người ta dễ bị cuốn đi bởi công việc, danh vọng, “Trở về” nhắc ta nhớ rằng đôi khi, điều quý giá nhất không nằm ở nơi xa lạ mà ở ngay trong những điều tưởng như thân quen nhất: một mái nhà, một ánh mắt người thân, một kỷ niệm cũ chưa từng phai.
“Trở về” không đơn thuần là một câu chuyện về chuyến đi thăm quê, mà là hành trình sâu sắc khám phá tâm hồn, là cuộc đối thoại lặng lẽ giữa hiện tại và quá khứ. Qua từng hình ảnh, từng hồi ức, Thạch Lam giúp người đọc nhận ra giá trị bền vững của quê hương, gia đình và những ký ức tuổi thơ – những điều dù giản dị nhưng luôn là nơi neo đậu vững chắc nhất cho tâm hồn. Trong cuộc sống hiện đại đầy biến động, truyện như một lời nhắc nhẹ nhàng nhưng cần thiết: hãy biết trân trọng những gì thân thuộc, bởi có những điều chỉ khi trở về, ta mới hiểu được mình đã đi xa đến thế nào.
Bài văn mẫu Phân tích truyện ngắn Trở về của Thạch Lam
Bài văn mẫu 1
Thạch Lam là một trong những cây bút nổi bật của Tự Lực Văn Đoàn, được biết đến với phong cách viết nhẹ nhàng, tinh tế và đầy tính nhân văn. Dù sự nghiệp văn chương không kéo dài, ông vẫn để lại những dấu ấn sâu sắc trong lòng bạn đọc. Truyện ngắn “Trở về” là một tác phẩm đặc biệt, bởi nó không kể một câu chuyện kịch tính mà chạm đến những rung cảm rất đời – nỗi nhớ quê, tình cảm gia đình và hành trình tìm lại bản thân sau những năm tháng xa cách.
Nhân vật chính là một người đàn ông rời quê từ nhỏ, từng bước lập nghiệp nơi phố thị náo nhiệt. Cuộc sống nơi đô thị khiến anh dần xa rời những ký ức tuổi thơ, quên mất cái yên bình ngày cũ. Khi tuổi trẻ dần qua, anh chọn trở về như một cách tìm lại chính mình. Trên con đường về làng, từng cảnh vật hiện ra khiến trái tim anh rộn ràng, nhưng cũng bắt đầu manh nha một nỗi bâng khuâng khó gọi thành tên.
Quê hương đổi thay, không gian không còn như trước. Những mái nhà tranh, những con đường đất đỏ thân thuộc giờ được thay bằng những khối bê tông lạnh lẽo. Người thân già đi, bạn bè không còn giữ được nét hồn nhiên xưa cũ. Anh vừa mừng vừa ngậm ngùi, bởi những thứ tưởng như bất biến trong ký ức giờ đây đã thay hình đổi dạng.
Dù vậy, chính những thay đổi ấy lại khiến anh nhìn lại giá trị đích thực của quê hương, của ký ức và của sự gắn bó máu thịt. Không còn là cậu bé thơ dại, anh học được cách trân trọng hiện tại, hiểu rằng không gì quý giá hơn một gia đình đầm ấm và một quê hương luôn dang tay đón mình trở lại.
“Trở về” là câu chuyện không ồn ào, nhưng để lại dư âm rất lâu trong lòng người đọc. Nó không chỉ phản ánh tâm sự của một cá nhân, mà còn là tiếng lòng của biết bao người con xa xứ, từng một lần đứng giữa cuộc đời bộn bề mà mơ về một chốn gọi là nhà.
Bài văn mẫu 2
Thạch Lam luôn biết cách chạm đến cảm xúc người đọc bằng những điều tưởng như nhỏ bé nhất. Truyện ngắn “Trở về” là một minh chứng tiêu biểu cho khả năng ấy. Không có cao trào kịch tính, cũng chẳng có những biến cố lớn lao, tác phẩm chỉ kể lại hành trình trở về của một người đàn ông sau nhiều năm sống xa quê. Nhưng chính sự giản dị ấy lại khiến người ta rung động.
Nhân vật chính đã dành phần lớn đời mình để lập nghiệp nơi thị thành. Anh từng nghĩ rằng chỉ có rời xa làng quê nghèo khó mới có thể đổi đời. Thế nhưng, những năm tháng vất vả và cô đơn giữa chốn đô hội khiến anh mỏi mệt. Và rồi một ngày, anh quyết định trở về, mang theo cả niềm mong mỏi lẫn nỗi bồi hồi khó tả.
Quê hương ngày ấy không còn nguyên vẹn như trong ký ức. Con đường làng, bờ ao, mái nhà tranh… tất cả đã đổi khác. Người thân già đi, bạn bè mỗi người một cuộc sống riêng, chẳng còn vô tư như thuở nào. Anh nhận ra rằng thời gian không chỉ làm đổi thay cảnh vật mà còn làm xô lệch cả những kết nối tưởng chừng không bao giờ phai nhạt.
Cuộc trở về khiến anh hụt hẫng, nhưng đồng thời cũng giúp anh nhận ra một điều quan trọng. Dù mọi thứ có thay đổi, thì tình cảm gia đình, sự gắn bó với mảnh đất quê hương vẫn là điều thiêng liêng. Anh học được cách chấp nhận hiện tại, hòa giải với quá khứ và hiểu ra rằng quê hương không chỉ là một nơi chốn, mà là một phần không thể thiếu trong tâm hồn.
Qua câu chuyện ấy, Thạch Lam gửi gắm một thông điệp nhẹ nhàng nhưng sâu sắc: mỗi người đều cần một nơi để trở về, một mảnh ký ức để dựa vào giữa những lúc chông chênh nhất của cuộc đời.
Bài văn mẫu 3
Trong số những tác phẩm giàu cảm xúc của Thạch Lam, truyện ngắn “Trở về” nổi bật như một khúc nhạc buồn dịu dàng. Tác phẩm viết về một người đàn ông sau bao năm xa quê quyết định trở lại mảnh đất nơi mình sinh ra, mang theo biết bao nỗi nhớ và sự day dứt âm thầm. Không nhiều lời hoa mỹ, câu chuyện chỉ cần những chi tiết thật nhẹ cũng đủ làm người đọc chạm vào nỗi lòng sâu kín nhất.
Anh từng là một đứa trẻ lớn lên ở vùng quê yên bình, nơi có những chiều gió mát, tiếng cười của mẹ, và bước chân bạn bè trên con đường đất. Nhưng vì cuộc sống mưu sinh, anh phải rời làng, tìm kiếm tương lai nơi đô thị. Cuộc sống nơi thành phố không thiếu cơ hội, nhưng cũng đầy mệt mỏi và xa cách. Đến một lúc nào đó, khi mỏi mệt đã quá đầy, anh chọn về lại quê, nơi anh từng thuộc về.
Trở lại làng xưa, anh mang theo cả hồi hộp lẫn lo lắng. Nhưng khung cảnh trước mắt khiến anh chùng lòng. Quê hương không còn như trong trí nhớ. Những ngôi nhà cũ biến mất, cha mẹ già yếu, bạn bè đã thay đổi cả trong lối sống lẫn suy nghĩ. Anh không giấu nổi cảm giác lạc lõng giữa chính nơi từng là một phần máu thịt.
Nhưng qua mỗi cuộc gặp, qua từng câu chuyện, anh dần nhận ra rằng dù thời gian có lấy đi nhiều thứ, thì tình cảm và ký ức vẫn còn nguyên. Anh học cách trân trọng hiện tại, nhận ra rằng bản thân đã đánh mất nhiều điều quý giá chỉ vì mải chạy theo cuộc sống ngoài kia. Giây phút ấy, anh như tìm lại chính mình – một con người từng lạc bước giữa phố thị.
Thạch Lam đã tạo nên một truyện ngắn không cầu kỳ mà rất thấm. “Trở về” không chỉ là hành trình về lại quê hương, mà còn là hành trình về với những điều giản dị, về với ký ức và về với phần con người sâu thẳm trong mỗi chúng ta.
