Phân tích truyện ngắn Trở về của Thạch Lam

Đề bài: Phân tích truyện ngắn Trở về của Thạch Lam

Dàn ý Phân tích truyện ngắn Trở về của Thạch Lam

I. Mở bài
– Thạch Lam là một cây bút nổi bật của văn học Việt Nam đầu thế kỷ XX, gắn liền với nhóm Tự Lực Văn Đoàn, nhưng ông lại chọn cho mình một con đường riêng – nhẹ nhàng, tinh tế và đầy chất nhân văn.
– Các tác phẩm của ông thường không có nhiều kịch tính, mà lặng lẽ chạm vào những cảm xúc sâu kín nhất trong tâm hồn con người. Truyện ngắn “Trở về” là một ví dụ tiêu biểu, thể hiện nỗi nhớ quê hương, gia đình và hành trình đi tìm lại chính mình giữa cuộc sống biến động.

Trong nền văn học hiện đại Việt Nam, Thạch Lam là một cái tên quen thuộc, được yêu mến bởi giọng văn nhẹ nhàng, sâu lắng và đầy cảm xúc. Ông không khai thác những bi kịch lớn lao mà chọn đi sâu vào những rung động tinh tế của tâm hồn con người trong cuộc sống thường nhật. Truyện ngắn “Trở về” là một tác phẩm tiêu biểu thể hiện rõ phong cách ấy. Bằng những chi tiết giản dị nhưng chân thực, tác phẩm gợi mở hành trình cảm xúc của một người con xa quê quay lại chốn cũ để tìm lại bình yên, ký ức tuổi thơ và cả bản ngã đã từng lạc mất giữa dòng đời xô bồ.

II. Thân bài
– Hoàn cảnh nhân vật và lý do trở về:
– Nhân vật chính trong truyện là một người đàn ông đã rời quê từ lâu để sống và làm việc nơi đô thị náo nhiệt, xa rời những ký ức tuổi thơ yên bình.
– Sau bao năm bươn chải, anh quyết định quay về quê như một cách tìm lại cảm giác gần gũi, yên ả và những điều tưởng như đã mất.

– Tâm trạng và cảm xúc khi trở về:
– Trên đường về, anh mang theo niềm mong mỏi, một nỗi hồi hộp âm thầm khi nghĩ về người thân, xóm làng, những ngôi nhà cũ, những kỷ niệm không thể quên.
– Nhưng khi trở về thực sự, anh nhận ra nhiều thứ không còn như xưa. Cảnh vật đổi thay, con người cũng đổi thay. Điều đó khiến anh bâng khuâng, tiếc nuối, có phần hụt hẫng trước sự tàn nhẫn của thời gian.

– Những cuộc gặp gỡ gợi nhiều suy ngẫm:
– Cuộc gặp với cha mẹ khiến anh xúc động vì sự già yếu của họ, khiến anh nhận ra thời gian đã trôi qua quá nhanh.
– Gặp lại bạn bè cũ, anh nhận thấy sự xa cách không chỉ về khoảng cách địa lý mà còn cả trong cách nghĩ, cách sống. Những người từng thân quen giờ đây dường như không còn nhiều điểm chung.

– Sự thay đổi trong nhận thức:
– Chính những va chạm khi trở về giúp nhân vật chính hiểu ra nhiều điều. Anh nhận ra quê hương vẫn ở đó, dù có đổi thay, nhưng chính anh là người đã đi quá xa.
– Anh dần chấp nhận thực tại, mở lòng với sự thay đổi, và quan trọng hơn là tìm lại được sự kết nối với quá khứ – điều từng làm nên con người anh hôm nay.

– Thông điệp sâu sắc của tác phẩm:
– Truyện là một lời nhắn nhẹ nhàng mà thấm thía về nỗi nhớ quê, về gia đình, nơi lưu giữ những giá trị không thể thay thế.
– Tác phẩm cũng gợi nhắc người đọc biết quý trọng hiện tại, biết gìn giữ và nâng niu những điều tưởng chừng nhỏ bé nhưng lại là chốn nương tựa tinh thần giữa cuộc sống nhiều xô bồ.
– Qua hành trình trở về của nhân vật, Thạch Lam khéo léo gợi ra hành trình tìm lại bản ngã – điều mà nhiều người dễ đánh mất giữa guồng quay của cuộc sống hiện đại.

III. Kết bài
– “Trở về” là một truyện ngắn giàu xúc cảm, nơi Thạch Lam không chỉ kể một câu chuyện, mà còn gợi ra những rung động rất thật về quê hương, ký ức và giá trị của sự trở lại với chính mình.
– Tác phẩm khiến người đọc lắng lại để nghĩ về gia đình, về tuổi thơ, về nơi mình đã đi qua và những gì mình đã bỏ quên giữa đường đời quá vội.
– Trong thực tế hôm nay, khi người ta dễ bị cuốn đi bởi công việc, danh vọng, “Trở về” nhắc ta nhớ rằng đôi khi, điều quý giá nhất không nằm ở nơi xa lạ mà ở ngay trong những điều tưởng như thân quen nhất: một mái nhà, một ánh mắt người thân, một kỷ niệm cũ chưa từng phai.

“Trở về” không đơn thuần là một câu chuyện về chuyến đi thăm quê, mà là hành trình sâu sắc khám phá tâm hồn, là cuộc đối thoại lặng lẽ giữa hiện tại và quá khứ. Qua từng hình ảnh, từng hồi ức, Thạch Lam giúp người đọc nhận ra giá trị bền vững của quê hương, gia đình và những ký ức tuổi thơ – những điều dù giản dị nhưng luôn là nơi neo đậu vững chắc nhất cho tâm hồn. Trong cuộc sống hiện đại đầy biến động, truyện như một lời nhắc nhẹ nhàng nhưng cần thiết: hãy biết trân trọng những gì thân thuộc, bởi có những điều chỉ khi trở về, ta mới hiểu được mình đã đi xa đến thế nào.