Đề bài: Viết bài văn nghị luận Phân tính nhân vật bà cụ trong tác phẩm Mây trắng còn bay của Bảo Ninh.
Dàn ý Phân tính nhân vật bà cụ trong tác phẩm Mây trắng còn bay của Bảo Ninh
- Giới thiệu tác giả Bảo Ninh và vị trí của tác phẩm “Mây trắng còn bay” trong sự nghiệp văn chương của ông.
- Nêu vai trò và ý nghĩa của nhân vật bà cụ trong truyện ngắn.
- Khẳng định nhân vật bà cụ là một hình tượng nghệ thuật đặc sắc, góp phần thể hiện chủ đề và tư tưởng của tác phẩm.
- Đề xuất hướng phân tích chính của bài viết (ví dụ: sự mất mát, kiên cường, lòng nhân hậu của bà cụ và ý nghĩa biểu tượng của nhân vật).
Trong truyện ngắn “Mây trắng còn bay”, Bảo Ninh đã khắc họa thành công hình ảnh bà cụ – một nhân vật tuy không xuất hiện nhiều nhưng lại mang một ý nghĩa sâu sắc, góp phần thể hiện những dư âm khốc liệt của chiến tranh và vẻ đẹp tâm hồn của những người phụ nữ Việt Nam.
- Dù không được miêu tả chi tiết về ngoại hình hay quá khứ, sự xuất hiện của bà cụ luôn gắn liền với hình ảnh ngôi nhà vắng vẻ, lạnh lẽo, nơi “không có đàn ông”. Chi tiết này gợi lên sự mất mát lớn lao mà chiến tranh đã gây ra cho gia đình bà, có thể là chồng, là con đã mãi mãi không trở về. Sự cô đơn, hiu quạnh bao trùm không gian sống của bà chính là biểu tượng cho nỗi đau âm ỉ, dai dẳng không thể nào nguôi ngoai của những người phụ nữ Việt Nam sau chiến tranh.
- Hành động bà cụ “lặng lẽ đốt những nắm lá khô” và “khói trắng bay lên như những đám mây nhỏ” mang một ý nghĩa tượng trưng sâu sắc. Khói trắng có thể gợi liên tưởng đến những linh hồn đã khuất, đến sự mong manh, hư ảo của cuộc sống. Việc bà đốt lá khô một cách lặng lẽ cho thấy sự cam chịu, nhẫn nại của bà trong việc đối diện với nỗi đau. Bà không gào khóc, không than vãn, nhưng nỗi buồn vẫn âm thầm chảy trôi trong từng hành động, từng hơi thở.
- Dù phải gánh chịu những mất mát to lớn, bà cụ không hề trở nên cay nghiệt hay oán hận. Bà vẫn giữ được sự hiền hậu, bao dung trong trái tim mình. Chi tiết bà chia sẻ những củ khoai, những hạt lạc cho những người lính trẻ tuổi đi qua đã thể hiện tấm lòng nhân ái, sự sẻ chia của bà. Hành động nhỏ bé ấy không chỉ là sự giúp đỡ vật chất mà còn là sự động viên tinh thần, là tình thương của một người mẹ dành cho những người con đang chiến đấu vì Tổ quốc.
- Sự im lặng của bà cụ cũng là một nét đáng chú ý. Bà ít lời, nhưng mỗi hành động, mỗi cử chỉ của bà đều chứa đựng một ý nghĩa sâu xa. Sự im lặng ấy có thể là sự nén chịu nỗi đau, cũng có thể là sự thấu hiểu, cảm thông sâu sắc đối với những khó khăn, vất vả của cuộc đời.
- Sự xuất hiện của bà cụ thường gắn liền với hình ảnh người lính trẻ. Có thể thấy, bà cụ như một người mẹ hiền che chở, bao bọc những người lính đang mang trên vai gánh nặng của chiến tranh. Sự quan tâm, chăm sóc của bà dành cho họ là sự bù đắp cho những mất mát mà bà đã trải qua, đồng thời cũng thể hiện niềm tin, hy vọng của bà vào thế hệ trẻ, vào tương lai của đất nước.
- Hình ảnh “mây trắng còn bay” có thể được hiểu như một biểu tượng cho sự thanh khiết, cho những ký ức đẹp đẽ vẫn còn tồn tại sau những đau thương mất mát của chiến tranh. Bà cụ, với sự kiên cường và lòng nhân hậu của mình, chính là một phần của những “mây trắng” ấy, là minh chứng cho sức sống mãnh liệt của con người Việt Nam.
- Khái quát lại những đặc điểm nổi bật của nhân vật bà cụ (sự mất mát, kiên cường, lòng nhân hậu).
- Đánh giá vai trò và ý nghĩa của nhân vật trong việc thể hiện chủ đề và tư tưởng của tác phẩm (khắc họa hậu quả chiến tranh, ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ Việt Nam).
- Mở rộng liên hệ (nếu có) về hình tượng người phụ nữ Việt Nam trong văn học và trong lịch sử.
- Nêu cảm nhận sâu sắc của người viết về nhân vật bà cụ và giá trị nhân văn của tác phẩm.
Nhân vật bà cụ trong “Mây trắng còn bay” là một hình tượng nghệ thuật đặc sắc, được Bảo Ninh khắc họa một cách tinh tế và đầy cảm xúc. Qua hình ảnh bà cụ, tác giả đã gợi lên những nỗi đau sâu kín của chiến tranh, đồng thời ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn cao quý của người phụ nữ Việt Nam: sự chịu đựng, kiên cường, lòng nhân hậu và niềm tin vào tương lai. Dù chỉ xuất hiện thoáng qua, nhân vật bà cụ vẫn để lại trong lòng người đọc những ấn tượng sâu sắc và những suy ngẫm về giá trị của cuộc sống và những vết sẹo mà chiến tranh để lại.