So sánh bài thơ Chiều hôm nhớ nhà (Bà Huyện Thanh Quan) với bài thơ Mầu cây trong khói (Hồ DZếnh)

– Điểm giống nhau:

+ Chủ thể trữ tình trong cả hai bài thơ đều là lữ khách tha hương, cô độc nơi quê người, cùng mang tâm trạng buồn thương, nhớ nhung khi gặp cảnh chiều tà.

+ Đề tài trong hai bài thơ là cảnh chiều hôm.

+ Cả hai bài thơ đều dùng búp pháp “tả cảnh ngụ tình”. Cảnh vật là duyên cớ gợi nỗi buồn thương, nhớ nhung trong lòng người. Cảnh “ngư ông về viễn phố” (người làm nghề chài lưới về phố xa), “mục tử lại cô thôn” (trẻ chăn trâu về xóm lẻ) gợi sự xum vầy khiến người lữ khách trong bài thơ của Bà Huyện Thanh Quan chạnh lòng; cảnh đẹp miền sơn cước buổi chiều với cánh chim, ngọn gió say tình cũng khiến người lữ khách trong thơ Hồ DZếnh không cầm lòng được nỗi nhớ nhà.

– Điểm khác nhau:

+ Bài thơ Chiều hôm nhớ nhà của Bà Huyện Thanh Quan được sáng tác theo thể thơ thất ngôn bát cú luật Đường tiêu biểu cho phong cách thơ cổ điển; bài thơ Mầu cây trong khói của Hồ DZếnh được viết theo thể thơ ngũ ngôn thuộc phong cách lãng mạn của Thơ Mới.

+ Cảnh chiều nơi đất khách trong thơ Bà Huyện Thanh Quan được khắc họa bởi bút pháp chấm phá với những hình ảnh mang tính chất ước lệ: ngư ông, mục tử, cánh chim chiều, sương thu lạnh, dặm liễu. Cảnh chiều nơi đất khách trong thơ Hồ DZếnh được khắc họa bởi bút pháp lãng mạn (có sự kết hợp hài hòa giữa chất cổ điển và hiện đại) với cánh chim chiều “quên cất cánh”, ngọn gió say tình, màu khói ấm lam chiều. Tất cả những hình ảnh ấy gợi cảnh miền sơn cước đẹp nhưng vẫn không nguôi được nỗi nhớ nhà của người lữ khách.

+ Cùng diễn tả nỗi buồn nhớ gợi lên từ cảnh vật buổi chiều và cảnh ngộ của khách tha hương nhưng người lữ khách trong thơ Bà Huyện Thanh Quan còn mang thêm tâm trạng cô đơn, chạnh lòng khi nhớ người ở chốn Chương Đài.