Đề bài: Bàn về thơ, nhà phê bình Hoàng Minh Châu cho rằng: “Thơ khởi sự từ tâm hồn, vượt lên bằng tầm nhìn và đọng lại nhờ tấm lòng người viết”. Anh/Chị hiểu ý kiến trên như thế nào? Bằng trải nghiệm văn học của bản thân (ngoài các bộ sách giáo khoa thuộc chương trình Ngữ văn cấp THCS hiện hành), hãy làm sáng tỏ.
Dàn ý NLVH trình bày suy nghĩ về câu nói của nhà phê bình văn học Hoàng Minh Châu: “Thơ khởi sự từ tâm hồn, vượt lên bằng tầm nhìn và đọng lại nhờ tấm lòng người viết”
>>> Xem thêm: Cách phân tích đề bài nghị luận văn học hay, chi tiết
I. Mở bài:
– Giới thiệu vấn đề: Thơ ca là một thể loại văn học đặc biệt, mang đậm tính cá nhân và thể hiện cảm xúc, tư tưởng của người nghệ sĩ. Từ xưa đến nay, thơ luôn đóng vai trò quan trọng trong việc phản ánh cuộc sống, là nơi bộc lộ tâm hồn và tư tưởng của tác giả. Vấn đề đặt ra là mối quan hệ giữa cuộc sống – người nghệ sĩ – tác phẩm – người đọc trong thơ ca.
– Dẫn dắt vào vấn đề nghị luận: Theo Hoàng Minh Châu, thơ ca khởi nguồn từ cảm xúc, vượt lên bởi tầm nhìn, và đọng lại nhờ tấm lòng người viết. Bài viết này sẽ làm rõ mối quan hệ giữa cuộc sống, người nghệ sĩ, tác phẩm và người đọc qua những đặc trưng của thơ.
Trong kho tàng văn học Việt Nam, thơ ca luôn giữ một vị trí đặc biệt, bởi nó là sự kết tinh của cảm xúc, tư tưởng và tâm hồn người nghệ sĩ. Thơ không chỉ đơn thuần là những vần điệu, mà chính là sự rung động của trái tim, là những suy tư sâu sắc của tác giả về cuộc sống. Mỗi bài thơ khi ra đời đều mang trong mình một thông điệp, một tầm nhìn và những cảm xúc mà người nghệ sĩ muốn gửi gắm. Đặc biệt, ý kiến của nhà phê bình Hoàng Minh Châu về thơ ca với mối quan hệ giữa cuộc sống, người nghệ sĩ, tác phẩm và người đọc đã chỉ rõ những yếu tố quan trọng tạo nên giá trị vĩnh cửu của một tác phẩm thơ. Qua đó, chúng ta sẽ hiểu hơn về bản chất, sức mạnh và sự sống lâu bền của thơ ca.
II. Thân bài:
1. Giải thích các yếu tố tạo nên đặc trưng của thơ:
– Thơ khởi sự từ tâm hồn:
Thơ bắt nguồn từ cảm xúc của người nghệ sĩ trước cuộc sống, là tiếng lòng, là sự rung động thẩm mỹ. Mỗi bài thơ chính là sự phản ánh nội tâm của tác giả.
Cảm xúc, những suy nghĩ, trăn trở trong tâm hồn nhà thơ được thể hiện một cách chân thực và sâu sắc qua từng câu, từng từ ngữ.
– Thơ vượt lên bởi tầm nhìn:
Tầm nhìn của người nghệ sĩ là cách họ nhìn nhận, cảm nhận cuộc sống. Đây là quan điểm, tư tưởng riêng biệt, giúp tác phẩm có chiều sâu và giá trị.
Người nghệ sĩ không chỉ phản ánh thực tại mà còn đưa ra những suy ngẫm về cuộc sống, về con người và về thế giới xung quanh.
– Thơ đọng lại nhờ tấm lòng người viết:
Một bài thơ có sức sống lâu dài là bài thơ chứa đựng trái tim và tấm lòng của người viết. Chính sự chân thành trong cảm xúc của tác giả mới giúp bài thơ chạm đến trái tim người đọc.
Thơ không chỉ là những lời lẽ đẹp đẽ, mà còn là sự đồng cảm giữa người viết và người đọc, khi người đọc cảm nhận được tấm lòng của nhà thơ.
2. Bàn luận về mối quan hệ giữa cuộc sống, người nghệ sĩ, tác phẩm và người đọc:
– Văn học (thơ) khởi sự từ tâm hồn con người:
+ Thơ là nơi người nghệ sĩ thể hiện tình cảm, cảm xúc của mình trước cuộc sống. Tình cảm trong thơ chân thành, mãnh liệt, từ đó dễ dàng chạm đến trái tim người đọc.
+ Cuộc sống là nguồn cảm hứng vô tận cho thơ, và thơ ca lại có khả năng tác động đến người đọc, bồi đắp thêm những tình cảm, suy nghĩ đẹp đẽ về cuộc sống.
– Tác phẩm văn học phản ánh đời sống hiện thực:
+ Tác phẩm thơ là sự phản ánh nội tâm của con người, là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan. Mỗi bài thơ đều có sự kết hợp giữa cảm xúc và tư tưởng của người viết, từ đó truyền tải những thông điệp sâu sắc về cuộc sống.
+ Nhà thơ cần có cái nhìn sắc bén và tấm lòng rộng mở để cảm nhận và phản ánh cuộc sống một cách chân thực và sâu sắc.
– Thơ có khả năng thanh lọc tâm hồn:
+ Thơ không chỉ đơn thuần là sự thể hiện của cảm xúc mà còn là nguồn động viên, nâng đỡ tâm hồn người đọc. Thơ có thể làm nhẹ bớt nỗi niềm, xoa dịu những vết thương trong tâm hồn người đọc và hướng con người đến những giá trị tốt đẹp, chân – thiện – mỹ.
3. Phân tích, chứng minh qua các tác phẩm thơ:
– Tác phẩm “Cảnh khuya” của Hồ Chí Minh:
+ Trong bài thơ này, nhà thơ thể hiện cảm xúc sâu sắc của mình trước vẻ đẹp của thiên nhiên, bầu trời đêm và sự tĩnh lặng của thiên nhiên.
+ Hồ Chí Minh đã dùng tầm nhìn bao quát để thể hiện sự gắn kết giữa con người và thiên nhiên, khẳng định mối quan hệ sâu sắc giữa con người và vũ trụ. Thể hiện qua hình ảnh thiên nhiên, thơ của Hồ Chí Minh chạm đến tâm hồn người đọc, tạo nên sự đồng cảm.
– Tác phẩm “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận:
+ Huy Cận đã khắc họa cuộc sống lao động vất vả nhưng đầy niềm vui, niềm tự hào của người dân chài qua những vần thơ đẹp đẽ, giàu hình ảnh.
+ Tác phẩm thể hiện rõ tầm nhìn của tác giả về vẻ đẹp lao động, về sức mạnh của con người trong cuộc sống, đồng thời chứa đựng sự yêu thương, trân trọng đối với cuộc sống và con người.
4. Mở rộng bàn luận:
+ Thơ cần khởi đầu từ cảm xúc, vượt lên bởi tầm nhìn và đọng lại nhờ tấm lòng người viết. Đây chính là yếu tố giúp một tác phẩm thơ có thể tồn tại lâu dài và chinh phục được trái tim người đọc.
+ Tuy nhiên, để tạo nên giá trị đích thực của một tác phẩm thơ, không chỉ cần có cảm xúc và tư tưởng sâu sắc, mà còn phải có tài năng trong việc tạo dựng hình thức nghệ thuật, ngôn từ độc đáo và sáng tạo.
+ Mỗi nhà thơ cần có trái tim nhạy cảm, một cái nhìn sâu sắc và khả năng sáng tạo để mang đến cho người đọc những tác phẩm giàu cảm xúc và có giá trị thẩm mỹ cao.
III. Kết bài:
– Tổng kết lại vấn đề nghị luận: Thơ ca không chỉ là sự thể hiện cảm xúc mà còn là sự kết nối giữa cuộc sống, người nghệ sĩ, tác phẩm và người đọc. Một tác phẩm thơ hay là khi nó khởi nguồn từ những cảm xúc chân thành, được thể hiện qua tầm nhìn sâu sắc và chạm đến trái tim người đọc.
– Khẳng định ý nghĩa của việc hiểu rõ mối quan hệ này trong việc đánh giá và cảm nhận giá trị của các tác phẩm thơ, đồng thời khuyến khích người đọc trân trọng những giá trị tinh thần mà thơ ca mang lại.
Qua đoạn văn trên, có thể khẳng định rằng ý kiến của Hoàng Minh Châu về đặc trưng của thơ ca quả rất đúng đắn. Thơ khởi nguồn từ cảm xúc mãnh liệt của người nghệ sĩ, được nâng tầm qua tư tưởng và quan điểm sâu sắc về cuộc sống, và cuối cùng, chính tấm lòng chân thành của người viết đã tạo nên sức sống lâu bền cho tác phẩm. Mối quan hệ giữa cuộc sống, người nghệ sĩ, tác phẩm và người đọc không chỉ là sự kết nối đơn giản mà là một chuỗi những rung động, đồng cảm và chia sẻ. Thơ ca chính là sự giao thoa giữa tâm hồn và trí tuệ, là sợi dây nối liền thế giới của người sáng tác và người tiếp nhận. Chính vì vậy, một tác phẩm thơ hay không chỉ thể hiện tài năng của người nghệ sĩ mà còn làm phong phú thêm tâm hồn của người đọc, để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng mỗi người, vượt thời gian và không gian.
Bài văn mẫu NLVH trình bày suy nghĩ về câu nói của nhà phê bình văn học Hoàng Minh Châu: “Thơ khởi sự từ tâm hồn, vượt lên bằng tầm nhìn và đọng lại nhờ tấm lòng người viết”
Bài văn mẫu 1
Văn chương, đặc biệt là thơ ca, luôn giữ một vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của con người. Đó là nơi chứa đựng những tình cảm sâu sắc, những triết lý sống, và những suy tư về cuộc đời. Thơ không chỉ đơn thuần là ngôn từ, mà là sự kết nối giữa tâm hồn tác giả và người đọc. Hoàng Minh Châu đã từng nói: “Thơ khởi sự từ tâm hồn, vượt lên bằng tầm nhìn, đọng lại nhờ tấm lòng người viết.” Nhận định này cho ta thấy được rằng thơ ca xuất phát từ những cảm xúc chân thành, có chiều sâu tư tưởng và mang giá trị nhân văn sâu sắc.
Một trong những tác phẩm tiêu biểu thể hiện điều này chính là bài thơ “Đọc Tiểu Thanh kí” của Nguyễn Du. Bài thơ này được viết lên từ sự cảm thương và xót xa trước số phận bi kịch của Tiểu Thanh, một người con gái tài sắc nhưng lại phải chịu những bất công trong xã hội phong kiến. Nguyễn Du không chỉ cảm nhận được sự đau đớn của Tiểu Thanh mà còn gửi gắm trong đó những suy tư về cuộc đời, về thân phận con người. Chính tấm lòng nhân ái, sự đồng cảm sâu sắc với số phận con người đã khiến cho bài thơ của ông trở thành một tác phẩm bất hủ. “Thơ khởi sự từ tâm hồn” có thể hiểu rằng thơ ca bắt nguồn từ những cảm xúc chân thật, từ những suy tư sâu sắc về cuộc sống. Thơ không chỉ phản ánh những bi kịch, mà còn là sự thể hiện của lòng nhân ái, của tấm lòng yêu thương con người. Nguyễn Du đã sử dụng thơ như một phương tiện để lên án những bất công trong xã hội và khẳng định giá trị nhân đạo, đồng thời ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của con người.
Thơ ca là sự kết hợp tuyệt vời giữa cảm xúc và tư tưởng. Chính sự hòa quyện giữa tình cảm và lí trí đã làm nên sức mạnh bất diệt của những tác phẩm văn học. Những tác phẩm như “Đọc Tiểu Thanh kí” không chỉ có giá trị nghệ thuật mà còn mang lại những bài học sâu sắc về lòng nhân ái, về sự tôn trọng con người, khiến cho chúng ta mãi nhớ đến.
Bài văn mẫu 2
Văn chương là ngọn lửa chiếu sáng tâm hồn con người, giúp chúng ta hiểu hơn về thế giới, về cuộc sống và con người. Thơ, với những vần điệu du dương, không chỉ là công cụ thể hiện cảm xúc mà còn là phương tiện để người nghệ sĩ truyền đạt tư tưởng sâu sắc. Nhà phê bình Hoàng Minh Châu đã từng nói: “Thơ khởi sự từ tâm hồn, vượt lên bằng tầm nhìn, đọng lại nhờ tấm lòng người viết.” Qua đó, ông nhấn mạnh rằng, thơ ca không chỉ là sự thể hiện tình cảm, mà còn chứa đựng những triết lý về con người và cuộc đời.
Cảm xúc chân thành là nguồn gốc của mỗi bài thơ, và từ đó, các tư tưởng về cuộc sống, về số phận con người sẽ được gửi gắm qua những câu chữ. Điều này thể hiện rõ trong bài thơ “Đọc Tiểu Thanh kí” của Nguyễn Du. Với trái tim nhân ái, Nguyễn Du đã khắc họa số phận đầy bi kịch của Tiểu Thanh, một người con gái tài hoa nhưng bạc mệnh. Cảm xúc của Nguyễn Du trước cái chết của Tiểu Thanh không chỉ là sự xót xa, mà còn là sự đồng cảm sâu sắc với nàng, như thể ông đang khóc cho chính số phận của mình. “Thơ khởi sự từ tâm hồn”, thơ ca xuất phát từ những cảm xúc chân thật của người nghệ sĩ. Những cảm xúc ấy không chỉ được thể hiện qua những lời lẽ bình thường mà còn qua những hình ảnh sống động, mang tính triết lý. Thơ của Nguyễn Du không chỉ đơn thuần là nỗi thương cảm cho Tiểu Thanh mà còn là một thông điệp sâu sắc về số phận con người, về những bất công và bi kịch mà người tài hoa phải gánh chịu.
Vì vậy, thơ không chỉ đơn giản là cảm xúc mà còn là sự kết hợp tinh tế giữa cảm xúc và tư tưởng. Chính những yếu tố này làm nên giá trị vĩnh cửu của một tác phẩm nghệ thuật, khiến nó sống mãi trong lòng người đọc, bất chấp dòng chảy của thời gian.
Bài văn mẫu 3
Văn học luôn là ngọn lửa giữ ấm tâm hồn con người, đặc biệt là thơ ca. Thơ không chỉ là những vần điệu đơn thuần mà còn là tiếng lòng của người nghệ sĩ, là sự giao cảm sâu sắc giữa người viết và người đọc. Đó là lý do tại sao khi nói về thơ, nhà phê bình Hoàng Minh Châu đã khẳng định: “Thơ khởi sự từ tâm hồn, vượt lên bằng tầm nhìn, đọng lại nhờ tấm lòng người viết.” Qua những lời này, ông muốn chỉ ra rằng thơ ca bắt nguồn từ cảm xúc chân thành của tác giả, có chiều sâu tư tưởng và đặc biệt mang giá trị nhân văn.
Với những người nghệ sĩ, họ không chỉ đơn giản viết ra những câu chữ, mà mỗi tác phẩm đều được chắt lọc từ những rung động của tâm hồn. Điều này có thể thấy rõ trong tác phẩm “Đọc Tiểu Thanh kí” của Nguyễn Du. Nhà thơ đã thể hiện nỗi đau, sự xót xa và lòng thương cảm đối với thân phận Tiểu Thanh qua từng câu thơ. Tiểu Thanh là hình mẫu của những số phận tài hoa bạc mệnh, là minh chứng cho những bi kịch cuộc đời. Khi Nguyễn Du đọc những bài thơ còn sót lại của Tiểu Thanh, ông không chỉ cảm nhận được sự đau đớn, xót xa mà còn thấu hiểu nỗi niềm của nàng. “Thơ khởi sự từ tâm hồn” có thể hiểu rằng, thơ ca bắt đầu từ những rung động chân thật, là nỗi niềm của tác giả trước cuộc sống và con người. Nguyễn Du đã để lòng nhân ái của mình dẫn lối, từ đó tạo nên một tác phẩm mang tính nhân đạo sâu sắc. Bài thơ không chỉ nói lên bi kịch của Tiểu Thanh mà còn phản ánh được tầm nhìn của tác giả về sự tàn khốc của số phận con người trong xã hội phong kiến.
Qua đó, thơ ca không chỉ là sự thể hiện của cảm xúc mà còn là sự kết hợp chặt chẽ giữa cảm xúc và tư tưởng, giữa tình cảm và lí trí. Đó chính là sức mạnh của thơ ca, là giá trị vượt thời gian mà Hoàng Minh Châu đã chỉ ra trong nhận định của mình.
