Trình bày cảm nhận của anh/chị về nhân vật Dung và chủ đề của truyện qua đoạn trích trong tác phẩm Ông ngoại của Nguyễn Ngọc Tư

Đề bài: Viết bài văn nghị luận (khoảng 500-600 chữ) Trình bày cảm nhận của anh/chị về nhân vật Dung và chủ đề của truyện qua đoạn trích trong tác phẩm Ông ngoại của Nguyễn Ngọc Tư

ÔNG NGOẠI

(Nguyễn Ngọc Tư, Nhà xuất bản trẻ 2001.)

“Lược phần đầu: Người nhà Dung đi nước ngoài, Dung sang ở với ông ngoại. Ban đầu Dung không hòa nhập được với cuộc sống mới, than thở với mẹ và người mẹ khuyên cố gắng chăm ông thay mẹ…
Dung anh ách lái xe về nhà ngoại, cậu đi để lại chiếc Chaly màu xanh, Dung dùng đi học. Hồi sáng này, ông ngoại dắt xe ra đến cửa Dung hỏi:
– Ngoại định đi đâu
– Ông lên quận một chút.
Dung ngăn:
– Thôi, ngoại già rồi, không nên lái xe, có đi, con chở ông đi.
Ông tỏ vẻ giận, quầy quả vào nhà. Ôi, người già sao mà khổ đến vậy.
Thế nghĩa là có hai thế giới ở trong ngôi nhà. Thế giới của ông là mấy ông bạn già, là mấy chồng nhựt báo, là cái radio đâu hồi còn đánh nhau, là trầm tư suy ngẫm, là mảnh sân hoa trái. Thế giới của Dung là tiếng nhạc gào thét xập sinh, là sắc màu xanh đỏ, là quả đất như nằm gọn trong bàn tay. Sáng nó dậy thật sớm để nấu cơm, sau đó đi học, chiều lại học, buổi tối nó vù xe đến bạn chơi hoặc về nhà nghe mấy đứa em cãi nhau ỏm tỏi. Hai thế giới vừa giành giựt vừa hoà tan nhau.
Mặc dầu Dung đang ở trong thế giới của ông, mà không biết mình đang chìm dần vào đấy…
Có những sự thay đổi Dung không thể ngờ được. Bây giờ mỗi đêm Dung trở mình nghe ông ngoại ho khúc khắc. Nghe cây mai nhỏ nứt mình, nảy chồi Dung nghiện hương trầm tối tối ông thắp lên bàn thờ bà ngoại. Lắm khi lũ em Dung sang, chúng nó phá phách quậy tung cả lên, Dung mắng, chúng nó trề môi “Chị hai khó như một bà già”, Dung giật mình. Có lẽ quen với cái tĩnh lặng trong sân mà mỗi chiều Dung giúp ông tưới cây, cái khoảng không xanh lạc lõng trong khói bụi, đâu đó, trên tàng me già, dăm chú chim hót líu lo Dung quen dáng ông ngoại với mái tóc bạc, với đôi mắt hõm, cái cằm vuông, quen mỗi tháng một lần cọc cạch lên phường lương hưu. Có một điều Dung ngày càng nhận ra tiếng ho của ông ngày càng khô và rời rạc như lời kêu cứu. Chủ nhật Dung cắm cúi lau chùi bên dàn karaoke phủ bụi, ông đứng lên nheo mắt:
– Sao con không hát, con hát rất hay mà.- Dung thoáng ngỡ ngàng, nó hỏi:
– Ngoại có thích nghe không?
Rồi mở máy. Hôm ấy Dung rất vui, lần đầu tiên nó hát cho riêng ông nghe và quan trọng nhất là ông đã ngồi lại đấy, gật gù.
…
Hết mùa me dốt, ông cháu Dung nhặt là mai đón Tết. Cậu gửi thư và quà về. Ông ôm chầm lấy thư bảo Dung.
– Con đọc ngoại nghe.
Dung đọc một lèo, lúc ngước lên đã thấy mắt ông đỏ rưng. Ông đến bàn thờ bà, đốt nén hương, mùi trầm ngào ngạt, Dung hỏi:
– Ngoại thương cậu như vậy, sao không theo cậu?
Ông trìu mến:
– Ngoại muốn mỗi năm cùng con đón giao thừa và nghe con hát”.

( Ông ngoại, Nguyễn Ngọc Tư, Nhà xuất bản trẻ 2001.)

Dàn ý Trình bày cảm nhận của anh/chị về nhân vật Dung và chủ đề của truyện qua đoạn trích trong tác phẩm Ông ngoại của Nguyễn Ngọc Tư

Giới thiệu tác giả và tác phẩm

• Giới thiệu ngắn gọn về nhà văn Nguyễn Ngọc Tư và phong cách sáng tác.
• Giới thiệu truyện ngắn “Ông ngoại” và nhân vật Dung là trung tâm của đoạn trích.
• Đặt vấn đề: cảm nhận về nhân vật Dung và chủ đề tác phẩm qua đoạn trích.

Nguyễn Ngọc Tư là một cây bút nổi bật của văn học đương đại Việt Nam, đặc biệt thành công với những truyện ngắn mang đậm dấu ấn miền Tây sông nước. Bằng lối viết nhẹ nhàng, sâu lắng và đầy tính nhân văn, chị thường khám phá đời sống con người trong những góc nhỏ dung dị nhất. “Ông ngoại” là một truyện ngắn tiêu biểu trong đó, với nhân vật trung tâm là Dung – một cô gái trẻ đang trên hành trình học cách yêu thương, thấu hiểu và trưởng thành từ những điều gần gũi nhất: chính gia đình mình.

Cảm nhận về nhân vật Dung

• Khắc họa đặc điểm tính cách ban đầu: năng động, cá tính, sống thật.
• Biểu hiện nội tâm nhạy cảm, tinh tế trong cảm nhận cuộc sống và người thân.
• Quá trình trưởng thành trong mối quan hệ với ông ngoại.

Dung hiện lên như hình ảnh quen thuộc của một người trẻ trong xã hội hiện đại – năng động, có cá tính và luôn sẵn sàng thể hiện bản thân. Cô không ngần ngại thể hiện quan điểm, thái độ, thậm chí có phần thẳng thắn và đôi khi va vấp trong cách ứng xử. Nhưng điều đặc biệt ở Dung là sự chân thành và trái tim nhạy cảm, dễ rung động trước những điều nhỏ bé.

Sống cùng ông ngoại – một người thuộc thế hệ khác, Dung ban đầu có những khoảng cách trong cảm xúc. Tuy nhiên, chính trong không gian đời thường, bằng những chi tiết rất đỗi bình dị như tách trà, bữa cơm hay những câu trò chuyện vụn vặt, cô dần nhận ra những thay đổi nơi chính mình. Dung bắt đầu để ý đến nét mặt, giọng nói và tâm trạng của ông, rồi dần cảm nhận được cả nỗi cô đơn, sự cứng cỏi mà đầy thương yêu từ ông. Chính tình cảm chân thành đã làm mềm đi khoảng cách thế hệ, khiến Dung trưởng thành hơn trong sự quan tâm và thấu hiểu người thân.

Nghệ thuật xây dựng nhân vật

• Tình huống truyện giản dị, không gian hẹp nhưng giàu tính đời thường.
• Ngôi kể phù hợp – theo điểm nhìn nhân vật Dung.
• Sử dụng ngôn ngữ giàu biểu cảm, giọng văn tự nhiên, đậm chất Nam Bộ.

Nguyễn Ngọc Tư không đưa nhân vật Dung vào những biến cố lớn mà để cô hiện hữu trong khung cảnh rất đời thường – một mái nhà, một người ông, những ngày chung sống. Cách kể chuyện nhẹ như gió thoảng nhưng đủ sâu để người đọc cảm nhận được từng thay đổi trong nội tâm Dung.

Điểm nhìn trần thuật được lựa chọn tinh tế khi xoay quanh góc nhìn của Dung – một người trẻ với những cảm xúc phức tạp, vừa ngang bướng, vừa giàu yêu thương. Những đoạn đối thoại và độc thoại nội tâm góp phần soi rõ tâm lí tuổi mới lớn: dễ tổn thương, dễ cảm động và cũng dễ trưởng thành nếu được đặt vào đúng hoàn cảnh. Giọng văn mộc mạc, thấm đẫm chất Nam Bộ khiến những tình tiết tưởng như rất nhỏ lại có sức lay động lớn.

Chủ đề và ý nghĩa tác phẩm

• Gợi ra vấn đề kết nối giữa các thế hệ trong gia đình.
• Ca ngợi tình cảm chân thành, sự sẻ chia và trách nhiệm giữa người thân.
• Khẳng định thông điệp nhân văn sâu sắc: tình cảm gia đình là điều nuôi dưỡng sự trưởng thành của mỗi người.

Qua nhân vật Dung, tác phẩm không chỉ kể một câu chuyện riêng mà còn gợi mở một vấn đề chung – sự gắn kết giữa các thế hệ trong gia đình. Hành trình Dung thấu hiểu và gần gũi ông ngoại là hình ảnh cho quá trình con người học cách yêu thương và chia sẻ, học cách sống chậm lại để lắng nghe người bên cạnh.

“Ông ngoại” đề cao những giá trị vĩnh hằng như tình thân, trách nhiệm, sự cảm thông và lòng hi sinh. Trong nhịp sống hiện đại, nơi con người dễ trở nên xa cách dù cùng dưới một mái nhà, truyện nhắc ta nhớ rằng tình cảm gia đình là điều không thể đánh mất – nó nuôi dưỡng con người bằng những điều bình dị nhất.

Đánh giá chung

• Khẳng định vai trò của nhân vật Dung trong việc truyền tải thông điệp tác phẩm.
• Nhấn mạnh dấu ấn nghệ thuật của Nguyễn Ngọc Tư qua giọng văn và cách thể hiện nhân vật.

Nhân vật Dung là hiện thân cho một thế hệ trẻ đang học cách trưởng thành bằng tình cảm, bằng sự trải nghiệm cùng người thân. Qua hình ảnh Dung, Nguyễn Ngọc Tư đã gửi gắm một cách tinh tế giá trị nhân văn của tác phẩm – sự nối dài yêu thương giữa hai thế hệ. Đó cũng là một dấu ấn rõ rệt trong phong cách văn chương của chị: nhẹ nhàng, gần gũi mà đầy chiều sâu.