Đề bài: Viết bài văn nghị luận (khoảng 500-600 chữ) Trình bày cảm nhận của anh/chị về nhân vật Dung và chủ đề của truyện qua đoạn trích trong tác phẩm Ông ngoại của Nguyễn Ngọc Tư
ÔNG NGOẠI
(Nguyễn Ngọc Tư, Nhà xuất bản trẻ 2001.)
“Lược phần đầu: Người nhà Dung đi nước ngoài, Dung sang ở với ông ngoại. Ban đầu Dung không hòa nhập được với cuộc sống mới, than thở với mẹ và người mẹ khuyên cố gắng chăm ông thay mẹ…
Dung anh ách lái xe về nhà ngoại, cậu đi để lại chiếc Chaly màu xanh, Dung dùng đi học. Hồi sáng này, ông ngoại dắt xe ra đến cửa Dung hỏi:
– Ngoại định đi đâu
– Ông lên quận một chút.
Dung ngăn:
– Thôi, ngoại già rồi, không nên lái xe, có đi, con chở ông đi.
Ông tỏ vẻ giận, quầy quả vào nhà. Ôi, người già sao mà khổ đến vậy.
Thế nghĩa là có hai thế giới ở trong ngôi nhà. Thế giới của ông là mấy ông bạn già, là mấy chồng nhựt báo, là cái radio đâu hồi còn đánh nhau, là trầm tư suy ngẫm, là mảnh sân hoa trái. Thế giới của Dung là tiếng nhạc gào thét xập sinh, là sắc màu xanh đỏ, là quả đất như nằm gọn trong bàn tay. Sáng nó dậy thật sớm để nấu cơm, sau đó đi học, chiều lại học, buổi tối nó vù xe đến bạn chơi hoặc về nhà nghe mấy đứa em cãi nhau ỏm tỏi. Hai thế giới vừa giành giựt vừa hoà tan nhau.
Mặc dầu Dung đang ở trong thế giới của ông, mà không biết mình đang chìm dần vào đấy…
Có những sự thay đổi Dung không thể ngờ được. Bây giờ mỗi đêm Dung trở mình nghe ông ngoại ho khúc khắc. Nghe cây mai nhỏ nứt mình, nảy chồi Dung nghiện hương trầm tối tối ông thắp lên bàn thờ bà ngoại. Lắm khi lũ em Dung sang, chúng nó phá phách quậy tung cả lên, Dung mắng, chúng nó trề môi “Chị hai khó như một bà già”, Dung giật mình. Có lẽ quen với cái tĩnh lặng trong sân mà mỗi chiều Dung giúp ông tưới cây, cái khoảng không xanh lạc lõng trong khói bụi, đâu đó, trên tàng me già, dăm chú chim hót líu lo Dung quen dáng ông ngoại với mái tóc bạc, với đôi mắt hõm, cái cằm vuông, quen mỗi tháng một lần cọc cạch lên phường lương hưu. Có một điều Dung ngày càng nhận ra tiếng ho của ông ngày càng khô và rời rạc như lời kêu cứu. Chủ nhật Dung cắm cúi lau chùi bên dàn karaoke phủ bụi, ông đứng lên nheo mắt:
– Sao con không hát, con hát rất hay mà.- Dung thoáng ngỡ ngàng, nó hỏi:
– Ngoại có thích nghe không?
Rồi mở máy. Hôm ấy Dung rất vui, lần đầu tiên nó hát cho riêng ông nghe và quan trọng nhất là ông đã ngồi lại đấy, gật gù.
…
Hết mùa me dốt, ông cháu Dung nhặt là mai đón Tết. Cậu gửi thư và quà về. Ông ôm chầm lấy thư bảo Dung.
– Con đọc ngoại nghe.
Dung đọc một lèo, lúc ngước lên đã thấy mắt ông đỏ rưng. Ông đến bàn thờ bà, đốt nén hương, mùi trầm ngào ngạt, Dung hỏi:
– Ngoại thương cậu như vậy, sao không theo cậu?
Ông trìu mến:
– Ngoại muốn mỗi năm cùng con đón giao thừa và nghe con hát”.
( Ông ngoại, Nguyễn Ngọc Tư, Nhà xuất bản trẻ 2001.)
Dàn ý Trình bày cảm nhận của anh/chị về nhân vật Dung và chủ đề của truyện qua đoạn trích trong tác phẩm Ông ngoại của Nguyễn Ngọc Tư
Giới thiệu tác giả và tác phẩm
- Giới thiệu ngắn gọn về nhà văn Nguyễn Ngọc Tư và phong cách sáng tác.
- Giới thiệu truyện ngắn “Ông ngoại” và nhân vật Dung là trung tâm của đoạn trích.
- Đặt vấn đề: cảm nhận về nhân vật Dung và chủ đề tác phẩm qua đoạn trích.
Nguyễn Ngọc Tư là một cây bút nổi bật của văn học đương đại Việt Nam, đặc biệt thành công với những truyện ngắn mang đậm dấu ấn miền Tây sông nước. Bằng lối viết nhẹ nhàng, sâu lắng và đầy tính nhân văn, chị thường khám phá đời sống con người trong những góc nhỏ dung dị nhất. “Ông ngoại” là một truyện ngắn tiêu biểu trong đó, với nhân vật trung tâm là Dung – một cô gái trẻ đang trên hành trình học cách yêu thương, thấu hiểu và trưởng thành từ những điều gần gũi nhất: chính gia đình mình.
Cảm nhận về nhân vật Dung
- Khắc họa đặc điểm tính cách ban đầu: năng động, cá tính, sống thật.
- Biểu hiện nội tâm nhạy cảm, tinh tế trong cảm nhận cuộc sống và người thân.
- Quá trình trưởng thành trong mối quan hệ với ông ngoại.
Dung hiện lên như hình ảnh quen thuộc của một người trẻ trong xã hội hiện đại – năng động, có cá tính và luôn sẵn sàng thể hiện bản thân. Cô không ngần ngại thể hiện quan điểm, thái độ, thậm chí có phần thẳng thắn và đôi khi va vấp trong cách ứng xử. Nhưng điều đặc biệt ở Dung là sự chân thành và trái tim nhạy cảm, dễ rung động trước những điều nhỏ bé.
Sống cùng ông ngoại – một người thuộc thế hệ khác, Dung ban đầu có những khoảng cách trong cảm xúc. Tuy nhiên, chính trong không gian đời thường, bằng những chi tiết rất đỗi bình dị như tách trà, bữa cơm hay những câu trò chuyện vụn vặt, cô dần nhận ra những thay đổi nơi chính mình. Dung bắt đầu để ý đến nét mặt, giọng nói và tâm trạng của ông, rồi dần cảm nhận được cả nỗi cô đơn, sự cứng cỏi mà đầy thương yêu từ ông. Chính tình cảm chân thành đã làm mềm đi khoảng cách thế hệ, khiến Dung trưởng thành hơn trong sự quan tâm và thấu hiểu người thân.
Nghệ thuật xây dựng nhân vật
- Tình huống truyện giản dị, không gian hẹp nhưng giàu tính đời thường.
- Ngôi kể phù hợp – theo điểm nhìn nhân vật Dung.
- Sử dụng ngôn ngữ giàu biểu cảm, giọng văn tự nhiên, đậm chất Nam Bộ.
Nguyễn Ngọc Tư không đưa nhân vật Dung vào những biến cố lớn mà để cô hiện hữu trong khung cảnh rất đời thường – một mái nhà, một người ông, những ngày chung sống. Cách kể chuyện nhẹ như gió thoảng nhưng đủ sâu để người đọc cảm nhận được từng thay đổi trong nội tâm Dung.
Điểm nhìn trần thuật được lựa chọn tinh tế khi xoay quanh góc nhìn của Dung – một người trẻ với những cảm xúc phức tạp, vừa ngang bướng, vừa giàu yêu thương. Những đoạn đối thoại và độc thoại nội tâm góp phần soi rõ tâm lí tuổi mới lớn: dễ tổn thương, dễ cảm động và cũng dễ trưởng thành nếu được đặt vào đúng hoàn cảnh. Giọng văn mộc mạc, thấm đẫm chất Nam Bộ khiến những tình tiết tưởng như rất nhỏ lại có sức lay động lớn.
Chủ đề và ý nghĩa tác phẩm
- Gợi ra vấn đề kết nối giữa các thế hệ trong gia đình.
- Ca ngợi tình cảm chân thành, sự sẻ chia và trách nhiệm giữa người thân.
- Khẳng định thông điệp nhân văn sâu sắc: tình cảm gia đình là điều nuôi dưỡng sự trưởng thành của mỗi người.
Qua nhân vật Dung, tác phẩm không chỉ kể một câu chuyện riêng mà còn gợi mở một vấn đề chung – sự gắn kết giữa các thế hệ trong gia đình. Hành trình Dung thấu hiểu và gần gũi ông ngoại là hình ảnh cho quá trình con người học cách yêu thương và chia sẻ, học cách sống chậm lại để lắng nghe người bên cạnh.
“Ông ngoại” đề cao những giá trị vĩnh hằng như tình thân, trách nhiệm, sự cảm thông và lòng hi sinh. Trong nhịp sống hiện đại, nơi con người dễ trở nên xa cách dù cùng dưới một mái nhà, truyện nhắc ta nhớ rằng tình cảm gia đình là điều không thể đánh mất – nó nuôi dưỡng con người bằng những điều bình dị nhất.
Đánh giá chung
- Khẳng định vai trò của nhân vật Dung trong việc truyền tải thông điệp tác phẩm.
- Nhấn mạnh dấu ấn nghệ thuật của Nguyễn Ngọc Tư qua giọng văn và cách thể hiện nhân vật.
Nhân vật Dung là hiện thân cho một thế hệ trẻ đang học cách trưởng thành bằng tình cảm, bằng sự trải nghiệm cùng người thân. Qua hình ảnh Dung, Nguyễn Ngọc Tư đã gửi gắm một cách tinh tế giá trị nhân văn của tác phẩm – sự nối dài yêu thương giữa hai thế hệ. Đó cũng là một dấu ấn rõ rệt trong phong cách văn chương của chị: nhẹ nhàng, gần gũi mà đầy chiều sâu.
Bài văn mẫu Trình bày cảm nhận của anh/chị về nhân vật Dung và chủ đề của truyện qua đoạn trích trong tác phẩm Ông ngoại của Nguyễn Ngọc Tư
Bài văn mẫu 1
Nguyễn Ngọc Tư là một trong những cây bút đặc sắc của văn học đương đại Việt Nam. Truyện ngắn của chị thường đi vào lòng người bởi sự nhẹ nhàng, tinh tế và giàu chất nhân văn, đặc biệt là những trang viết về con người Nam Bộ trong đời sống thường nhật. “Ông ngoại” là một truyện ngắn như thế – giản dị, không bi kịch hóa, nhưng đủ sức lay động sâu xa những ai từng trải qua những ngày tháng sống cùng người thân lớn tuổi. Nhân vật Dung chính là tâm điểm, vừa là người kể chuyện, vừa là minh chứng sống cho sự trưởng thành qua yêu thương và thấu hiểu.
Dung hiện ra là một cô gái trẻ, có phần thẳng thắn, hiện đại và đầy cá tính. Cô không giấu sự khó chịu khi phải sống cùng ông ngoại, một người lớn tuổi với những nguyên tắc nghiêm khắc và cách sống có phần xa cách. Thế nhưng, qua thời gian sống cùng nhau, những va chạm nhỏ trong sinh hoạt thường ngày, Dung bắt đầu chú ý đến từng cái chau mày, dáng đi hay giọng nói của ông. Từ một người chỉ sống đúng theo cảm xúc của mình, cô dần biết nghĩ cho người khác. Tình cảm ấy không đến từ một biến cố lớn mà từ chính những ngày bình thường – khi ông lặng lẽ pha trà, khi cô chợt nhận ra ánh mắt ông trống trải, hay khi bữa cơm hôm ấy thiếu đi một câu nói quen thuộc. Dung lớn lên từ những điều như thế, học cách yêu thương mà không cần phải nói thành lời.
Nguyễn Ngọc Tư đã khéo léo chọn không gian gia đình – một mái nhà nhỏ – để xây dựng nhân vật. Dung không có những hành động phi thường, không mang hình tượng lý tưởng hóa, nhưng lại chân thật và gần gũi đến mức người đọc có thể thấy mình trong đó. Cách tác giả sử dụng điểm nhìn từ Dung giúp khắc họa rõ ràng nội tâm của người trẻ – vừa ngang bướng, vừa đầy yêu thương, vừa non nớt lại rất tinh tế. Giọng văn nhẹ tênh mà chạm tới những vùng cảm xúc sâu kín nhất trong lòng người đọc.
Truyện ngắn “Ông ngoại” không chỉ kể về một người cháu và ông mình, mà còn đặt ra một câu chuyện rộng lớn hơn – câu chuyện của sự nối kết, cảm thông giữa hai thế hệ. Trong dòng chảy cuộc sống ngày càng vội vã, tác phẩm nhắc ta dừng lại, dành thời gian cho người thân, nhìn vào mắt nhau nhiều hơn, lắng nghe nhiều hơn. Dung không chỉ là nhân vật, mà là tấm gương phản chiếu của những người trẻ biết sống chậm, biết yêu thương và biết lớn lên cùng với những người mình thương yêu.
Bài văn mẫu 2
Nguyễn Ngọc Tư luôn có cách kể chuyện rất riêng – không phô trương, không kịch tính, nhưng khiến người đọc không thể rời mắt khỏi từng dòng chữ. Truyện ngắn “Ông ngoại” là một trong những tác phẩm như thế, nơi chị đặt hai con người ở hai thế hệ dưới cùng một mái nhà, để rồi dần dần khắc họa nên một sợi dây gắn kết bằng những chi tiết rất đời thường. Nhân vật Dung là trung tâm của câu chuyện, một người trẻ mang trong mình sự cá tính, nhưng cũng rất dễ bị chạm đến bởi tình cảm gia đình.
Dung sống với ông ngoại như một sự sắp đặt tình cờ. Ban đầu, cô gái trẻ ấy không giấu được sự lúng túng, khó chịu khi phải thích nghi với thói quen và nếp sống của một ông già cứng nhắc. Cô mạnh mẽ, rõ ràng, luôn sống theo cảm xúc cá nhân. Nhưng điều khiến Dung trở nên khác biệt không nằm ở cá tính ấy, mà ở khả năng cảm nhận và thay đổi. Cô biết quan sát, biết nhận ra sự trống vắng trong ánh mắt ông, biết lo lắng khi thấy ông trầm lặng hơn thường ngày. Sự quan tâm không lời ấy đã làm cho khoảng cách giữa hai ông cháu ngày càng được thu hẹp. Sự thay đổi nơi Dung không ồn ào, nhưng sâu sắc – từ hành động đến suy nghĩ, từ cảm giác đến nhận thức.
Với cách kể chuyện từ điểm nhìn của nhân vật, Nguyễn Ngọc Tư tạo điều kiện để người đọc cảm nhận sự chuyển biến trong nội tâm Dung một cách chân thực nhất. Không cần những lời tự sự dài dòng, chỉ vài đoạn đối thoại hay một dòng độc thoại cũng đủ để khắc họa hình ảnh một cô gái đang trưởng thành từng ngày. Không gian truyện hẹp, thời gian không kéo dài, nhưng chính sự tiết chế ấy giúp từng chi tiết trở nên đắt giá hơn. Chất Nam Bộ trong giọng văn cũng làm cho truyện vừa nhẹ nhàng, vừa gần gũi, mang đến dư âm dài lâu sau khi đọc.
Tác phẩm “Ông ngoại” không chỉ thể hiện tình cảm giữa cháu và ông, mà còn là một bản nhạc nhẹ về giá trị của sự kết nối trong gia đình. Trong đó, Dung chính là minh chứng cho hành trình trưởng thành bằng yêu thương. Tình cảm gia đình, sự quan tâm chân thành và thái độ sống biết lắng nghe, sẻ chia là những điều mà tác phẩm nhắn gửi, cũng là điều khiến nó trở nên đặc biệt giữa vô vàn truyện ngắn đương đại.
Bài văn mẫu 3
Có những câu chuyện không ồn ào nhưng lại khiến người ta nhớ mãi. Truyện ngắn “Ông ngoại” của Nguyễn Ngọc Tư chính là một tác phẩm như thế. Nhẹ nhàng, tinh tế mà sâu lắng, câu chuyện kể về mối quan hệ giữa Dung – một cô gái trẻ và ông ngoại – người thân thuộc nhưng cũng từng xa cách. Qua từng dòng chữ, tác giả không chỉ vẽ nên bức tranh gia đình ấm áp mà còn khắc họa một quá trình trưởng thành đầy xúc động của một cô gái đang học cách thấu hiểu và yêu thương.
Dung là một cô gái hiện đại – cá tính, năng động, thẳng thắn. Nhưng chính trong sự va chạm hàng ngày với ông ngoại, Dung dần để lộ ra phần mềm yếu, phần cảm xúc sâu kín mà bấy lâu nay cô giấu kín. Từ những chuyện nhỏ nhặt như khẩu vị ăn uống, cách sinh hoạt, đến những cử chỉ im lặng của ông, Dung đều cảm nhận được và thay đổi bản thân mình để hòa hợp hơn. Cô bắt đầu lắng nghe thay vì cãi lại, quan tâm thay vì né tránh. Có lẽ, điều khiến người đọc xúc động nhất chính là sự thay đổi ấy không phải vì nghĩa vụ hay trách nhiệm, mà xuất phát từ tình cảm thật lòng.
Nguyễn Ngọc Tư đã chọn cách viết rất dung dị để khắc họa những biến chuyển tinh vi trong tâm lí nhân vật. Nhờ việc sử dụng điểm nhìn từ Dung, câu chuyện như được kể bằng chính lời của một người trong cuộc. Cách dùng từ ngữ mộc mạc, đôi khi pha chút hài hước, lại khiến tác phẩm càng thêm chân thực và dễ đi vào lòng người. Không cần những cao trào kịch tính, chỉ với những bữa cơm đơn giản, những cái nhìn lặng lẽ hay vài câu nói ngập ngừng, người đọc vẫn cảm nhận rõ sự gắn kết dần hình thành giữa hai ông cháu.
Dung là đại diện tiêu biểu cho lớp người trẻ đang học cách sống chậm lại và yêu thương nhiều hơn. Tác phẩm nhấn mạnh vai trò của gia đình – nơi nuôi dưỡng cảm xúc và là điểm tựa vững chắc giữa cuộc đời đầy biến động. Nhờ tình cảm ấy, một cô gái bướng bỉnh trở nên dịu dàng, một ông già cô độc cũng trở nên ấm áp hơn. “Ông ngoại” không chỉ là câu chuyện của một gia đình, mà còn là lời nhắn nhủ gửi đến mỗi chúng ta: Hãy yêu thương khi còn có thể.
