Trình bày cảm nhận về thời khắc giao mùa trong đoạn trích Sang mùa – Tạ Hữu Yên

Đề bài: Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) Trình bày cảm nhận về thời khắc giao mùa trong đoạn trích Sang mùa – Tạ Hữu Yên

Cánh chim báo sang mùa

Nắng hoai hoai cuối hạ

Màu mây non lá mạ

Gió trên cành hiu hiu

Chừng như thu ngấp nghé

Trong hương cốm đâu đây

Khói lam chiều rất nhẹ

Sông vừa vơi vừa đầy

(Trích Sang mùa, Tạ Hữu Yên, in trong Thơ Việt Nam thế kỉ XX,NXB Giáo dục, 2005)

Dàn ý chi tiết

1. Mở bài

• Giới thiệu bài thơ Sang mùa của Tạ Hữu Yên.
• Dẫn vào vấn đề: thời khắc giao mùa từ hạ sang thu – khoảnh khắc mong manh, khó nắm bắt nhưng giàu cảm xúc.
• Nêu khái quát cảm nhận: đoạn thơ ghi lại vẻ đẹp tinh tế, dịu nhẹ của thiên nhiên trong phút chuyển mình.

Trong vòng quay lặng lẽ của đất trời, có những khoảnh khắc trôi qua rất nhanh nhưng để lại dư âm dài lâu. Thời khắc giao mùa là một khoảnh khắc như thế. Không rực rỡ, không ồn ào, nó chỉ hiện ra qua vài đổi thay rất khẽ của thiên nhiên. Trong đoạn trích Sang mùa, Tạ Hữu Yên đã tinh tế ghi lại phút giây từ hạ bước sang thu bằng một cái nhìn dịu dàng, chậm rãi, để từ đó mở ra trước mắt người đọc một bức tranh thiên nhiên vừa quen vừa mới, vừa luyến tiếc vừa chờ mong.

2. Thân bài

a. Những tín hiệu thiên nhiên báo hiệu thời khắc giao mùa

• Thời khắc sang thu được nhận ra qua nhiều dấu hiệu rất khẽ:
  • “Cánh chim báo sang mùa” – chuyển động nhỏ nhưng giàu ý nghĩa.
  • “Nắng hoai hoai cuối hạ” – nắng đã dịu, không còn gay gắt.
  • “Màu mây non lá mạ”, “gió hiu hiu” – sắc màu và hơi thở thiên nhiên mềm lại.
• Thiên nhiên hiện lên trong trạng thái lưng chừng:
  • Thu chưa đến hẳn.
  • Hạ chưa rời đi trọn vẹn.
    → Vẻ đẹp thơ mộng, nhẹ nhàng, gợi cảm giác bâng khuâng.

b. Không gian và cảm giác đặc trưng của buổi giao mùa

• Hương cốm “đâu đây” gợi thu bằng khứu giác, rất tinh tế, rất Hà Nội, rất Việt Nam.
• “Khói lam chiều rất nhẹ” tạo chiều sâu không gian, mang vẻ yên bình, thân thuộc.
• Hình ảnh “sông vừa vơi vừa đầy” vừa tả thực, vừa gợi trạng thái lưỡng lự của thời gian.
  → Thiên nhiên như có tâm trạng, như đang ngập ngừng trước bước chuyển mùa.

c. Nghệ thuật thể hiện thời khắc giao mùa

• Thể thơ năm chữ ngắn gọn, nhịp điệu linh hoạt (2/3; 3/2) tạo cảm giác chậm rãi, êm đềm.
• Từ ngữ chọn lọc, chính xác, giàu sức gợi.
• Hình ảnh giàu tính tạo hình.
• Biện pháp nhân hóa, tương phản được sử dụng kín đáo, tự nhiên.
  → Góp phần thể hiện tinh tế bước đi rất nhẹ của thời gian.

3. Kết bài

• Khẳng định vẻ đẹp riêng của thời khắc giao mùa trong đoạn trích.
• Đánh giá giá trị cảm xúc và nghệ thuật của bài thơ.
• Nêu ấn tượng chung: một khoảnh khắc rất đẹp, rất dịu, rất đáng nhớ.

Đoạn trích Sang mùa không chỉ ghi lại sự đổi thay của đất trời mà còn đánh thức những rung cảm rất sâu trong lòng người đọc. Bằng ngôn từ tinh tế và cảm quan nhạy bén, Tạ Hữu Yên đã làm hiện lên thời khắc giao mùa nhẹ như một hơi thở, mong manh như một ý nghĩ thoáng qua. Đó là khoảnh khắc khiến con người chậm lại, lắng nghe thiên nhiên và lắng nghe chính mình, để nhận ra rằng vẻ đẹp đôi khi không nằm ở những điều rực rỡ, mà ở những chuyển động rất khẽ của thời gian.