NLVH về ý kiến: “Văn chương giúp người ta nhìn sâu hơn vào đời sống, sống sâu hơn với đời”- nhà phê bình Hoàng Đăng Khoa

Đề bài: Trong cuộc trò chuyện với PGS. TS Phan Huy Dũng, nhà phê bình Hoàng Đăng Khoa cho rằng: “Văn chương giúp người ta nhìn sâu hơn vào đời sống, sống sâu hơn với đời”. (Trò chuyện cuối tháng, Văn nghệ quân đội, tháng 02/2019)
Anh/chị hiểu ý kiến trên như thế nào? Bằng trải nghiệm văn học của mình, hãy làm sáng tỏ ý kiến trên

Giới thiệu vấn đề

– Văn chương không chỉ phản ánh đời sống mà còn giúp con người hiểu sâu sắc hơn về chính mình và thế giới xung quanh.

– Nhà phê bình Hoàng Đăng Khoa từng nhận định: “Văn chương giúp người ta nhìn sâu hơn vào đời sống và sống sâu hơn với đời.”

– Nhận định này nhấn mạnh vai trò quan trọng của văn học trong việc khám phá chiều sâu cuộc sống, giúp con người không chỉ nhận thức mà còn cảm nhận, thấu hiểu và hành động theo những giá trị tốt đẹp hơn.

Văn chương không chỉ đơn thuần là một hình thức nghệ thuật mà còn là chiếc chìa khóa giúp con người khám phá thế giới và chính bản thân mình. Nó không chỉ phản ánh hiện thực mà còn khơi dậy những suy tư sâu sắc, dẫn dắt con người đến với những giá trị nhân văn cao đẹp. Nhà phê bình Hoàng Đăng Khoa từng khẳng định: “Văn chương giúp người ta nhìn sâu hơn vào đời sống và sống sâu hơn với đời.” Nhận định này đã nêu bật chức năng quan trọng của văn học: không chỉ là tấm gương phản chiếu cuộc sống mà còn là người bạn đồng hành, giúp con người hiểu hơn về thế giới nội tâm, bồi đắp cảm xúc và hướng đến những điều tốt đẹp. Văn chương, với sức mạnh của ngôn từ và tư tưởng, không chỉ giúp con người nhận thức mà còn thôi thúc họ sống có chiều sâu, có trách nhiệm hơn với cuộc đời. Để hiểu rõ hơn ý nghĩa sâu xa của nhận định này, chúng ta cần khám phá vai trò của văn học trong việc mở rộng nhận thức và nâng cao giá trị sống của mỗi con người.

>>> Xem thêm: Cách phân tích đề bài nghị luận văn học hay, chi tiết 

Giải thích nhận định

– “Văn chương”: Là loại hình nghệ thuật sử dụng ngôn từ để tái hiện đời sống, phản ánh tư tưởng, tình cảm và khơi gợi những rung động thẩm mỹ trong tâm hồn con người.

– “Văn chương giúp người ta nhìn sâu hơn vào đời sống”: Không chỉ dừng lại ở việc ghi chép hiện thực, văn chương còn đi vào những góc khuất, những miền sâu thẳm trong tâm hồn con người, giúp độc giả hiểu rõ hơn về xã hội, con người và các giá trị nhân sinh.

– “Văn chương giúp ta sống sâu hơn với đời”: Bằng những câu chuyện, những nhân vật và tình huống, văn chương giúp con người trải nghiệm nhiều cung bậc cảm xúc, từ đó biết trân trọng, yêu thương, đồng cảm hơn với cuộc sống.

→ Nhận định trên khẳng định chức năng quan trọng của văn chương trong việc nâng cao nhận thức và bồi đắp tâm hồn con người, giúp họ sống một cách trọn vẹn và ý nghĩa hơn.

Bàn luận, lí giải vấn đề

– “Văn chương là tấm gương phản ánh cuộc sống, nhưng không đơn thuần là sự sao chép mà còn là sự khám phá, sáng tạo.”

+ Văn học giúp con người trải nghiệm những khía cạnh sâu sắc của đời sống mà có thể trong thực tế họ chưa từng đối diện.

+ Tác phẩm văn chương không chỉ phản ánh sự kiện mà còn thể hiện tư tưởng, tình cảm của con người trước hiện thực ấy.

– “Văn chương giúp con người nhận thức và hoàn thiện bản thân”

+ Qua mỗi tác phẩm, người đọc không chỉ hiểu hơn về thế giới bên ngoài mà còn hiểu hơn về chính mình, về những giá trị cốt lõi làm nên nhân cách con người.

+ Văn chương rèn luyện lòng trắc ẩn, sự thấu hiểu, giúp con người trở nên tinh tế, nhân ái và sống có trách nhiệm hơn.

– “Văn chương khơi dậy những rung cảm, thôi thúc con người hành động”

+ Khi đọc một tác phẩm hay, con người không chỉ cảm nhận mà còn có thể thay đổi suy nghĩ, thái độ và hành động của mình đối với cuộc sống.

+ Văn học không chỉ là tri thức mà còn là động lực, là nguồn cảm hứng để con người hướng tới những điều cao đẹp hơn.

Chứng minh qua tác phẩm

– “Văn chương giúp con người nhìn sâu hơn vào đời sống”

+ “Chí Phèo” của Nam Cao không chỉ miêu tả số phận của một con người bị xã hội chà đạp mà còn đặt ra câu hỏi về bản chất của cái thiện và cái ác, về quyền được làm người trong xã hội.

+ “Những người khốn khổ” của Victor Hugo không chỉ kể câu chuyện về Jean Valjean mà còn phản ánh cả một xã hội bất công, đồng thời ca ngợi tình yêu thương và lòng bao dung.

– “Văn chương giúp con người sống sâu hơn với đời”

+ “Truyện Kiều” của Nguyễn Du không chỉ kể về số phận bi kịch của nàng Kiều mà còn đánh thức lòng nhân ái, sự đồng cảm trong lòng người đọc.

+ “Nhật ký Đặng Thùy Trâm” không chỉ ghi lại những tháng ngày chiến đấu của một nữ bác sĩ mà còn truyền cảm hứng về tinh thần cống hiến, lòng yêu nước và khát vọng sống có ý nghĩa.

→ Những tác phẩm trên không chỉ phản ánh cuộc sống mà còn giúp người đọc hiểu rõ hơn về những giá trị nhân sinh, khiến họ sống có ý thức hơn, biết trân trọng và gìn giữ những điều tốt đẹp trong cuộc đời.

Đánh giá, mở rộng vấn đề

– Nhận định của Hoàng Đăng Khoa đã khẳng định một cách đầy đủ và sâu sắc chức năng quan trọng của văn chương.

– Bài học dành cho người sáng tác và người tiếp nhận:

+ Đối với người sáng tác: Nhà văn cần có cái nhìn sâu sắc về đời sống, phải quan sát, lắng nghe và cảm nhận bằng cả tâm hồn để sáng tạo nên những tác phẩm thực sự có giá trị.

+ Đối với người đọc: Cần đọc văn chương bằng cả trái tim, biết lắng nghe và đồng điệu với những cảm xúc mà nhà văn gửi gắm, từ đó làm giàu thêm nhận thức và tâm hồn của chính mình.

– Văn chương chính là cây cầu nối giữa quá khứ, hiện tại và tương lai, giữa tâm hồn con người với cuộc đời rộng lớn. Khi con người hiểu văn chương, họ sẽ biết yêu thương, sẻ chia và sống một cuộc đời ý nghĩa hơn.

Kết luận

– Văn chương không chỉ là nghệ thuật ngôn từ mà còn là ánh sáng dẫn đường giúp con người hiểu hơn về chính mình và thế giới xung quanh.

– Một tác phẩm hay không chỉ phản ánh hiện thực mà còn giúp con người có cái nhìn sâu sắc hơn về đời sống, thôi thúc họ sống trọn vẹn hơn với chính mình và những người xung quanh.

– Khi văn chương có thể chạm đến trái tim con người, thay đổi cách họ nhìn nhận cuộc đời, thì đó chính là lúc văn học phát huy trọn vẹn sứ mệnh của mình.

Văn chương không chỉ là tấm gương phản chiếu đời sống mà còn là dòng chảy tư tưởng giúp con người hiểu sâu hơn về chính mình và thế giới xung quanh. Nhận định của Hoàng Đăng Khoa đã khẳng định một cách sâu sắc chức năng của văn học: giúp con người nhìn thấu bản chất cuộc sống và biết sống trọn vẹn hơn với những giá trị đích thực. Một tác phẩm hay không chỉ dừng lại ở việc miêu tả hiện thực, mà quan trọng hơn, nó còn khơi gợi cảm xúc, đánh thức những rung động chân thật trong tâm hồn, thôi thúc con người hành động để hướng tới chân – thiện – mỹ. Văn học chân chính không chỉ giúp con người nhận thức mà còn nâng đỡ tinh thần, nuôi dưỡng lòng nhân ái và thôi thúc sự đồng cảm. Khi văn chương có thể chạm đến trái tim, truyền đi những thông điệp nhân văn và giúp con người sống sâu sắc hơn với đời, đó chính là lúc nó thực hiện trọn vẹn sứ mệnh cao quý của mình.