Bàn về qan điểm Lê Trí Viễn: Vào thơ hay dù là điệu kiên cường hay làn êm ái đều là vào thế giới của cái đẹp

Đề bài:

Trong “Đến với bài thơ hay” Lê Trí Viễn cho rằng: “Vào thơ hay, dù là điệu kiên cường hay làn êm ái đều là vào thế giới của cái đẹp”.

Em hiểu như thế nào về ý kiến trên? Bằng trải nghiệm về tác phẩm thơ hiện đại đã học trong chương trình Ngữ văn THCS em hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.

Dàn ý chi tiết

I. Nêu vấn đề:

–  Giới thiệu, trích dẫn ý kiến.

–  Nêu vấn đề.

Có những bài thơ chỉ cần đọc một lần đã như mở ra một cánh cửa – phía sau là một miền sáng trong, nơi con người tìm thấy cái đẹp mà đời sống vội vã thường che khuất. Lê Trí Viễn, trong những trang viết giàu suy tưởng của mình, từng nói: “Vào thơ hay, dù là điệu kiên cường hay làn êm ái đều là vào thế giới của cái đẹp.” Một câu nói giản dị mà bao quát cả chiều rộng của thơ và chiều sâu của tâm hồn. Bởi thơ hay không phụ thuộc vào giọng điệu cao hay thấp, mạnh hay nhẹ, mà ở chỗ: dù là âm hưởng chiến đấu hay nỗi dịu dàng của tình quê, thơ đều dẫn ta bước vào một thế giới đẹp – đẹp ở cảnh, đẹp ở người, đẹp ở tâm hồn đã được gạn lọc qua trái tim nhà thơ. Khi đọc thơ hiện đại trong chương trình Ngữ văn THCS, ta nhận ra rằng mỗi bài thơ, với sắc thái riêng, đều như mời ta đi vào cõi đẹp ấy – nơi lòng người được soi sáng, nâng lên và trở nên giàu có hơn.

II. Giải quyết vấn đề:

1.  Giải thích ý kiến:

–  “Thơ hay”: hiểu chung là chỉnh thể thẩm mĩ, có khả năng khơi gợi ở người đọc những rung động thẩm mĩ, góp phần hoàn thiện con người, nâng con người lên…

–   “Điệu kiên cường hay làn êm ái”: nội dung muôn màu muôn vẻ, phong phú vô cùng của thơ ca, “kiên cường”: thơ nói chí, tỏ lòng, trào phúng hay “làn êm ái”: thơ trữ tình, thơ lãng mạn.

–   “Thế giới của cái đẹp”: “cái đẹp” là một phạm trù thẩm mĩ thể hiện ở nhiều phương diện: vẻ đẹp của tâm hồn,

tấm lòng, tài năng người nghệ sĩ, cái đẹp toát lên từ nội dung và hình thức của thơ, cái đẹp khơi gợi những rung động thẩm mĩ, bồi đắp tâm hồn con người.

=> Cả nhận định: Nói về giá trị thẩm mĩ của thơ ca.

2.   Chứng minh: Học sinh lấy dẫn chứng trong Thơ hiện đại để chứng minh. Cần chọn được những bài thơ đặc sắc Bám sát định hướng vấn đề nghị luận. Dù chọn bài thơ nào khi đi phân tích cũng cần chú ý làm sáng tỏ cái đẹp trong nội dung và nghệ thuật của bài thơ, làm rõ bài thơ là “thế giới của cái đẹp” thể hiện qua các luận điểm sau:

–  Cái đẹp của cảnh vật được miêu tả.

–  Cái đẹp của tâm hồn, tình cảm của người nghệ sĩ.

–   Cái đẹp trong cấu tứ, cách cảm, cách nói, cách dùng từ ngữ,…

* Lưu ý: Học sinh có thể chứng minh theo hai cách:

Cách 1: Phân tích riêng tác phẩm để làm rõ “thế giới của cái đẹp” trong bài thơ.

Cách 2: Phân tích theo ý (những ý nêu trên), sau đó lấy nhiều bài thơ hiện đại để chứng minh.

3. Đánh giá nâng cao vấn đề:

–  Thơ ca là thế giới của cái đẹp, đó chính là đặc trưng thẩm mĩ của thơ ca, cũng là nội dung mục đích của văn học nói chung: văn học cần hướng đến khẳng định và ngợi ca vẻ đẹp con người cuộc sống, nhà thơ, nhà văn cũng cần viết về những điều tốt đẹp để khơi gợi tình yêu, lòng lạc quan cho người đọc.

–  Không phải thơ ca lúc nào cũng miêu tả cái đẹp. Thơ ca có quyền miêu tả những cái xấu xa, độc ác, để sự thật cuộc đời được chân thực hơn.

–   Nhà thơ phải là người sống sâu sắc, tinh tế để cảm xúc thăng hoa trên trang thơ, người đọc cũng cần rung động và hiểu đời, hiểu người để cảm nhận hết được thế giới cái đẹp mà nhà thơ miêu tả và muốn hướng tới.

III. Kết thúc vấn đề:

– Khẳng định lại vấn đề.

Nhìn lại chặng đường thơ ca hiện đại, ta càng hiểu rõ vì sao Lê Trí Viễn khẳng định “vào thơ hay… là vào thế giới của cái đẹp”. Bởi mỗi bài thơ hay, bất kể viết trong hoàn cảnh nào, đều mang trong mình một ánh sáng: ánh sáng của thiên nhiên trong trẻo, của tấm lòng con người, của những rung động tinh vi mà chỉ thơ mới nâng niu được. Nhờ đó, thơ không chỉ làm phong phú cảm xúc mà còn làm đẹp con người – theo đúng nghĩa đẹp nhất của văn chương. Và có lẽ, cũng chính vì thế mà sau mỗi lần gặp một bài thơ hay, ta bước ra đời sống với đôi mắt dịu hơn, trái tim ấm hơn, và niềm tin vào cái đẹp được bồi đắp thêm một lớp mới. Đó chính là phần thưởng quý giá mà chỉ thơ hay mới có thể trao cho con người – nhẹ nhàng nhưng bền lâu, lặng lẽ nhưng sâu thẳm.