Viết đoạn văn nghị luận làm rõ vẻ đẹp của thơ ca trong đoạn thơ  Những ngọn đèn của cây của Nguyễn Trọng Tạo

Đề bài: Viết đoạn văn nghị luận làm rõ vẻ đẹp của thơ ca trong đoạn thơ  Những ngọn đèn của cây của Nguyễn Trọng Tạo

Anh cùng em sang bên kia cầu
Nơi có những miền quê yên ả
Nơi có những ngọn đèn thắp trong kẽ lá
Quả cây chín đỏ hoe
Trái nhót như ngọn đèn tín hiệu
Trỏ lối sang mùa hè,
Quả cà chua như cái đèn lồng nhỏ xíu
Thắp mùa đông ấm những đêm thâu,
Quả ớt như ngọn lửa đèn dầu
Chạm đầu lưỡi chạm vào sức nóng…
Mạch đất ta dồi dào sức sống
Nên nhành cây cũng thắp sáng quê hương

(Nguồn: Thơ Phạm Tiến Duật, NXB Hội Nhà Văn, 2007)

 Dàn ý chi tiết

I. MỞ BÀI

• Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Trọng Tạo – một hồn thơ giàu cảm xúc, có nhiều khám phá mới mẻ về vẻ đẹp của quê hương.
• Dẫn dắt vào đoạn thơ Những ngọn đèn của cây, trong đó tác giả đã tái hiện vẻ đẹp bình dị mà kỳ diệu của thiên nhiên và quê hương Việt Nam.
• Nêu vấn đề cần nghị luận: vẻ đẹp của thơ ca được thể hiện qua những hình ảnh, cảm xúc và nghệ thuật đặc sắc trong đoạn thơ.

Có nhà thơ từng nói rằng: “Thơ trước hết là sự bừng sáng của tâm hồn trước cái đẹp.” Đến với đoạn thơ Những ngọn đèn của cây của Nguyễn Trọng Tạo, ta bắt gặp chính khoảnh khắc bừng sáng ấy: ánh sáng không toả ra từ những đèn lồng rực rỡ, không từ phố xá ồn ào, mà từ những trái nhót, quả cà chua, quả ớt trong khu vườn quê yên ả. Dưới cái nhìn nâng niu của thi sĩ, từng quả chín bỗng hoá thành “ngọn đèn”, vừa lung linh, vừa mộc mạc, như soi tỏ vẻ đẹp thầm lặng của làng quê Việt. Từ sự bình dị, thơ mở ra một thế giới đầy chất mộng, để vẻ đẹp của thơ ca hiện lên tự nhiên, tinh khiết mà giàu sức gợi.

II. THÂN BÀI

1. Khái quát nội dung chính của đoạn thơ

• Lời tâm tình đầy say đắm của chàng trai với cô gái khi cùng nhau đi sang bên kia cầu – lời mở đầu chất chứa cảm xúc nhẹ nhàng, lãng mạn, mở ra một không gian quê hương thanh bình, yên ả.
• Quê hương hiện lên với những sản vật gần gũi, thân thuộc, mang vẻ đẹp trù phú, tươi tắn. Đó là:
  • Những “quả chín” lấp lánh như ngọn đèn giữa tán lá.
  • Trái nhót chín như ngọn đèn tín hiệu đưa lối vào mùa hè.
  • Quả cà chua hiện lên như đèn lồng nhỏ xinh, thắp sáng mùa đông ấm áp.
  • Quả ớt ví như ngọn lửa đèn dầu mang sức nóng, vị cay nồng mộc mạc.
• Những hình ảnh ấy không chỉ miêu tả vẻ đẹp của trái cây mà còn gợi ra sức sống dồi dào của mạch đất quê hương, nơi thiên nhiên và con người hòa quyện.
• Thể hiện niềm tự hào và tình yêu tha thiết với quê hương, đất nước, được gói ghém nhẹ nhàng mà sâu lắng trong cảm xúc trữ tình.

2. Vẻ đẹp của thơ ca trong đoạn thơ

• Vẻ đẹp của sự khám phá mới mẻ: Tác giả không miêu tả thiên nhiên theo lối quen thuộc mà nhìn trái cây như những “ngọn đèn” – một cách liên tưởng độc đáo, giàu chất thơ.
• Vẻ đẹp bình dị của đời sống quê hương: Sự vật nhỏ bé, quen thuộc bỗng trở nên lung linh, huyền ảo dưới cái nhìn yêu thương của người thi sĩ.
• Vẻ đẹp của sức sống: Qua những “ngọn đèn của cây”, tác giả ca ngợi sự trù phú của thiên nhiên, mạch đất căng tràn sinh lực, làm sáng lên cả một miền quê.
• Vẻ đẹp của tình yêu quê hương: Đoạn thơ toát lên niềm trân trọng đối với đất và người, khơi dậy niềm tự hào về quê hương yên bình, giàu truyền thống.

3. Nghệ thuật đặc sắc

• Biện pháp so sánh sáng tạo:
  • Sản vật quê hương được ví với “ngọn đèn”, “đèn lồng”, “ngọn lửa đèn dầu”.
  • Các hình ảnh so sánh không chỉ khiến sự vật trở nên sinh động mà còn gợi lên ánh sáng, hơi ấm, sức sống, làm bật lên vẻ đẹp kỳ diệu của thiên nhiên.
• Hình ảnh bình dị, mang tính gợi hình cao: Trái nhót đỏ hoe, cà chua, ớt,… đều gần gũi với đời sống nông thôn, giúp thơ ca hòa nhập với đời sống thực tế.
• Cách liên tưởng phong phú, giàu chất thơ: Từ những vật bình thường, tác giả mở ra một thế giới lung linh ánh sáng – những “ngọn đèn” của thiên nhiên.
• Giọng thơ tình tứ, nhẹ nhàng: Mở đầu bằng lời tâm tình khiến đoạn thơ mang màu sắc trữ tình, gợi cảm xúc sâu lắng.

III. KẾT BÀI

• Khẳng định lại vẻ đẹp độc đáo của thơ ca trong đoạn thơ: vừa bình dị, gần gũi, vừa lãng mạn, lung linh qua hệ thống hình ảnh giàu sức gợi.
• Đoạn thơ không chỉ ca ngợi vẻ đẹp của sản vật quê hương mà còn chan chứa tình yêu đất nước, niềm tự hào về con người và mạch đất Việt Nam.
• Nhấn mạnh giá trị của đoạn thơ: giúp người đọc thêm yêu thương và trân trọng vẻ đẹp giản dị mà kỳ diệu của quê hương mình.

Đoạn thơ khép lại mà ánh sáng của những “ngọn đèn của cây” vẫn còn vương trong cảm giác người đọc—một thứ ánh sáng được chắt từ đất đai, từ nhựa sống, từ tình yêu quê nhà. Như câu nói của Tagore: “Cái đẹp không phải ở thứ ta nhìn thấy, mà ở cách ta nhìn.” Chính cái nhìn ấy đã khiến Nguyễn Trọng Tạo biến những trái cây bình dị thành những đốm sáng kỳ diệu, thắp lên vẻ đẹp trong trẻo của thơ ca. Đoạn thơ không chỉ làm sáng bừng một miền quê mà còn đánh thức trong ta niềm tự hào, sự trân trọng đối với vẻ đẹp mộc mạc mà giàu sức sống của đất Việt—vẻ đẹp mà thơ ca đã nâng lên thành những phút giây lấp lánh.