NLVH Phân tích chủ đề và nghệ thuật bài thơ Đồng đội tôi trên đảo thuyền chài – Trần Đăng Khoa

Đề bài:Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích chủ đề và nghệ thuật của văn bản sau:

ĐỒNG ĐỘI TÔI TRÊN ĐẢO THUYỀN CHÀI

Lều bạt chung chiêng giữa nước, giữa trời
Đến một cái gai cũng không sống được
Sớm mở mắt, nắng lùa ngun ngút
Đêm trong lều như trôi trong mây…

…Đảo tự giấu mình trong màu nước lam xanh
Cái giọt máu thiêng dưới ngầu ngầu bọt sóng
Tổ quốc ơi! Tiếng chúng tôi kêu lên mà mắt chúng tôi nhìn xuống
Bóng chúng tôi trùm khắp đảo Thuyền Chài..

Đảo Thuyền Chài, 5-1978
(Trần Đăng Khoa, “Bên cửa sổ máy bay”, NXB Tác phẩm mới,
Chú thích :

– Đảo Thuyền Chài : là một rạn san hô vòng thuộc Quần đảo Trường Sa , ở đó có ba bãi cát nhỏ, khi thủy triều xuống thì cao hơn mặt nước khoảng 0,5 m, khi thủy triều lên thì ngập khoảng 1,0 m

Dàn ý NLVH phân tích chủ đề và nghệ thuật bài thơ “Đồng đội tôi trên đảo thuyền chài” – Trần Đăng Khoa

Giới thiệu tác giả, tác phẩm, nội dung văn bản

– Bài thơ khắc họa hình ảnh người lính đảo với lòng yêu nước sâu sắc, sự hy sinh thầm lặng và tinh thần kiên cường.

– Qua những hình ảnh thiên nhiên giàu ý nghĩa và lời thơ chân thành, tác phẩm khơi gợi trong lòng người đọc niềm tự hào, trân trọng những người chiến sĩ đang ngày đêm canh giữ biển trời Tổ quốc.

Giữa muôn trùng sóng vỗ, nơi những hòn đảo xa xôi vẫn ngày đêm lặng lẽ giữa biển cả bao la, có những con người đang âm thầm canh giữ bình yên cho Tổ quốc. Đó là những người lính đảo – những người không chỉ đối mặt với thiên nhiên khắc nghiệt mà còn gánh trên vai trọng trách thiêng liêng bảo vệ chủ quyền đất nước. Bài thơ khắc họa chân thực hình ảnh những người lính nơi đảo xa với tình yêu nước mãnh liệt, tinh thần kiên cường và sự hy sinh lặng thầm, từ đó khơi dậy trong lòng người đọc niềm tự hào và trân trọng những giá trị mà họ đã gìn giữ bằng cả trái tim và ý chí thép.

Nội dung và nghệ thuật của bài thơ

Luận điểm 1: Phân tích nội dung, chủ đề của văn bản

– Chủ đề chính của bài thơ là tinh thần chiến đấu quên mình của những người lính đảo, tình yêu Tổ quốc mãnh liệt và trách nhiệm bảo vệ biên cương.

– Hình ảnh lều bạt, cái gai không thể sống được trên đảo, màu nước lam xanh gợi lên sự khắc nghiệt của thiên nhiên, nơi những người lính phải đối mặt với muôn vàn khó khăn.

– Những câu thơ nhắc đến “máu thiêng”, “bóng trùm khắp đảo” làm nổi bật sự hy sinh thầm lặng nhưng đầy thiêng liêng. Họ không chỉ đứng gác với đôi mắt luôn cảnh giác mà còn mang trong mình trái tim yêu nước nồng nàn.

– Tiếng gọi “Tổ quốc ơi!” vang lên như một lời khẳng định về ý thức trách nhiệm cao cả. Dù không có tiếng súng, kẻ thù vẫn luôn rình rập. Vì thế, người lính đảo không cho phép mình lơ là, luôn trong tư thế sẵn sàng.

– Người lính đảo mang vẻ đẹp chung của anh bộ đội Cụ Hồ nhưng cũng có những nét rất riêng – sự gắn bó với biển trời, với những con sóng, với những đêm dài mênh mang trên đảo xa.

Luận điểm 2: Phân tích nghệ thuật của bài thơ

– Bài thơ sử dụng thể thơ tự do, tạo nhịp điệu linh hoạt, phù hợp với dòng cảm xúc tuôn trào.

– Hình ảnh thiên nhiên được khắc họa sinh động qua hệ thống từ ngữ giàu hình ảnh, giúp người đọc cảm nhận rõ hơn về hoàn cảnh sống khắc nghiệt của người lính đảo.

– Biện pháp tu từ được sử dụng tinh tế:

• So sánh: “Đêm trong lều như trôi trong mây” – gợi cảm giác bồng bềnh, cô đơn giữa không gian rộng lớn.
• Ẩn dụ: “Cái giọt máu thiêng” – biểu tượng cho sự hy sinh cao cả của người lính vì biển đảo quê hương.
• Từ láy: “chung chiêng”, “ngun ngút” – không chỉ miêu tả không gian mà còn gợi lên tâm trạng, cảm xúc của người lính.

Đánh giá chung

– Bài thơ không chỉ ca ngợi người lính đảo mà còn khơi dậy trong lòng mỗi người ý thức trách nhiệm với Tổ quốc.

– Nghệ thuật thơ tinh tế, giàu hình ảnh và cảm xúc, giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về sự hy sinh, về tình yêu nước thiêng liêng của những người chiến sĩ nơi đảo xa.

– Qua bài thơ, chúng ta càng thêm trân quý và biết ơn những con người thầm lặng đang ngày đêm giữ vững chủ quyền biển đảo, bảo vệ quê hương.

Bài thơ không chỉ là bức chân dung chân thực về người lính đảo mà còn là bản anh hùng ca ngợi ca tinh thần yêu nước, ý chí bất khuất và trách nhiệm thiêng liêng với non sông. Dù thời gian trôi qua, dù cuộc sống có nhiều đổi thay, hình ảnh những người lính đảo kiên cường giữa trùng khơi vẫn luôn in sâu trong lòng mỗi người, nhắc nhở chúng ta về sự hy sinh thầm lặng nhưng vĩ đại. Đó không chỉ là câu chuyện của riêng những người lính, mà còn là lời hiệu triệu mỗi người dân Việt Nam về ý thức bảo vệ chủ quyền và lòng yêu nước thiêng liêng.