Phân tích tâm trạng của nhân vật tôi trong đoạn trích Con ngựa trắng của ba tôi- Hồ Dzếnh

Đề bài: Viết đoạn văn nghị luận Phân tích tâm trạng của nhân vật tôi trong đoạn trích Con ngựa trắng của ba tôi- Hồ Dzếnh

Trong tất cả những kỷ niệm ba tôi để lại, cái làm tôi nhớ nhất và tôi không hiểu tại sao lại nhớ đến thế, là con ngựa kim hoa trắng của ba tôi. Những buổi trưa hè oi ả, mệt nhọc mang ba tôi từ những cánh rừng xa về, nó vui mừng hí lên khi nhận thấy cái mái nhà thân thiết trên đấy đậu mấy con chim bồ câu. Chân nó đập lên những lối đi quen biết, mồm nó ngoạm những cây cỏ ngon lành. Tôi chạy ra đón ba tôi và thường thường người giao cương cho tôi cột nó lại. Dưới cánh những con muỗi bay vo ve, nắng hoa xôn xao, da nó động đậy, mỡ mượt trong một vẻ đẹp đẽ, oai nghiêm riêng. Rồi những buổi trưa không còn có trong đời tôi nữa, tôi theo người nhà dắt nó đi tắm, đánh nó bơi qua sông. Tôi sung sướng cười vang trên mặt nước lòa nắng, cưỡi trên mình con ngựa kim hoa mà tiếng hí quen quen, tôi chắc đã lâu ngày rồi, không còn rền qua cánh đồng ngập cỏ nữa.
Bây giờ đời tôi chỉ còn lại những trời quạnh vắng, những buổi trưa đột nhiên vọng một tiếng gà gáy lạ lùng. Tôi thoáng thấy bóng người cưỡi ngựa về sau hàng rào, đi ngược lại thời gian, run run như chỉ đợi một hơi gió mơ hồ là biến mất.
Mẹ tôi bán dần dần nhà cửa, ruộng vườn để trả nợ, và cả con ngựa trắng cũng bị đổi lấy tám mươi đồng. Hôm mẹ tôi định bán nó đi, tôi thấy lòng buồn vô hạn. Tôi không mấy lúc rời cái buồng nhốt nó ra nữa, lưu luyến như đứa trẻ con bị đuổi khỏi căn nhà cũ, còn tiếc rẻ những chốn ăn nằm, đồ đạc quen thân. Tôi cầm một nắm cỏ đút vào mồm con ngựa trắng, vỗ vào mớ lông bờm trắng toát của nó. Từ ngày ba tôi mất đi, nó gầy gò thiểu não, mắt nó ướt và có ghèn, thỉnh thoảng cất tiếng hí không nhất định, mà tiếng hí mới buồn thảm làm sao!

(Trích Con ngựa trắng của ba tôi, Hồ Dzếnh, Nhà văn và tác phẩm trong nhà trường, Thạch Lam, Hồ Dzếnh,
NXB Giáo dục, 1999, tr. 139-140)

Dàn ý Phân tích tâm trạng của nhân vật tôi trong đoạn trích Con ngựa trắng của ba tôi- Hồ Dzếnh

Mở bài

– Giới thiệu truyện ngắn “Con ngựa trắng của ba tôi” của Hồ Dzếnh.
– Dẫn dắt đến vấn đề cần phân tích: những biến chuyển tinh tế trong tâm trạng của nhân vật “tôi” qua các sự kiện gắn liền với hình ảnh con ngựa.

“Con ngựa trắng của ba tôi” là một truyện ngắn giàu cảm xúc của nhà văn Hồ Dzếnh, nơi những kỷ niệm tuổi thơ, tình cha con và nỗi đau mất mát hiện lên thấm thía trong từng trang viết. Qua câu chuyện giản dị về con ngựa trắng, tác giả đã tinh tế khắc họa những biến chuyển tâm trạng của nhân vật “tôi” từ niềm vui rạng rỡ trong ký ức đến nỗi cô đơn, trống vắng khi đối diện với sự mất mát không thể bù đắp.

Thân bài

1. Những kỉ niệm tuổi thơ đầy hạnh phúc gắn với hình ảnh con ngựa

– Nhân vật “tôi” luôn mong ngóng những lần ba trở về từ các cánh rừng xa, mang theo con ngựa trắng rực rỡ như ánh sáng tuổi thơ.

– Cảm giác hân hoan, nôn nao chạy ra đón ba và con ngựa cho thấy niềm vui trong trẻo, sự gắn bó thiêng liêng giữa gia đình và ký ức tuổi thơ.

– Những giây phút được cưỡi ngựa, được vuốt ve bộ lông mềm mượt của con vật càng làm đậm nét sự hạnh phúc, ngập tràn yêu thương trong tâm hồn nhân vật “tôi”.

2. Tâm trạng trống trải, buồn bã khi mất đi chỗ dựa yêu thương

– Cái chết của người cha đã để lại khoảng trống mênh mông trong lòng “tôi”, và con ngựa – biểu tượng của ký ức đẹp đẽ – trở thành điểm tựa cuối cùng mà nhân vật muốn níu giữ.

– Khi con ngựa bị bán đi, nhân vật “tôi” đau đớn, tiếc nuối như mất thêm một phần quá khứ thân yêu, cảm nhận rõ rệt sự chia lìa không thể hàn gắn.

– Hình ảnh con ngựa gầy yếu, thiểu não trong lần gặp lại khiến nỗi buồn trong nhân vật càng thêm sâu sắc, như lời nhắc nhở xót xa về sự đổi thay và mất mát trong cuộc đời.

Kết bài

– Khẳng định “Con ngựa trắng của ba tôi” đã khắc họa tinh tế những cung bậc cảm xúc chân thực, giàu sức gợi.

– Qua tâm trạng nhân vật “tôi”, truyện ngắn gửi đến người đọc bài học thấm thía về tình cảm gia đình, nỗi nhớ thương và sự mất mát không thể lấp đầy trong cuộc sống con người.

Bằng giọng kể nhẹ nhàng mà ám ảnh, “Con ngựa trắng của ba tôi” không chỉ tái hiện vẻ đẹp của tình cảm gia đình mà còn làm sống dậy những xúc cảm sâu kín trong lòng người đọc. Từ nỗi nhớ nhung đến xót xa, nhân vật “tôi” đã dẫn dắt chúng ta đi qua những cung bậc cảm xúc chân thực nhất của con người, để rồi khi câu chuyện khép lại, dư âm của tình yêu thương và sự tiếc nuối vẫn còn đọng lại mãi trong tâm hồn.