Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật tác phẩm Gọi con của Bảo Ninh

Đề bài: Em hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật tác phẩm Gọi con của Bảo Ninh

Dàn ý Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật tác phẩm Gọi con của Bảo Ninh

Mở bài

– Bảo Ninh là một cây bút quan trọng của nền văn học Việt Nam thời kỳ hậu chiến, nổi bật với tiểu thuyết “Nỗi buồn chiến tranh” và nhiều truyện ngắn giàu chiều sâu cảm xúc như “Mây trắng còn bay”, “Gọi con”…
– Truyện ngắn “Gọi con” in trong tập “Chuyện xưa kết đi, được chưa” (2009), là câu chuyện cảm động về tình mẹ thiêng liêng, niềm thương nhớ khắc khoải người con đi bộ đội, qua đó giúp người đọc cảm nhận sâu sắc bi kịch hậu chiến và giá trị của cuộc sống hòa bình.

Bảo Ninh là một trong những cây bút tiêu biểu của nền văn học Việt Nam sau chiến tranh, với phong cách viết giàu cảm xúc và nhân văn sâu sắc. Bên cạnh tiểu thuyết “Nỗi buồn chiến tranh” đã làm nên tên tuổi, ông còn để lại dấu ấn với nhiều truyện ngắn thấm đẫm tình người như “Mây trắng còn bay”, “Gọi con”… Được in trong tập “Chuyện xưa kết đi, được chưa” (2009), “Gọi con” là câu chuyện xúc động về tình mẫu tử thiêng liêng, qua đó Bảo Ninh không chỉ phản ánh nỗi đau âm thầm của những người mẹ sau chiến tranh mà còn gửi gắm khát vọng bình yên, ấm áp của con người trong cuộc sống hòa bình.

Thân bài

1. Cách nhà văn kiến tạo truyện

– “Gọi con” không kể theo trình tự thời gian thông thường, các sự kiện trong đời nhân vật được sắp xếp đảo lộn, tạo nên sự hấp dẫn và khơi gợi trí tò mò nơi người đọc.

– Việc phá vỡ trật tự thời gian không chỉ để tăng sức hút cho truyện mà còn thể hiện quan điểm tự sự của tác giả: đi tìm căn nguyên cho nỗi buồn không nguôi trong lòng người mẹ dù các con đều thành đạt.

– Trật tự kể chuyện trong truyện phù hợp với hành trình nhận thức của Tân – người con đang dần hiểu ra những mất mát âm thầm trong tâm hồn mẹ mình.

2. Người kể chuyện, điểm nhìn

– Truyện sử dụng người kể chuyện toàn tri ngôi thứ ba, mang đến cái nhìn khách quan nhưng vẫn thấm đẫm cảm xúc.

– Điểm nhìn linh hoạt, chủ yếu gắn với nhân vật Tân, cho phép người đọc đồng hành với quá trình khám phá nội tâm của người mẹ qua những gì Tân chứng kiến và thấu hiểu.

– Nhà văn luân chuyển điểm nhìn từ bên ngoài vào sâu bên trong thế giới tâm trạng, mở rộng chiều sâu của câu chuyện.

3. Vai trò của ngôi kể, điểm nhìn và lời trần thuật trong việc khắc họa nhân vật

– Nhân vật Tân hiện lên vừa là người kể, vừa là người con hiếu thảo đầy day dứt.

– Câu chuyện khởi đầu từ một tình huống đời thường khi các anh chị em lựa chọn kỷ vật của mẹ sau khi bà mất. Trong khi anh chị chọn những vật giá trị, Tân lại chọn chiếc rương cũ, vật gắn liền với tuổi thơ mình.

– Khi mở chiếc rương, những bức thư mẹ gửi cho Nghĩa – người em trai đi bộ đội – ùa về, kéo theo những ký ức và sự nhận ra muộn màng của Tân về nỗi cô đơn, thương nhớ âm thầm của mẹ.

– Người mẹ hiện lên là người âm thầm hi sinh, hết lòng vì các con, lưu giữ mọi kỷ niệm, từ những bức thư đến từng tờ giấy khen, sống giản dị, khiêm nhường, lặng lẽ chịu đựng nỗi đau mất mát suốt đời.

– Những lá thư không được hồi âm của mẹ gửi cho Nghĩa chất chứa nỗi mong mỏi vô vọng, như những dòng nhật ký lặng thầm viết cho chính mình.

– Qua giấc chiêm bao, qua lời kể, người mẹ vẫn âm thầm gọi tên Nghĩa, nỗi nhớ hóa thành tiếng gọi xé lòng trong những đêm dài thao thức.

– Nghệ thuật trần thuật đan xen ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết, kết hợp lời nửa trực tiếp và lời độc thoại nội tâm, tạo nên dòng cảm xúc tự nhiên, chân thực.

4. Mối liên hệ giữa người kể chuyện và nhà văn

– Qua việc nhập thân vào nhân vật Tân, Bảo Ninh đã viết nên một câu chuyện chan chứa tình yêu thương và sự thấu cảm đối với những người mẹ Việt Nam thời hậu chiến.

– Từng dòng chữ thấm đẫm nỗi đau, niềm day dứt và lòng biết ơn sâu sắc trước những hi sinh thầm lặng của thế hệ cha mẹ.

Kết bài

– “Gọi con” là truyện ngắn giàu giá trị nghệ thuật với kết cấu thời gian linh hoạt, trần thuật đa giọng điệu và nghệ thuật điểm nhìn sâu sắc.

– Qua câu chuyện giản dị mà thấm thía, Bảo Ninh đã để lại trong lòng người đọc một dấu ấn không thể phai mờ về tình mẫu tử, về những mất mát âm thầm của chiến tranh và vẻ đẹp vĩnh cửu của lòng nhân ái.

Bằng nghệ thuật trần thuật linh hoạt, ngôi kể giàu tính khám phá và điểm nhìn tinh tế, “Gọi con” đã lay động lòng người bằng những cung bậc cảm xúc chân thành nhất. Qua hành trình lật giở ký ức và nhận thức muộn màng của nhân vật Tân, Bảo Ninh đã dựng lên một hình ảnh người mẹ Việt Nam đẹp đẽ trong nỗi nhớ thương và đức hi sinh thầm lặng. Tác phẩm không chỉ khẳng định tài năng nghệ thuật của nhà văn mà còn góp thêm một tiếng nói dịu dàng, đau đáu về tình yêu thương con người trong nền văn học thời hậu chiến.