Đề bài: Em hãy viết bài văn nghị luận Phân tích và đánh giá nhân vật người mẹ qua tác phẩm “Con trai và má” của Nguyễn Ngọc Tư.
Về ! Bạn xoa cái bụng ông Địa độn vải chang bang của mình, nói chờ con chút nữa má ơi. Sau, lúc kể với tôi bạn nói:“thì dặn cho có vậy, chớ bà già tao chờ tao tới suốt đời”. Tết đó bạn bốn mươi ba tuổi.
Tôi với bạn không thân, có khi cả tuần mới ngồi chung nhau ở bàn, ở nơi gần như duy nhất là quán cà phê Văn nghệ. Nhưng tôi quen má của bạn, một bà già tuổi trên bảy mươi, đẹp người. Mỗi tháng bà ăn chay bốn ngày. Bà bị say xe, đi Sài Gòn lần nào cũng gọt củ sắn đem theo nhai cho đỡ nhộn nhạo trong ruột. Buổi sáng đi chợ thay vì vô tiệm phở bà chỉ ăn nắm xôi, hay một ổ bánh mì trơn, số tiền còn lại bà chắt mót bỏ ống cho bạn cất nhà. Bà có cái đầu tóc mượn làm từ tóc rụng của mình, chính mình nhặt nhạnh. Đôi lúc đọc mấy mẩu chuyện con con bạn viết, truyện nào cũng có nhân vật má, bà kêu kiếm gì đó viết nhắc tới ba bây, kẻo ổng buồn.
Tôi chưa gặp bà má đó lần nào, những gì tôi biết đều do bạn kể. Ngoài cà phê đá, sữa đậu nành… ngồi với bạn, tôi được thưởng thức thêm món “bà già tao…”. Như một ám ảnh. Ngọt ngào. Quán nằm giữa lòng thành phố, nhưng có khi bạn làm tôi thấy bóng người đàn bà ngồi câu cá chốt giấy làm khô gởi ra chợ cho con, bà hái bông so đũa về nấu chua với cá rô đồng. Tôi thấy bà ngồi trong bếp, thêm lửa cho đáy nồi dày cơm cháy (món này bạn khoái). Những ngày Tết bà hay lảng vảng gần chỗ mấy đứa con chơi bài cào, hóng coi đứa nào thua nhiều, bà lén luồn tiền cho nó.
Và bạn luôn là người thua nhiều nhất. Bà má bận lòng với bạn nhất. Lần nào về trong mớ hành lý của bạn cũng nhồi nhét bao nhiêu là quần áo quăn queo, má lục lọi ra, ôm đi ủi. Qua cửa là bà ngó từ trên xuống dưới, lúc bảo cạo râu bớt đi lúc chê tóc dài quá phủ cả lỗ tai, mà để móng tay chi dài thượt thiệt ngứa con mắt. Bạn hí hửng, bị rầy mà vô cùng hí hửng, má càm ràm bạn coi bằng như má hát ru vậy.
Bạn không bao giờ nói kiểu như tao thương má, nhớ má lắm lắm. Tình cảm của bạn đặt vào những câu chuyện, những ký ức, những kỷ niệm có thể đã củ kỹ rồi hoặc còn tươi rói mới hôm qua, lần về thăm nhà gần nhất. Nơi bạn sống cách nhà sáu mươi cây số, lâu lắc vài ba tháng bạn mới về một lần, nhưng cảm giác bạn chưa bao giờ bỏ má đi đâu quá một ngày. Lá bay ngoài đường rơi bạn mơ màng “bà già tao tầm bốn giờ sáng là xách chổi đi quét lá ngoài sân…”. Một người bán quà rong đi ngang qua bạn chép miệng, “bà già tao ưa bánh phồng nếp nướng…”. Ngồi trong quán ngó trời mưa, mà mắt bạn ngậm sương như thể trước mặt thấp thoáng dáng một người phụ nữ đang súc rửa mấy cái lu, đắp đất be quanh nền nhà chống ngập, lấy tấm cao su căng che cho mùng con khỏi dột.
Bạn là họa sỹ, kiêm viết văn xuôi, làm thơ kiêm diễn viên và ca vọng cổ nghe cũng mùi. Chữ của bạn luôn có hình ảnh bà mẹ tần tảo với đầu tóc mượn xức dầu dừa, kim tây cài miệng túi áo, chân đi dép Lào, nồng mùi dầu gió. Nhưng khi vẽ, hiện diện trên tranh bạn nhiều nhất là trẻ con. Những đứa trẻ đang giỡn đang chơi, xúm xít với nhau hồn nhiên ngước mặt ngó trời, bình an và nhẹ nhõm. Như thể khung tranh đã che khuất bà mẹ chúng đang ở gần đâu đó, đang bao dung dõi theo, ngó chừng bảo bọc cho, tôi có cảm giác đó. Nhưng cảm giác cũng đầy chủ quan, tôi bị ám ảnh bởi thứ tình cảm kỳ lạ mà bạn dành cho má, đôi khi chỉ vì một lần giọng bạn trở nên thảng thốt, “bà già tao nằm đau ở Sài Gòn…”
Đôi khi, tôi học từ những câu chuyện nhát gừng, vô chừng của bạn cách làm mẹ, làm con. Và cũng có lúc tôi hơi nghi ngờ, không biết chi tiết này câu chuyện kia có thật không. Nhưng điều đó không quan trọng, dù bạn viết truyện ngắn bằng lời, thì ba chữ “bà già tao…” từ cái miệng râu ria rậm rạp của bạn cũng lan ấm áp rung cảm sang tôi.
[…] Đến nỗi, tôi đoán chừng bạn không lấy vợ vì chưa tìm được người phụ nữ nào giống như má bạn. Và bạn còn nghèo má bạn còn mãi xót xa. Bạn còn lông bông văn nghệ văn gừng là má bạn còn cằn nhằn rầy la… Dường như bằng cách này bạn giành lấy tình thương của má, khi trót sinh ra dưới một mái nhà đông anh chị em. Má ở đầu nguồn, nên bạn mãi là con cá lìm kìm suốt đời bơi ngược nước ?
Ai đó sẽ nói rằng bạn ích kỷ, chỉ nghĩ tới bản thân mình, nhưng dường như quyền phán xét chỉ thuộc về người mẹ. Biết đâu bà cảm thấy vui, an ủi, khi những đứa con lớn khôn đã lần lượt rời khỏi tầm với của bà, chỉ bạn là mãi loay hoay, lẩn quẩn vướng quanh chân. Ứ hự cái thằng nghề nghiệp lêu bêu, chưa vợ, chưa nhà cửa…
( “Con trai và má”, Nguyễn Ngọc Tư, vannghesongcuulong.org.vn)
Dàn ý Phân tích và đánh giá nhân vật người mẹ qua tác phẩm Con trai và má của Nguyễn Ngọc Tư
Giới thiệu chung về tác giả, tác phẩm và nhân vật người mẹ
Nguyễn Ngọc Tư, một cây bút nổi bật của văn học Việt Nam hiện đại, luôn mang đến cho người đọc những câu chuyện dung dị nhưng thấm đẫm cảm xúc. Truyện ngắn “Con trai và má” là một lát cắt chân thực về tình mẫu tử mộc mạc mà sâu sắc. Trong đó, nhân vật người mẹ hiện lên như một hình tượng đẹp đẽ, đại diện cho những người phụ nữ Việt Nam thầm lặng, bền bỉ. Bài viết sẽ cùng đi sâu phân tích hình ảnh người mẹ ấy và những ý nghĩa mà tác phẩm muốn gửi gắm.
Phân tích hình ảnh nhân vật người mẹ
Về ngoại hình và tuổi tác: Người mẹ trong truyện là một người phụ nữ lớn tuổi, với dáng vẻ tảo tần, gầy guộc, phảng phất nét hao gầy của những tháng năm vất vả nuôi con khôn lớn.
Về hành động: Cuộc đời người mẹ gắn liền với sự tất bật, chăm chỉ không ngơi nghỉ. Từ những việc nhỏ nhặt trong nhà đến những nỗi lo toan cho đứa con trai, từng hành động đều chất chứa sự hy sinh lặng lẽ.
Về tính cách:
– Tình yêu thương con sâu nặng: Dù cuộc sống nhiều khó khăn, người mẹ vẫn luôn dành trọn vẹn tình yêu thương cho con trai.
– Sự hy sinh thầm lặng: Bà không kêu ca, không đòi hỏi điều gì từ con, chỉ lặng lẽ hy sinh để mong con có cuộc sống tốt đẹp hơn.
– Tấm lòng bao dung: Người mẹ sẵn lòng tha thứ những lỗi lầm của con, lấy tình thương mà bù đắp cho những thiếu sót.
– Nỗi trăn trở cho tương lai của con: Người mẹ không chỉ lo cho hiện tại mà luôn day dứt, mong mỏi những điều tốt lành nhất cho cuộc đời con trai.
Thông điệp ý nghĩa qua hình ảnh người mẹ
Qua hình tượng người mẹ, tác giả nhấn mạnh vai trò to lớn của người mẹ trong cuộc đời mỗi con người. Tác phẩm như một lời nhắc nhở chúng ta hãy luôn biết ơn, trân trọng công ơn sinh thành, dưỡng dục của đấng sinh thành.
Đánh giá về nghệ thuật xây dựng nhân vật
– Phương thức tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm khiến nhân vật sống động, gần gũi với người đọc.
– Cách sử dụng ngôi kể thứ nhất vừa tự nhiên, vừa tạo nên sự lôi cuốn, chân thực trong cảm nhận về nhân vật.
– Ngôn ngữ giản dị, trong sáng, mang màu sắc Nam Bộ mộc mạc, giúp bức tranh cuộc đời và tâm hồn người mẹ thêm phần chân thực và giàu cảm xúc.
Đánh giá thành công của Nguyễn Ngọc Tư trong việc khắc họa nhân vật
Nhân vật người mẹ trong “Con trai và má” được tác giả xây dựng với tất cả sự chân thành và tinh tế. Bà mẹ ấy không chỉ là một nhân vật văn học mà còn là biểu tượng đẹp đẽ cho tình mẫu tử thiêng liêng. Hình tượng người mẹ đã góp phần làm nên sự lay động sâu xa trong lòng người đọc, để mỗi chúng ta thêm trân quý gia đình, nguồn cội của mình.
