Nghị luận phân tích đánh giá nhân vật Tường trong đoạn Trích Đêm làng Trọng Nhân

Đề bài: Em hãy viết đoạn văn Nghị luận phân tích đánh giá nhân vật Tường trong đoạn Trích Đêm làng Trọng Nhân

(Bối cảnh đoạn trích: Tường đi bộ đội hơn sáu năm không có tin tức gì. Hòa bình, anh may mắn còn sống trở về làng với gương mặt “đã chết” khó mà nhận ra. Tường về đến cây đa đầu làng Trọng Nhân thì trời đã mãn chiều. Anh tạt vào quán nước dưới gốc đa và hỏi thăm về tình hình gia đình mình sau bao năm xa cách).
Anh bỏ mũ cối xuống chõng tre hàng nước và tháo kính râm ra khỏi mắt. Cô bé ngước nhìn lên và giật mình. Tường thấy hai mắt cô bé mở to kinh ngạc. Bát nước chè xanh trên tay cô bé sóng sánh, tướt trên nắp hộp kẹo bột.
– Chú mời nước ạ!
Cô bé chớp chớp mắt. Cô đặt bát nước trước mặt Tường rồi rót thêm.
– Bà ơi có khách. Bà ra trông hộ cháu.
Cô gái đứng dậy cầm quyển sách vào trong rất nhanh. Tường chạnh lòng, tủi thân. Anh đưa tay sờ lên mặt: thô, ráp, xù xì. Đó là cảm giác của tay anh nhận được trên khuôn mặt đã chết.
– Chú bộ đội quê ở đâu ta? – Bà già còng lưng chậm rãi từ trong đi ra. Tường nhận ra bà Còm. Bà già nhiều và yếu, lưng còng hơn ngày anh ở nhà.
– Dạ! Cháu quê tận Nghệ An. Bà ở luôn đây à?
– Ấy! Trước bà ở trong làng, sáng đem ra bán, tối lại dọn về. Từ ngày thằng Cu Theo có giấy báo tử, bà yếu nhiều không dọn đi, dọn về được, nghỉ luôn ở đây. Đứa cháu lúc nãy đấy, tối ra học rồi ngủ chung với bà.
Lòng Tường chợt se lại. Thế là thằng Cu Theo cái thằng cùng đơm lờ để đó với anh thuở nhỏ đã hy sinh. Anh còn may hơn nó là ra khỏi chiến tranh, mang được tấm thân thương tật về nhà.
– Giời sắp tối rồi. Nếu còn xa cứ nghỉ lại quán của bà, sáng mai đi tiếp. Khổ thân các chú bộ đội vất vả.
– Cảm ơn bà! Cháu là bạn anh Tường làng Trọng Nhân đây bà ạ!
– Giời đất ơi! Quý hóa quá! Bom đạn đã ngừng năm sáu năm rồi. Làng này chết sáu, bảy chục. Đứa nào còn sống về cả rồi. Chỉ còn mỗi thằng Tường chẳng biết sống chết ra sao chưa thấy về mà cũng không có giấy báo tử. Chuyến này chú về là ông bà Tân mừng lắm.
– Dạo ni ông bà Tân có khỏe không bà. O Thương vợ anh Tường bây giờ ra răng ạ…? Anh hỏi liên tục.
– Ôi dào ơi! Già cả rồi! ì oặt luôn. Chú này, cái đám cô Thương ấy mà. Có khối đám đến dập dìu đấy. Ông bà Tân chỉ ưng gả con dâu cho anh giáo Mười thôi.
Lòng Tường thắt lại. Anh hoang mang. Tim anh đập loạn xạ. Phải về thôi! Về ngay nhà. Thương ơi! Tất cả hãy dừng lại. Anh đang về với em đây.
Tối chạng vạng.
Tường bước vội trên con đường lát gạch về làng Trọng Nhân. Hơn sáu năm đi xa, chắc bây giờ mẹ anh già lắm. Có già như bà Còm không. Anh đổi khác, mẹ anh có nhận ra không. Còn bố anh có còn đi làm thợ thùng đào, thùng đấu nữa không. Cái nghề ấy khổ lắm bố ơi. Và Thương nữa! Tường nhớ lại cây đa hai trăm tuổi đã nhiều lần chứng kiến tình yêu của anh. Ôi! Những giọt trăng lọt qua kẽ lá rơi xuống tóc, vai Thương. Mùi hương bưởi thoảng bay ra từ suối tóc mây. […] Tường giật mình. Mải nghĩ, anh đã đi qua ngõ nhà mình mấy bước.[…] Tường đứng trước ngõ. Nhà mình đây rồi. Tường reo to trong lòng. Ôi! Bao năm anh lặn lội khắp các nẻo chiến trường. Bao năm Tường sống trong nhớ nhung, khát khao, chờ đợi. Hình ảnh mẹ, vợ và cha lúc nào cũng đau đáu, khắc khoải trong tim. Giờ thì anh đã về đây. Về nơi đã sinh ra anh, nơi anh lớn lên và ra trận.
[…] Lòng anh rạo rực. Những bước chân rất nhẹ, lâng lâng. Gặp mẹ như thế nào nhỉ. Anh sẽ chạy nhanh đến ôm chầm lấy mẹ. Không! Anh sẽ hiu hiu nhắm mắt, hai tay đưa về trước khi dò dẫm trong sân. Cũng không! Nhìn thấy, mẹ sẽ ngã mất. […] Còn bố nữa. Anh sẽ đứng nghiêm: “Thưa bác lực điền. Con đang đeo hai huân chương chiến công trở về. Tửu lượng của bác dạo này thế nào ạ?”. Bố anh cười rạng rỡ: “Cha anh chứ! Mẹ và vợ anh hết nước mắt”. Còn Thương nữa! Anh sẽ đeo ba lô đứng chờ bên cửa buồng. […] “Không! Trái tim của anh nhưng còn gương mặt…”
– Chị Thương! Có tắm thì ào đi còn ăn cơm. Bà ấy không về đâu.
Tường bừng tỉnh. Đúng là tiếng bố rồi.
– Thầy cứ uống rượu trước đi. U cũng bảo con vài hôm u mới về.
Tiếng nói của Thương vẫn như xưa, dịu dàng và đằm thắm.
– Bố rất quý cái nết anh giáo Mười. Anh giáo với con ở đây bố mẹ yên tâm lúc tuổi già. Anh giáo cũng giản dị, đã đi lính rồi nên dễ thông cảm.
Tai Tường ù đi. Chiến tranh. Xa cách. Mất mát. Chia ly và chiến thắng. Anh rùng mình nhớ lại: ánh mắt trố ra kinh ngạc của cô gái, lời bà Còm, tiếng kêu kinh ngạc của thằng bé, cái mặt ông ác, tiếng nói của cha. Lòng anh quặn lại. Ngôi nhà bỗng trở nên xa lạ…
Tường quay đầu, khoác ba lô đi ra đường. Tường vấp ngã. Anh luống cuống ngồi dậy. Nước mắt tự nhiên ứa ra. Anh cứ đi, bước thấp, bước cao, hẫng hụt…
(Trích Đêm làng Trọng Nhân, Sương Nguyệt Minh, NXB Quân đội nhân dân, 1998)

Dàn ý Nghị luận phân tích đánh giá nhân vật Tường trong đoạn Trích Đêm làng Trọng Nhân

Giới thiệu vấn đề nghị luận

Trong văn học Việt Nam hiện đại, hình ảnh người lính trở về sau chiến tranh luôn để lại nhiều xúc cảm sâu lắng trong lòng người đọc. Họ không chỉ mang trên mình thương tích, mà còn gánh chịu những tổn thương không thể đo đếm bằng mắt thường. Nhân vật Tường là một điển hình như thế. Qua nhân vật này, tác giả không chỉ thể hiện nỗi đau âm thầm của người lính sau chiến tranh mà còn khơi gợi nơi người đọc sự thấu cảm, trân trọng và biết ơn sâu sắc.

Phân tích nhân vật Tường

Số phận bi kịch:

Tường trở về làng sau hơn sáu năm tham gia chiến đấu. Không một dòng tin tức, không một lời báo trước, sự xuất hiện của anh như một nốt nhạc trầm đầy ám ảnh. Anh còn sống – đó là điều may mắn. Nhưng gương mặt của anh lại “đã chết”, không còn nguyên vẹn, khiến người ta khó mà nhận ra. Sự tàn khốc của chiến tranh không chỉ cướp đi tuổi xuân, mà còn để lại những vết sẹo không bao giờ lành, cả về thể xác lẫn tâm hồn.

Tình cảm yêu thương sâu sắc:

Tường là người luôn sống trong nỗi nhớ, trong khao khát được trở về với gia đình. Trái tim anh chưa bao giờ thôi rung động khi nghĩ đến mẹ, đến vợ, đến mái nhà thân thuộc. Khi bước chân trở về quê hương, từng bước chân của Tường không chỉ là hành trình đi lại, mà là hành trình tìm về cội nguồn yêu thương. Những dòng nội tâm như “Lòng Tường thắt lại… Anh đang về với em đây…” cho thấy rõ niềm hạnh phúc vỡ òa lẫn nỗi xúc động nghẹn ngào của người lính vừa thoát khỏi ranh giới sống – chết.

Sự vị tha và hi sinh lặng lẽ:

Tường trở về nhưng không nhận lại được vòng tay chào đón như anh mong đợi. Gương mặt biến dạng khiến anh trở thành người xa lạ với chính gia đình mình. Nhưng thay vì trách móc hay đòi hỏi, Tường lặng lẽ quay đi. Khoảnh khắc “Tường quay đầu, khoác ba lô đi ra đường” là hình ảnh của một con người vị tha đến tận cùng. Anh chấp nhận nỗi đau, chấp nhận sự tổn thương để gìn giữ hạnh phúc cho những người mình yêu thương. Đó là sự lặng lẽ cao cả, không lên tiếng nhưng chạm đến đáy lòng người đọc.

Đánh giá nghệ thuật xây dựng nhân vật

Nhân vật Tường được khắc họa qua những chi tiết rất đắt giá: hành động, lời nói, miêu tả nội tâm và đặc biệt là tình huống truyện. Tác giả đã tinh tế đặt nhân vật vào thời khắc nhạy cảm – trở về sau chiến tranh – để từ đó bộc lộ trọn vẹn nhất tâm hồn, tính cách và phẩm chất. Không cần lời bình luận, những cử chỉ, ánh mắt, nỗi im lặng của Tường đã nói lên tất cả. Đây là một thành công lớn về nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật.

Thông điệp được gửi gắm

Qua nhân vật Tường, tác phẩm mang đến nhiều thông điệp sâu sắc và giàu tính nhân văn.

– Người đọc được nhắc nhở về sự biết ơn đối với những người lính – những người đã hy sinh cả tuổi trẻ, sức khỏe, và hạnh phúc cá nhân vì lý tưởng lớn lao của dân tộc.

– Cũng từ đó, ta học cách thấu hiểu và đồng cảm với những tổn thương âm thầm mà họ phải mang theo suốt đời, ngay cả khi tiếng súng đã ngừng.

– Và hơn hết, giá trị của hòa bình được khẳng định. Một nền hòa bình để không còn ai phải quay về trong im lặng, để không còn ai phải lặng lẽ rời đi như Tường – người lính trở về không ai nhận ra, nhưng mãi mãi không thể bị quên lãng.

Sự cao thượng và vị tha của Tường trong khoảnh khắc lặng lẽ quay đi khiến người đọc không khỏi nghẹn lòng. Hơn cả một nhân vật, Tường là biểu tượng cho những số phận thầm lặng đã góp phần làm nên hòa bình hôm nay. Tác phẩm như một nén hương lòng tưởng nhớ và tri ân những người lính – những người đã mất mát quá nhiều để Tổ quốc được yên bình. Và vì thế, ta càng trân quý hơn từng ngày tháng được sống trong hòa bình, được thấy những người thân yêu và được trở về – mà không cần giấu gương mặt của mình.