Phân tích bài thơ Mẹ và Quả của Nguyễn Khoa Điềm

Đề bài: Phân tích bài thơ Mẹ và Quả của Nguyễn Khoa Điềm?

Những mùa quả mẹ tôi hái được
Mẹ vẫn trông vào tay mẹ vun trồng
Những mùa quả lặn rồi lại mọc
Như mặt trời, khi như mặt trăng
Lũ chúng tôi từ tay mẹ lớn lên
Còn những bí và bầu thì lớn xuống
Chúng mang dáng những giọt mồ hôi mặn
Rỏ xuống lòng thầm lặng mẹ tôi
Và chúng tôi, một thứ quả trên đời
Bảy mươi tuổi mẹ mong chờ được hái
Tôi hoảng sợ ngày bàn tay mẹ mỏi
Mình vẫn còn một thứ quả non xanh?

Dàn ý Phân tích bài thơ Mẹ và Quả của Nguyễn Khoa Điềm

Mở bài

• Giới thiệu sơ lược về tác giả Nguyễn Khoa Điềm, một nhà thơ nổi bật trong nền văn học Việt Nam hiện đại.
• Giới thiệu bài thơ Mẹ và quả – một tác phẩm mang đậm giá trị nhân văn, giản dị nhưng chứa đựng nhiều suy ngẫm sâu sắc về tình mẹ và trách nhiệm của con cái.

Nguyễn Khoa Điềm là một trong những nhà thơ có ảnh hưởng lớn trong nền văn học Việt Nam hiện đại. Với lối viết giản dị nhưng sâu sắc, ông mang đến cho người đọc những tác phẩm không chỉ phản ánh tình yêu cuộc sống mà còn thể hiện những giá trị nhân văn sâu xa. Một trong những bài thơ nổi bật của ông là Mẹ và quả, tác phẩm này đã khắc họa hình ảnh người mẹ và sự hi sinh của bà đối với con cái, đồng thời gửi gắm thông điệp về trách nhiệm của người con đối với mẹ và đối với đất nước. Dù là một bài thơ có vẻ ngoài giản dị, nhưng qua từng câu chữ, bài thơ mở ra những suy ngẫm về tình cảm gia đình, về trách nhiệm của thế hệ sau đối với thế hệ trước và với Tổ quốc.

Thân bài

• Hai khổ thơ đầu:
  • Miêu tả tình cảm và sự vất vả của người mẹ khi chăm sóc cây cối trong vườn.
  • Hình ảnh quả bí, quả bầu là kết quả từ sự chăm sóc kiên nhẫn, tỉ mỉ của mẹ.
  • Chuyện trồng cây trở thành lời nhắc nhở về quá trình nuôi dưỡng, chăm sóc con cái, là hình ảnh ẩn dụ cho sự chăm sóc của mẹ.
• Chuyển từ việc trồng cây sang việc trồng người (khổ thơ cuối):
  • Nhà thơ dùng hình ảnh quả là sự so sánh cho bản thân mình, là kết quả từ công lao của người mẹ.
  • Đứa con phải cố gắng học tập và rèn luyện, để xứng đáng với công sức và kỳ vọng của mẹ, như một quả chín mọng từ cây mẹ đã vun trồng.
• Trách nhiệm của người con:
  • Đứa con băn khoăn về trách nhiệm của mình và lo lắng khi mẹ ngày một già yếu.
  • Thể hiện lòng biết ơn và sự trân trọng sâu sắc đối với công ơn nuôi dưỡng của mẹ.
• Nỗi lo lắng sâu sắc của người con:
  • Đoạn thơ với cụm từ “Tôi hoảng sợ… non xanh” thể hiện sự lo lắng về trách nhiệm của đứa con đối với mẹ.
  • Chữ “mẹ” ở đây không chỉ mang ý nghĩa người mẹ sinh thành mà còn mở rộng ra là Tổ quốc, thể hiện tinh thần yêu nước và trách nhiệm công dân của mỗi người.

Kết bài

• Tái khẳng định tư tưởng lớn lao trong bài thơ Mẹ và quả – tình yêu mẹ và trách nhiệm của con cái đối với mẹ, với đất nước.
• Bài thơ vừa mang tính cá nhân, vừa phản ánh một thông điệp sâu sắc về tình yêu quê hương và trách nhiệm đối với Tổ quốc.

Bài thơ Mẹ và quả của Nguyễn Khoa Điềm không chỉ dừng lại ở những tình cảm gia đình đơn thuần mà còn phản ánh một thông điệp lớn về tình yêu đất nước và trách nhiệm công dân. Qua hình ảnh người mẹ chăm sóc cây cối trong vườn, tác giả đã khéo léo gắn liền việc nuôi dưỡng con cái với việc nuôi dưỡng đất nước. Đoạn thơ cuối, với sự lo lắng và “hoảng sợ” của đứa con, không chỉ là nỗi lo về sự già yếu của mẹ, mà còn là nỗi lo đối với trách nhiệm mà mỗi con người phải gánh vác. Bằng sự tinh tế và sâu sắc, bài thơ đã mang đến cho người đọc một thông điệp đầy ý nghĩa về tình mẹ, về nghĩa vụ của con cái và về tình yêu đối với Tổ quốc, một bài học về lòng biết ơn và trách nhiệm không bao giờ nhạt phai.