KĨ NĂNG VIẾT BÀI NGHỊ LUẬN VĂN HỌC 600 CHỮ
YÊU CẦU CHUNG
1. Về hình thức
-Đảm bảo cấu trúc của một bài văn có mở bài, thân bài, kết bài.
– Dung lượng khoảng 600 chữ (2,5- 3 trang giấy thi).
– Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận.
– Lập luận chặt chẽ, thuyết phục; lí lẽ xác đáng; bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng.
– Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết văn bản.
– Có cách diễn đạt mới mẻ, sáng tạo.
2. Về nội dung
– Xác định đúng vấn đề cần nghị luận.
– Thể hiện được suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.
– Triển khai được vấn đề luận điểm để làm rõ quan điểm của cá nhân.
Lưu ý: Bài văn cần có sự cân đối, hài hòa giữa các phần, tránh tình trạng “đầu voi đuôi chuột”.
Khung dàn ý chung cho bài nghị luận văn học 600 chữ:
a. Mở bài: Giới thiệu vấn đề
– Giới thiệu được tên tác giả, tên tác phẩm.
– Giới thiệu được vẫn để nghị luận.
b.Thân bài: Triển khai vấn đề
Ý 1: Khái quát ngắn gọn về tác giả, tác phẩm, đoạn trích.
– Tác giả: Giới thiệu vị trí, phong cách của tác giả.
– Tác phẩm: Nêu hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ, nội dung chính.
-Đoạn trích: Nêu vị trí, nội dung.
Ý 2: Phân tích- bình luận vấn đề
– Nêu luận điểm 1 kết hợp các lí lẽ, dẫn chứng. Phân tích từ nghệ thuật đến nội dung
– Nêu luận điểm 2 kết hợp các lí lẽ, dẫn chứng. Phân tích từ nghệ thuật đến nội dung
– Nêu luận điểm 3 kết hợp các lí lẽ, dẫn chứng. Phân tích từ nghệ thuật đến nội dung
Ý 3. Nhận xét- đánh giá.
– Đánh giá nội dung.
– Đánh giá nghệ thuật (đánh giá chung)
– Đánh giá tài năng, tấm lòng của tác giả gửi gắm qua tác phẩm
Lưu ý:
– Giữa các luận điểm cần có thao tác chuyển ý để đảm bảo tính liên kết.
– Hệ thống dẫn chứng cần trích dẫn chính xác, tiêu biểu, phù hợp.
-Luôn phân tích thơ theo qui tắc: từ nghệ thuật đến nội dung
c. Kết bài: Chốt lại vấn đề
– Khẳng định lại vấn đề.
– Nêu cảm nhận/ đánh giá chung.
MỘT SỐ DẠNG ĐỀ VIẾT BÀI VĂN NLVH 600 CHỮ TÁC PHẨM THƠ: (từ lớp 10 đến lớp 12)
Dạng 1: Phân tích/ cảm nhận một văn bản thơ.
Dạng 2: Phân tích/ đánh giá đặc sắc nội dung, nghệ thuật của một văn bản thơ.
Dạng 3: Phân tích/ đánh giá hình ảnh và cấu tứ của một văn bản thơ.
Dạng 4: So sánh hai văn bản thơ
MÔ HÌNH DÀN Ý CÁC DẠNG ĐỀ PHÂN TÍCH ĐÁNH GIÁ ĐẶC SẮC NỘI DUNG, NGHỆ THUẬT TÁC PHẨM THƠ
| Dạng | Mô hình dàn ý |
| Viết bài văn phân tích đánh giá hình ảnh nổi bật/ hình tượng trong bài thơ | 1/Mở bài:
– Dẫn dắt vào vấn đề nghị luận. – Nêu vấn đề nghị luận: phân tích hình ảnh nổi bật/ hình tượng trong bài thơ. 2/Thân bài: -Ý 1: Giới thiệu tác giả, tác phẩm – Ý 2: Phân tích hình ảnh/ hình tượng: + Hình ảnh/ hình tượng trong bài thơ hiện lên như thế nào? Qua những từ ngữ hình ảnh nào? Biện pháp tu từ/ nghệ thuật nào?Có gì độc đáo? + Qua hình ảnh/ hình tượng đó, thi sĩ gửi gắm tâm sự và thông điệp gì? – Ý 3:Đánh giá ý nghĩa của hình ảnh/ hình tượng + Hình ảnh/ hình tượng có vai trò như nào trong thể hiện chủ đề, tư tưởng của bài thơ? + Hình ảnh/ hình tượng là một sáng tạo nghệ thuật độc đáo làm nên thế giới thơ riêng của nhà thơ. 3/Kết bài: – Khẳng định lại ý nghĩa của hình ảnh/hình tượng, giá trị của bài thơ. – Nêu cảm nhận/ đánh giá chung |
| Viết bài văn phân tích vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ | 1/Mở bài:
– Dẫn dắt vào vấn đề nghị luận. trong bài thơ. – Nêu vấn để nghị luận: vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật trữ tình 2/Thân bài: -Ý 1: Giới thiệu tác giả, tác phẩm – Ý 2: Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật trữ tình trong bài thơ: +nhân vật trữ tình là ai? + Với thiên nhiên, nhân vật trữ tình có phải là người biết rung động, cảm nhận tinh tế vẻ đẹp/ sự chuyển mình của thiên nhiên không? + Với cuộc sống, xã hội: đặt nhân vật trữ tình trong các mối quan hệ như với chính mình, với tình yêu, với gia đình, với cộng đồng thì nhân vật trữ tình có cảm xúc gì? + Nhân vật trữ tình có phải người biết chiêm nghiệm sâu sắc cuộc sống, đưa ra những triết lí có giá trị nhân sinh không? + Vẻ đẹp tâm hồn nhân vật trữ tình được thể hiện qua những nghệ thuật nào? thể thơ, từ ngữ, hình ảnh, biện pháp nghệ thuật… (phân tích các câu thơ, ý thơ từ nghệ thuật đến nội dung để làm bật lên vẻ đẹp tâm hồn) – Ý 3.Đánh giá: + Nhân vật trữ tình đại diện cho vẻ đẹp của nhóm đối tượng nào? + Qua nhân vật trữ tình, tác giả gửi gắm bài học, thông điệp gì về lối sống? + Nhận xét: NVTT đã tái hiện vẻ đẹp tâm hồn nhân vật, góp phần thể hiện tư duy nghệ thuật độc đáo của nhà thơ. 3/Kết bài: – Khẳng định vẻ đẹp của nhân vật trữ tình, giá trị của tác phẩm. – Nêu cảm nhận/ đánh giá chung. |
| Viết bài văn cảm nhận cái hay về nội dung, nghệ thuật của một đoạn thơ, bài thơ | 1/Mở bài:
– Dẫn dắt vào vấn đề. – Nêu vấn đề nghị luận: cái hay của đoạn thơ (nội dung và nghệ thuật) 2/Thân bài: -Ý 1: Giới thiệu tác giả, tác phẩm – Ý 2: Cảm nhận đoạn thơ: +Chỉ ra cái hay về nội dung: bài thơ khắc họa bức tranh thiên nhiên và cuộc sống như thế nào? mạch cảm xúc của nhân vật trữ tình thể hiện ra sao? Thể hiện chủ đề gì? + Chỉ ra đặc sắc về nghệ thuật: thể thơ, từ ngữ, hình ảnh, giọng điệu, biện pháp nghệ thuật…. – Ý 3.Đánh giá: + Thông điệp ý nghĩa của đoạn thơ. + Đoạn thơ là sự thể hiện tiêu biểu cho phong cách thơ của tác giả. 3/Kết bài: – Khẳng định lại vấn đề: giá trị đặc sắc của đoạn thơ. – Nêu cảm nhận/ đánh giá chung. |
| Viết bài văn phân tích mạch cảm xúc của đoạn thơ/ bài thơ | 1/Mở bài:
– Dẫn dắt vào vấn đề. – Nêu vấn để nghị luận: mạch cảm xúc của bài. 2/Thân bài: -Ý 1: Giới thiệu tác giả, tác phẩm: – Ý 2: Phân tích mạch cảm xúc của bài thơ: + Xác định mạch cảm xúc của bài thơ là cảm xúc của nhân vật trữ tình trước hình ảnh, đối tượng, hoàn cảnh nào? Qua những từ ngữ, hình ảnh nào? (phân tích từ nghệ thuật đến nội dung) + Chỉ ra mạch vận động của cảm xúc theo trình tự: ban đầu-phát triển- khép lại (nên nương theo trình tự các khổ thơ, chú ý các động từ mô tả hành động và tính từ diễn tả cảm xúc, tâm trạng). – Ý 3. Đánh giá: + Mạch cảm xúc góp phần thể hiện tinh tế thế giới nội tâm của nhân vật trữ tình. + Mạch cảm xúc góp phần thể hiện chủ đề, tư tưởng của tác phẩm. + Mạch cảm xúc thể hiện tài năng nghệ thuật của nhà thơ. 3/Kết bài: – Khẳng định sự độc đáo của mạch cảm xúc góp phần thể hiện giá trị của bài thơ. – Nêu cảm nhận/ đánh giá chung.
|
| Viết bài văn phân tích, đánh giá bức tranh thiên nhiên/ bức tranh cuộc sống trong bài thơ/ đoạn thơ | 1/Mở bài:
– Dẫn dắt vào vấn đề nghị luận. – Nêu vấn đề nghị luận: phân tích/ đánh giá bức tranh thiên nhiên/ bức tranh cuộc sống. 2/Thân bài: -Ý 1.Giới thiệu tác giả, tác phẩm: – Ý 2. Phân tích bức tranh thiên nhiên/ bức tranh cuộc sống + Bức tranh thiên nhiên/ bức tranh cuộc sống trong bài thơ hiện lên như thế nào? (Ở đâu? Thể hiện rõ qua những hình ảnh, hoạt động nào? Qua từ ngữ, hình ảnh nào?) + Nhận xét/ đánh giá về bức tranh thiên nhiên/ cuộc sống: đó là một bức tranh như thế nào? (Đẹp đẽ, giản dị, gần gũi, thơ mộng, nên thơ, lam lũ, cực khổ…?). – Ý 3.Đánh giá ý nghĩa của bức tranh thiên nhiên/ cuộc sống. + Bức tranh thiên nhiên/ bức tranh cuộc sống có vai trò như nào trong thể hiện chủ đề, tư tưởng của bài thơ? + Bức tranh thiên nhiên/ bức tranh cuộc sống là một sáng tạo nghệ thuật độc đáo làm nên thế giới thơ riêng của nhà thơ, thể hiện vẻ đẹp tâm hồn và tài năng của tác giả. 3/Kết bài: – Khẳng định vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên/ cuộc sống và giá trị bài thơ. – Nêu cảm nhận/ đánh giá chung.
|
| Viết bài văn phân tích tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ | 1/Mở bài:
– Dẫn dắt vào vấn đề nghị luận. – Vấn đề nghị luận: tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ. 2/Thân bài: -Ý 1: giới thiệu tác giả, tác phẩm -Ý 2: phân tích tâm trạng, cảm xúc của NVTT: – Tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ: + Nhân vật trữ tình hiện lên cụ thế như thế nào: bối cảnh không gian, thời gian. + Nhân vật trữ tình có tâm trạng, cảm xúc cụ thể như nào trong bài thơ: vui tươi, hân hoan, hạnh phúc, buồn bã, suy tư…? qua những từ ngữ hình ảnh nào? + Mạch vận động của cảm xúc, tâm trạng (nếu có). -Ý 3: Đánh giá: + Nhân vật trữ tình là người như thế nào (tinh tế, nhạy cảm, đa cảm, giàu lòng trắc ẩn…)? + Qua nhân vật trữ tình, tác giả gửi gắm bài học, thông điệp gì về lối sống? 3/Kết bài – Khẳng định nét độc đáo trong tâm trạng của nhân vật trữ tình, giá trị của bài thơ. – Nêu cảm nhận/ đánh giá chung.
|
