Phân tích nhân vật Quân trong truyện ngắn Ngày khai trường trong mơ

Phân tích nhân vật Quân trong truyện ngắn “Ngày khai trường trong mơ” của tác giả Kim Hải.

NGÀY KHAI TRƯỜNG TRONG MƠ

(Kim Hải)

Quân nắm tay em len lỏi vào giữa đám đông đang đứng lố nhố trên bãi biển. Toàn những người quen trong làng chài. Tất cả đều ngóng nhìn ra ngoài khơi xa tít. Từ nơi ấy, các con sóng theo nhau hăm hở vào bờ. Sóng sủi bọt trắng đầy mặt biển. Bầu trời vẫn nhờ nhờ một màu buồn bã. Không ai nói với ai câu nào, trừ một vài tiếng khóc dỗi của mấy đứa bé còn bú mẹ.

– Anh Hai, chưa có ghe về. Em đói bụng.

Thằng Quân nhìn em, giọng nó run rẩy, đắng ngắt:

– Ừ, đợi chút. Có khi ba về…

Trời sẫm tối dần. Gió nổi mạnh. Biển đen hơn như có mộ màn mây xám trải trên mặt nước che lấp cả những đợt sóng. Mọi người lặng lẽ ra về. Chỉ còn hai ông lão tóc bạc trắng đang loay hoay nhóm lửa.

– Về đi.

Một ông lão nói với Quân như ra lệnh. Quân dắt tay em vừa đi vừa ngoái nhìn. Một nấm khói cuồn cuộn bay lẩn khuất với ánh lửa nhảy múa. Trái tim Quân thắt lại.

***

Căn nhà nhỏ của hai anh em ở tận cuối xóm chài. Mọi ngày nơi đây chẳng thiếu tiếng cười nhưng hôm nay nhà nhà đều lặng lẽ. Những con thuyền đánh cá ra khơi đã quá ngày hạn định mà vẫn chưa về bến. Tin báo bão đưa về cùng với vài con thuyền lẻ tẻ, xơ xác, ngơ ngẩn tiến vào bãi vắng. Quân cũng giống như mọi người, chờ đợi trong tuyệt vọng.

Năm nay Quân 14 còn bé Ba mới tròn 5 tuổi. Mất mẹ, chỉ còn cha, Quân thay cả cha lẫn mẹ chăm nom em vào những đợt đi biển dài ngày của cha mình. Giờ đây, sự hoang mang, lo lắng, tuyệt vọng như một gánh nặng mới mẻ oằn lên vai Quân mà chẳng biết chia sớt cùng ai. Bé Ba còn bé, quá ngây thơ và cũng quá quen với sự vắng mặt của cha lẫn mẹ. Cạnh nó chỉ có Quân và nếu có Quân bên cạnh thế là đủ. Vì vậy con bé vẫn líu lo, vui vẻ nói, kể luôn mồm.

– Anh Hai à, ba nói hết hè này ba cho em đi học.

– Ừa…

– Học ở trường đàng hoàng…

– Chỗ con Dĩnh, thằng Sún, thằng Bí học đó anh Hai.

– Ừa…

– Em sẽ học chữ anh Hai hén? Mà mới đầu cô dạy mình chữ gì hở anh Hai?

– Ừa…

Bé Ba ngừng nói trố mắt nhìn anh:

– Ủa, sao anh Hai ừa hoài vậy?

– Ừa…

Bởi Quân vừa nấu cơm vừa trả lời em mà đầu suy nghĩ đến chuyện khác. Không lẽ bất hạnh lại đến với hai anh em Quân nữa sao? Mà thôi, phải cố gắng nghĩ đến điều vui. Ngày mai có thể ghe lại về, hai anh em Quân sẽ tha hồ lục lọi tìm trong đống lưới rối những con cá nhỏ, dồn đống rồi đem bán cho bà Dĩ cháo trắng. Mấy đồng bạc nhỏ bé ít nhiều cũng đổi được nắm kẹo hoặc mấy cái bánh quy ngọt lịm cho bé Ba.

– Anh Hai… ba về kì này đừng đổi kẹo nghe anh Hai, mình đổi bút lá tre để em đi học…

– Ừa….

– Dư tiền anh Hai mua cho em cục gôm nè, thêm tờ giấy thấm màu hồng. Em sẽ tập viết chữ, sẽ học giỏi nè, mai mốt em đi làm cô giáo nuôi ba, nuôi anh Hai, anh Hai chịu không?

Quân cười với em. Ước muốn của bé Ba làm Quân nao nao. Đã có một thời Quân từng nói như vậy với ba má. Ngay cả giây phút hiện tại dù trường ốc đã trở nên xa lạ với Quân nhưng Quân vẫn không vơi niềm ao ước đó. Chỉ khác là giờ đây Quân tự biết mình không thể…

– Thôi cơm chín rồi, mình ăn cơm đi. Em ăn cho khỏe để học cho giỏi. Khi nào sắp vô trường anh xin ba sắm cho em đầy đủ hết trọi, chịu chưa?

– Chịu … anh Hai nhớ nhen… Vở nè, sách tập đọc nè, viết mực nè, gôm nè… Bộ quần áo mới nè… À, anh Hai, con Dĩnh nó đeo cả huy hiệu nữa, oai ghê, mà nó làm phách lắm. Còn nữa, anh Hai nhắc mua cho em đôi dép mủ. Đi học đâu có được đi chân không anh Hai hén…

– Ừ, anh Hai sẽ xin ba mua cả nón cho em….

***

Quân không thể thực hiện lời hứa của mình. Biển đã xanh, sóng đi không gầm thét nữa, nhưng đoàn thuyền vẫn biền biệt. Nhiều người bắt đầu chít khăn tang và thả những tờ giấy bạc xuống biển

[…]

***

Trời lại trở gió, biển kêu rên khi những cơn mưa bắt đầu thường xuyên và dai dẳng. Quân ở nhà. Ngọn đèn cạn dầu lù mù. Cát biển thốc từng hồi vào nách nhà nghe rào rạo như mưa. Quân đưa cho em một của khoai vừa nướng còn nóng hổi. Bé Ba có vẻ vui hơn, nó ăn khoai ngon lành. Khi được khoảng nửa củ, nó chìa phần còn lại cho Quân rồi nói:

– Anh Hai, hết hè rồi phải không?

Quân bỡ ngỡ trả lời:

– Ừa, đến mùa mưa rồi…

– Em thấy trường tiểu học mới quét lại vôi.

– Vậy hả?

– Bao giờ em được đi học? Anh Hai đi xin cho em học đi. Tụi con Dĩnh, thằng Bi sửa soạn xong hết rồi. Anh Hai để dành được tiền mua vở viết cho em chưa?

Nhìn gương mặt háo hức của em, Quân đành trả lời cho qua:

– Anh Hai đang tính đây, để coi…viết, mực, gôm, viết, chì nè… Cũng được, anh Hai sẽ ráng, nhưng nói trước là áo quần mới thì chưa…

– Không sao, áo quần thì đợi ba về. Chỉ mua cho em đôi dép thôi.

Ngực Quân nhói đau. Nó liếc nhìn lên bàn thờ. Nén nhang nhỏ cháy dở dang vẫn còn giữ lại được một vành tro hình cong lơ lửng.

– Anh Hai à, mai mốt mình học giỏi, có việc làm, sẽ hêt ngheo, hết cực phải không anh Hai?

– Đúng vậy….

– Nếu vậy, khi nào học xong em sẽ sắm cho ba cái ghe to thiệt to để ba đi lưới nè. Em sắm cho anh Hai cái xe bình bịch để chạy ra chợ, đi đây đi đó… Em cũng sắm cả tủ lạnh để làm nước đá nè… Anh Hai thích không?

Quân cười với em, lòng nó cảm thất vui vui. Ừ, cũng có thể lắm chứ. Ba nó thường nói cái nghèo sinh cái dốt nhưng cái dốt lại đẻ ra cái nghèo. Nếu bé Ba được học hành tử tế, chắc chắn cuộc đời của nó sẽ không cực như Quân, như ba. Mà nếu như vậy, tội gì không mơ ước nhỉ. Bất chợt, Quân nói với em về cái mơ ước của chính nó thông qua niềm mơ ước của đứa em:

– Em sẽ được vào lớp nè, học chữ, học viết, học toán. Nếu em chịu khó học giỏi, cô giáo khen, sẽ cho em phần thưởng. Em lên lớp, học tới, học tới hoài…

Bé Ba vỗ tay:

– Đúng rồi. Bữa khai trường anh Hai đi với em nghe. Em sẽ chải tóc suôn, cột dây thun. Em sẽ ra biển lấy đá chà chân thiệt kĩ, mang dép mới. Tay em cầm cuốn sách như vầy nè. Em vô lớp xin cô ngồi bàn đầu. Cô giáo hỏi tên em. À, anh Hai nè, có phải em tên là Nguyễn Thị Thu không? Đó, em nhớ như in mà, tên em là Thu… Mà lúc đó anh Hai đừng gọi em là bé Ba nghe, tụi nó cười em đó.

– Tất nhiên rồi…

Bé Ba nằm sải tay trên giường. Mắt nó đã nhíu lại nhưng miệng vẫn còn lải nhải:

– Lần này tụi con Dĩnh hết chọc em, thằng Bi hết làm cao. Em vô lớp đàng hoàng chứ không đứng ngoài hàng rào nhòm vô nữa…

Bé Ba nói nhỏ dần. Quân nghe có tiếng gáy nhẹ nhàng của em từ đôi môi đang mỉm cười. Lần đầu tiên từ khi cơn bão dứt, Quân thầm khấn vái ba hãy phù hộ hai anh em Quân.

***

Quân chỉ thiếp đi được một lúc rồi thức dậy trằn trọc. Cơn mất ngủ khó thấy ở tuổi như Quân. Quân thương em quá đỗi. Quân biết khoảng hai tuần nữa, lễ khai giảng bắt đầu ở tất cả các trường khắp nơi. Nếu bé Ba không được đi học, nó sẽ ra sao? Quân có thay nổi ba để lo cho em? Mười mấy tuổi đầu lại dốt nát, chỉ có cái kinh nghiệm non nớt của một đứa trẻ sớm lam lũ trong một gia đình ngư dân. Quân không biết mình phải làm gì để có thể có chút tiền hầu nối dài niềm mơ ước của em và cũng của chính mình. Tuyệt vọng, Quân tấm tức khóc. Những giọt nước mắt cứ âm thầm trào ra trong đêm đen.

Gà gáy sáng. Đã có những tiếng chân vội vã xuống bãi của những người đi ghe câu. Quân vội vàng đắp lên người em tấm chăn mỏng, dằn lại liếp cửa, vơ lấy đồ nghề ở góc nhà rồi nhẹ nhàng đi ra.

Trời vẫn còn tối. Gió thổi gai gai lạnh. Ngôi sao mai sáng rõ ở góc trời báo cho biết hôm nay trời sẽ quang đãng. Cát lốp xốp ươn ướt hơi sương. Quân đi thẳng ra bãi quen. Thủy triều đi xuống. Những mỏm đá đen nối tiếp nhau dẫn ra tận ngoài xa. Bãi cũng kéo rộng và sóng thì như chìm trong đáy biển. Quân tự nhủ:

– Hãy đợi trời sáng…

Nhưng những mỏm đá nối tiếp thật quyến rũ. Thêm vào đó, ánh lửa của những thuyền câu lững lững ngoài xa làm Quân háo hức. Càng xa bờ càng dễ săn bắt được nhiều. Đó là quy luật của biển. Quân hơi sợ nhưng Quân cũng cần tiền để sống và giờ đây Quân còn cần tiền để thực hiện giấc mơ của bé Ba… Quân cương quyết đứng dậy, mò mẫm, xốc lưới lên vai, nắm chặt cán dao rồi chạy nhanh lên các mỏm đá.

Những con hàu tươi nguyên vỏ ánh màu lục biếc nằm phơi trên mỏ đá ẩm ướt như chờ sẵn. Chưa bao giờ Quân thấy nhiều hàu như vậy. Những con cá quẫy trắng lưng khi vướng vào lưới. Quân vừa cạy hàu vừa canh lưới. Cái bao tải nặng dần lên cùng lúc với mặt trời dâng cao từ lòng biển. Quân mải mê cạy hàu, lòng phơi phới khi nghĩ đến những đồng tiền đổi được sẽ biến những ước ao của bé Ba thành hiện thực.

Cứ mải mê thế Quân không biết thủy triều bắt đầu lên từ bao giờ. Và Quân cũng ra khá xa bờ. Khi sóng dội tung tóe trên lưng Quân mới giật mình đứng dậy. Phía sau, bờ như xa tít và những mỏm đá không còn liền lạc mà cách nhau như những hòn đảo nhỏ.

Lo lắng, Quân vội vàng thu lưới, thắt lại miệng bao, thối lui vào bờ. Cái bao căng phồng và lưới cá quẫy lộn phần nào làm Quân phấn khởi. Vào bờ, chỗ cá và hàu này dư sức đổi lấy cho bé Ba bút, vở, dép và không chừng có thể mua được một bộ quần áo mới nữa. Chưa bao giờ Quân kiếm được nhiều như hôm nay. Bằng bất cứ giá nào Quân cũng phải mang được những thứ ấy vào bờ.

Vừa đi vừa nương theo các tảng đá ngầm, Quân kéo theo bao hàu càng lúc càng nặng.

– Hay mình bỏ bao hàu, giữ lưới cá. Cá bán được nhiều tiền hơn…

Quân đứng lên một tảng đá vừa thở vừa suy nghĩ.

– Nhưng không được, bé Ba phải đi học vào ngày khai trường sắp tới. Mình phải cố gắng thêm một chút…một chút nữa thôi.

Thế rồi Quân lại bơi tiếp, nghỉ trên một tảng đá rồi lại bơi. Có một mỏm đá cao, Quân mừng rỡ bíu lấy. Như vậy là sắp đến bờ rồi. Nhưng qua đầu một con sóng, Quân kinh hãi khi thấy bờ vẫn xa như là Quân chưa hề rời khỏi chỗ lưới cá.

– Vất bỏ tất cả để bơi vào bờ.

Một tiếng nói khác trỗi dậy từ trái tim:

– Đừng, hôm nay là dịp may, ngày mai, ngày mốt nếu biển động làm sao có được.

Quân ngồi trơ người trên mỏm đá lắng nghe cuộc chiến đấu thầm lặng giữa trái tim và lí trí trong lòng mình. Trên cao, mặt trời soi qua kẽ mây, chiếu vài tia nắng quái lên gương mặt đen đủi hốc hác của Quân. Xa xa, vài chiếc thuyền cá mải mê công việc, đâu ai nhìn thấy cái bóng nhỏ, rất nhỏ của Quân giữa biển sóng mênh mông.

***

Khi Quân tỉnh lại đã thấy mình đang ở trên bãi cát. Quân không hiểu được tại sao mình có thể vào đến bờ. Lưới vẫn quàng trên vai, tay còn nắm chặt cái bao tải, Mọi thứ vẫn còn đó. Quân mỉm cười sung sướng rồi ngồi phắt dậy. Không, không còn gì cả. Trên vai lưới đã rách chỉ còn duy nhất một con cá nhỏ im lìm giương đôi mắt đỏ ngầu nhìn Quân. Và cái bao hầu nặng nề giờ xẹp lép, dán chặt trên nền cát. Quân liếm môi. Muối đắng chát. Biển xa lạ và bở cát chao đảo. Quân chệnh choạng đứng dậy, lầm lũi đi. Lưới vẫn trên vai và cái bao vẫn nắm trong tay.

Hình như bé Ba đã thức dậy, ăn nốt củ khoai trong chiếc đĩa vỡ trên bàn rồi lại thiếp ngủ yên lành.

Quân nhìn em, lặng lẽ nằm xuống cạnh bên.Bé Ba đang mơ, miệng úng ắng những tiếng đứt quãng:

– Anh Hai …vở…viết…cho em đi học…

Quân đưa cánh tay lên che mắt và khóc.

(In trên tạp chí Văn học và tuổi trẻ số tháng 9 năm 2021, trang 83-88)

Dàn ý chung

1. Mở bài:

Cách 1: Mở bài trực tiếp (đi từ tác giả đến nhân vật)

– Giới thiệu tác giả: Kim Hải là một trong những nhà văn nổi bật của văn học hiện đại Việt Nam, với những tác phẩm chân thực về cuộc sống và con người.

– Giới thiệu tác phẩm: Truyện ngắn “Ngày khai trường trong mơ” của tác giả là một tác phẩm tiêu biểu, thể hiện rõ nét tâm lý nhân vật trong hoàn cảnh khó khăn

– Giới thiệu nhân vật cần  phân tích: Quân, nhân vật chính trong truyện để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc về một cậu bé mang trong mình nhiều nỗi lo âu và khát vọng về tương lai, đặc biệt là mơ ước cho em gái mình được đi học.

Cách 2: Mở bài gián tiếp (Đi từ nhận định văn học đến tác phẩm) – Dành cho học sinh giỏi

Nhận xét về vai trò của nhân vật trong truyện ngắn, nhà văn Tô Hoài khẳng định “nhân vật là nơi duy nhất tập trung hết thảy, giải quyết hết thảy trong một sáng tác” Quả thực như vậy, nhân vật Quân trong tác phẩm “Ngày khai trường trong mơ” của Kim Hải trở thành điểm tập trung mọi giá trị tư tưởng và cảm xúc mà tác giả muốn gửi gắm.

2. Thân bài:

2.1. Khái quát về tác giả, tác phẩm:

– Giới thiệu về tác phẩm:“Ngày khai trường trong mơ” của Kim Hải kể về một ngày đầy hy vọng và đau thương của hai anh em Quân và bé Ba trong làng chài. Thông qua nhân vật Quân và em gái, tác giả gửi gắm thông điệp về tình anh em, sự hy sinh và khát vọng vượt qua nghịch cảnh để tìm kiếm cơ hội cho một cuộc sống tốt đẹp hơn.

– Giới thiệu về nhân vật:

+ Quân là nhân vật quan trọng trong truyện, giúp làm nổi bật chủ đề của chuyện.

+ Quân là một cậu bé 14 tuổi, sống trong gia đình ngư dân nghèo, mất mẹ và phải thay cha chăm sóc em gái trong những ngày cha vắng nhà đi biển.

+ Nhân vật Quân đã khiến tôi không thể rời trang sách bởi những vẻ đẹp gần gũi mà đáng quý vô ngần: ý chí nghị lực mạnh mẽ,sự hy sinh âm thầm lặng lẽ và tình yêu thương sâu sắc dành cho em gái.

+ Chính Quân đã làm sáng bừng lên giá trị của tác phẩm, khiến người đọc phải suy ngẫm về tình cảm gia đình, lòng hy sinh và những ước mơ giản dị nhưng đầy ý nghĩa trong cuộc sống.

2.2. Phân tích nhân vật.

* Luận điểm 1: Hoàn cảnh đáng thương của Quân

+ Trước hết, người đọc vô cùng xúc động trước hoàn cảnh đang thương của nhân vật Quân.

+ Quân không chỉ là một cậu bé phải đối mặt với nỗi đau mất mẹ, mà còn gánh trên vai trách nhiệm chăm sóc em gái bé bỏng khi cha đi biển. Quân phải bỏ học giữa chừng, hy sinh tuổi thơ để trở thành trụ cột trong gia đình nghèo khó, đặc biệt khi mọi hy vọng dồn hết vào những chuyến đi biển của cha, mang theo niềm mơ ước về một cuộc sống tốt đẹp hơn. Nhưng cơn bão ập đến, cha mãi mãi không về, hai anh em Quân trở thành côi cút và Quân vừa phải làm anh, vừa phải làm cha lo nuôi nấng, chăm sóc em gái bé bỏng.

+ Căn nhà tồi tàn của hai anh em nơi làng chài dưới ánh sáng leo lét của ngọn đèn gợi lên một cuộc sống ảm đạm, với những thân phận, những cuộc đời mù mịt, không có ánh sáng, không có tương lai.

=> Sự ra đi vĩnh viễn của người cha trong những ngày bão tố càng làm nổi bật lên tình cảnh đáng thương và nỗi cô đơn của Quân.

* Luận điểm 2: Chính trong hoàn cảnh ấy Quân đã không ngừng vươn lên bằng ý chí nghị lực, bằng những ước mơ nhỏ bé của hai anh em

+ Dù phải đối mặt với cuộc sống nghèo khó và đầy thử thách, Quân luôn nỗ lực vì những ước mơ của mình và của em. Tình yêu thương dành cho em gái là động lực mạnh mẽ thúc đẩy Quân vượt qua mọi khó khăn. Mặc dù lo lắng và tuyệt vọng vì không biết khi nào cha trở về, Quân vẫn cố gắng kiếm tiền, hy vọng có thể mua cho em gái những món đồ cần thiết, như vở, bút và đôi dép, để em có thể đi học.

+ Trong cảnh nghèo khó ấy, Quân vẫn giữ vững niềm hy vọng và sự quyết tâm. Khi kéo những bao hàu nặng trĩu lên bờ, Quân cảm thấy phấn chấn vì tin rằng số tiền có thể đổi lấy cho Bé Ba một bộ quần áo mới, cùng những vật dụng học tập. Cảnh Quân mải miết cạy hàu và kéo lưới, dù biết rất rõ là thủy triều đang dâng, càng làm nổi bật sức mạnh ý chí của cậu. Không chỉ là hành động để kiếm tiền, mà đó còn là niềm tin và khát khao thực hiện ước mơ cho Bé Ba – ước mơ được đến trường, học chữ, và thay đổi cuộc sống. Quân vươn lên không chỉ để tồn tại mà còn để giữ vững niềm tin vào một tương lai tốt đẹp cho cả hai anh em. Giấc mơ của Bé Ba, dù đơn giản, chính là động lực cho Quân vững bước.

=>Cảnh Quân tự mình vật lộn với những khó khăn và thử thách, cho thấy hình ảnh của một cậu bé không chịu khuất phục trước nghịch cảnh, luôn nuôi dưỡng trong mình những ước mơ nhỏ nhoi nhưng đầy ý nghĩa cho người thân yêu nhất.

* Luận điểm 3: Sự hy sinh âm thầm lặng lẽ và tình yêu thương sâu sắc dành cho em gáilà điểm nổi bật và cảm động nhất trong truyện

+ Trong truyện ngắn “Ngày khai trường trong mơ” của Kim Hải, nhân vật Quân, dù mới chỉ 14 tuổi, đã thể hiện một sự hy sinh đáng khâm phục và tình yêu thương vô bờ bến đối với em gái Ba. Dù tuổi còn nhỏ, Quân đã phải gánh vác trách nhiệm lớn lao, thay cả cha mẹ chăm sóc, bảo vệ em trong hoàn cảnh khó khăn của gia đình nghèo khó, mất mẹ và người cha đang đi biển. Quân không chỉ là người chăm sóc vật chất mà còn là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho em.

+ Một điểm nổi bật là sự kiên nhẫn của Quân khi luôn nhẹ nhàng trả lời từng câu hỏi của em, động viên và nuôi dưỡng niềm tin cho em.Mặc dù trong lòng Quân cũng đầy lo âu và bất an, nhưng anh vẫn cố gắng tạo cho em một thế giới tươi sáng bằng những lời hứa hẹn về ngày khai trường, những món quà như bút, vở, và cả giấc mơ về một tương lai học hành tươi sáng. Tình yêu thương của Quân đối với em gái thể hiện rõ trong từng hành động dù là nhỏ nhất, từ việc chăm sóc bữa ăn, dẫn em đi dạo, cho đến những đêm thao thức lo lắng về tương lai.

+ Quân cũng hy sinh bản thân để kiếm tiền cho em đi học. Cậu không ngại nguy hiểm, một mình ra biển, đối mặt với sóng gió và thử thách để có tiền mua sách vở, đôi dép mới cho em. Câu chuyện cho thấy sự hy sinh không chỉ là những hành động lớn lao mà còn là những điều nhỏ nhặt, giản dị nhưng chứa đựng tình cảm sâu sắc. Quân mơ ước em sẽ được học hành và sống một cuộc đời tốt đẹp hơn, không giống như cuộc sống lam lũ, vất vả mà Quân đang phải chịu đựng.

=>Chính sự hy sinh thầm lặng này đã làm nổi bật lên tình yêu thương sâu sắc mà Quân dành cho em gái, thể hiện một tình cảm chân thành và hết lòng vì người thân yêu trong cuộc sống đầy khó khăn và thử thách.

2.3. Nhân xét nghệ thuật và ý nghĩa của hình tượng nhân vật.

– Truyện được kể ở ngôi thứ ba, giọng kể giàu cảm xúc, tạo nên sự gần gũi, chân thực và đầy cảm động cho tác phẩm.

– Nhân vật Quân được xây dựng chủ yếu thông qua hành động, suy nghĩ trong mối quan hệvói em gái trong tình huống chờ đợi cha mình trở về từ biển, đối mặt với nguy cơ mất mát trong gia đình.

– Cùng với ngôn ngữ giản dị nhưng sâu sắc, sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa các phương thức biểu đạt như mô tả tâm trạng, hành động của nhân vật và không gian, thời gian khiến cho nhân vật Quân càng trở nên gần gũi, sống động như giữa đời thực.

– Nhân vật Quân là đại diện cho tình yêu thương gia đình, sự hy sinh, và niềm mong mỏi về một tương lai tốt đẹp hơn.

– Xây dựng nhân vật Quân, nhà văn ngầm gửi gắm thông điệp về nghị lực, sự chịu đựng và tình yêu thương vô bờ bến của tuổi trẻ trong hoàn cảnh khó khăn, đồng thời ngợi ca sức mạnh của hy vọng và ước mơ trong cuộc sống đầy thử thách. Thông qua những khoảnh khắc giằng xé của Quân khi không thể thực hiện lời hứa với em, người đọc càng hiểu sâu sắc hơn về tài năng cũng như tấm lòng của tác giả trong việc khắc họa một nhân vật nhỏ bé nhưng mang trong mình khát khao lớn lao cho một tương lai tốt đẹp hơn.

3. Kết bài.

– Nhân vật Quân trong truyện ngắn Ngày khai trường trong mơ của Kim Hải để lại trong em cảm xúc sâu sắc về sự hy sinh và tình yêu thương vô bờ bến mà cậu dành cho em gái mình.

– Quân không chỉ là một người anh lo lắng, chăm sóc em mà còn là biểu tượng của sự kiên cường trong hoàn cảnh khó khăn.

– Qua nhân vật Quân, em nhận được bài học về lòng quyết tâm và tình yêu thương gia đình, dù trong nghịch cảnh, ta vẫn có thể mơ ước và hy vọng về một tương lai tốt đẹp.

Bài viết tham khảo

1. Mở bài:

Cách 1: Mở bài trực tiếp (đi từ tác giả đến nhân vật)

Kim Hải là một trong những nhà văn nổi bật của văn học hiện đại Việt Nam, với những tác phẩm chân thực về cuộc sống và con người.Truyện ngắn “Ngày khai trường trong mơ” của tác giả là một tác phẩm tiêu biểu, thể hiện rõ nét tâm lý nhân vật trong hoàn cảnh khó khăn. Quân là nhân vật chính trong truyện để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc về một cậu bé mang trong mình nhiều nỗi lo âu và khát vọng về tương lai, đặc biệt là mơ ước cho em gái mình được đi học.

Cách 2: Mở bài gián tiếp (Đi từ nhận định văn học đến tác phẩm) – Dành cho học sinh giỏi

Nhận xét về vai trò của nhân vật trong truyện ngắn, nhà văn Tô Hoài khẳng định “nhân vật là nơi duy nhất tập trung hết thảy, giải quyết hết thảy trong một sáng tác” Quả thực như vậy, nhân vật Quân trong tác phẩm “Ngày khai trường trong mơ” của Kim Hải trở thành điểm tập trung mọi giá trị tư tưởng và cảm xúc mà tác giả muốn gửi gắm.

2. Thân bài:

“Ngày khai trường trong mơ” của Kim Hải kể về một ngày đầy hy vọng và đau thương của hai anh em Quân và bé Ba ở một làng chài. Thông qua nhân vật Quân và em gái, tác giả gửi gắm thông điệp về tình anh em, sự hy sinh và khát vọng vượt qua nghịch cảnh để tìm kiếm cơ hội cho một cuộc sống tốt đẹp hơn.Quân là nhân vật quan trọng trong truyện, giúp làm nổi bật chủ đề tác phẩm.

Quân là một cậu bé 14 tuổi, sống trong gia đình ngư dân nghèo, mất mẹ và phải thay cha chăm sóc em gái trong những ngày cha vắng nhà đi biển.Nhân vật Quân đã khiến tôi không thể rời trang sách bởi những vẻ đẹp gần gũi mà đáng quý vô ngần. Đó làý chí nghị lực mạnh mẽ, sự hy sinh âm thầm lặng lẽ và tình yêu thương sâu sắc Quân dành cho em gái.Chính Quân đã làm sáng bừng lên giá trị của tác phẩm, khiến người đọc phải suy ngẫm về tình cảm gia đình, lòng hy sinh và những ước mơ giản dị nhưng đầy ý nghĩa trong cuộc sống.

Trước hết, người đọc vô cùng xúc động trước hoàn cảnh đáng thương của nhân vật Quân. Quân không chỉ sớm phải đối mặt với nỗi đau mất mẹ, mà còn gánh trên vai trách nhiệm chăm sóc em gái bé bỏng khi cha đi biển.Hoàn cảnh nghèo túng buộc Quân phải bỏ học giữa chừng, hy sinh tuổi thơ để trở thành trụ cột trong gia đình nghèo khó. Đặc biệt khi mọi hy vọng dồn hết vào những chuyến đi biển của cha, mang theo niềm mơ ước về một cuộc sống tốt đẹp hơn. Nhưng cơn bão ập đến, cha mãi mãi không về, hai anh em Quân trở thành côi cút và Quân vừa phải làm anh, vừa phải làm cha lo nuôi nấng, chăm sóc em gái bé bỏng.Căn nhà tồi tàn của hai anh em nơi làng chài dưới ánh sáng leo lét của ngọn đèn gợi lên một cuộc sống ảm đạm, với những thân phận, những cuộc đời mù mịt, không có ánh sáng, không có tương lai.Sự ra đi vĩnh viễn của người cha trong những ngày bão tố càng làm nổi bật lên tình cảnh đáng thương và nỗi cô đơn của Quân.

Chính trong hoàn cảnh ấy, Quân đã không ngừng vươn lên bằng ý chí nghị lực, bằng những ước mơ nhỏ bé của hai anh em.Dù phải đối mặt với cuộc sống nghèo khó và đầy thử thách, Quân luôn nỗ lực vì những ước mơ của mình và của em. Tình yêu thương dành cho em gái là động lực mạnh mẽ thúc đẩy Quân vượt qua mọi khó khăn. Mặc dù có những lúc Quân lo lắng và tuyệt vọng vì không biết khi nào cha trở về, Quân vẫn cố gắng kiếm tiền, hy vọng có thể mua cho em gái những món đồ cần thiết, như vở, bút và đôi dép, để em có thể đi học.Trong cảnh nghèo khó ấy, Quân vẫn giữ vững niềm hy vọng và sự quyết tâm. Từ tờ mờ sáng, Quân đã khoác lưới đi. Hình ảnh Quân đơn độc nhỏ bé giữa biển khơi không làm cậu nhụt chí, dù cậu có thoáng lo sợ. Quân mải miết nhặt từng con hàu, thả lưới đến quên cả thời gian, quên cả nguy hiểm đang rình rập. Trong Quân chỉ còn niềm vui và hi vọng. Khi kéo những bao hàu nặng trĩu lên bờ, Quân cảm thấy phấn chấn vì tin rằng số tiền có thể đổi lấy cho Bé Ba một bộ quần áo mới, cùng những vật dụng học tập. Cảnh Quân mải miết cạy hàu và kéo lưới, dù biết rất rõ là thủy triều đang dâng, càng làm nổi bật sức mạnh ý chí của cậu. Không chỉ là hành động để kiếm tiền, mà đó còn là niềm tin và khát khao thực hiện ước mơ cho Bé Ba – ước mơ được đến trường, học chữ, và thay đổi cuộc sống. Quân vươn lên không chỉ để tồn tại mà còn để giữ vững niềm tin vào một tương lai tốt đẹp cho cả hai anh em. Giấc mơ của Bé Ba, dù đơn giản nhưng chính là động lực cho Quân vững bước.Cảnh Quân tự mình vật lộn với những khó khăn và thử thách, cho thấy hình ảnh của một cậu bé không chịu khuất phục trước nghịch cảnh, luôn nuôi dưỡng trong mình những ước mơ nhỏ nhoi nhưng đầy ý nghĩa cho người thân yêu nhất.

Sự hy sinh âm thầm lặng lẽ và tình yêu thương sâu sắc dành cho em gái là điểm nổi bật và cảm động nhất của nhân vật. Trong truyện ngắn “Ngày khai trường trong mơ” của Kim Hải, nhân vật Quân, dù mới chỉ 14 tuổi, đã thể hiện một sự hy sinh đáng khâm phục và tình yêu thương vô bờ bến đối với em gái. Dù tuổi còn nhỏ, Quân đã phải gánh vác trách nhiệm lớn lao, thay cả cha mẹ chăm sóc, bảo vệ em trong hoàn cảnh khó khăn của gia đình. Quân không chỉ là người chăm sóc vật chất mà còn là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho em.Một điểm nổi bật trong tình cảm Quân dành cho em là sự kiên nhẫn. Quân luôn nhẹ nhàng trả lời từng câu hỏi của em, động viên và nuôi dưỡng niềm tin cho em.Mặc dù trong lòng Quân cũng đầy lo âu và bất an, nhưng cậu vẫn cố gắng tạo cho em một thế giới tươi sáng bằng những lời hứa hẹn về ngày khai trường, những món quà như bút, vở, và cả giấc mơ về một tương lai học hành tươi sáng. Tình yêu thương của Quân đối với em gái thể hiện rõ trong từng hành động dù là nhỏ nhất, từ việc chăm sóc bữa ăn, dẫn em đi dạo, cho đến những đêm thao thức lo lắng về tương lai.Quân cũng hy sinh bản thân để kiếm tiền cho em đi học. Cậu không ngại nguy hiểm, một mình ra biển, đối mặt với sóng gió và thử thách để có tiền mua sách vở, đôi dép mới cho em. Câu chuyện cho thấy sự hy sinh không chỉ là những hành động lớn lao mà còn là những điều nhỏ nhặt, giản dị nhưng chứa đựng tình cảm sâu sắc. Quân mơ ước em sẽ được học hành và sống một cuộc đời tốt đẹp hơn, không giống như cuộc sống lam lũ, vất vả mà Quân đang phải chịu đựng.Chính sự hy sinh thầm lặng này đã làm nổi bật lên tình yêu thương sâu sắc mà Quân dành cho em gái trong cuộc sống đầy khó khăn và thử thách.

Truyện được kể ở ngôi thứ ba, giọng kể giàu cảm xúc, tạo nên sự gần gũi, chân thực và đầy cảm động cho tác phẩm. Nhân vật Quân được xây dựng chủ yếu thông qua hành động, suy nghĩ trong mối quan hệvói em gái trong tình huống chờ đợi cha mình trở về từ biển, đối mặt với nguy cơ mất mát trong gia đình. Cùng với ngôn ngữ giản dị nhưng sâu sắc, sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa các phương thức biểu đạt như mô tả tâm trạng, hành động của nhân vật và không gian, thời gian khiến cho nhân vật Quân càng trở nên gần gũi, sống động như giữa đời thực. Nhân vật Quân là đại diện cho tình yêu thương gia đình, sự hy sinh, và niềm mong mỏi về một tương lai tốt đẹp hơn.Xây dựng nhân vật Quân, nhà văn ngầm gửi gắm thông điệp về nghị lực, sự chịu đựng và tình yêu thương vô bờ bến của tuổi trẻ trong hoàn cảnh khó khăn, đồng thời ngợi ca sức mạnh của hy vọng và ước mơ trong cuộc sống đầy thử thách. Thông qua những khoảnh khắc giằng xé của Quân khi không thể thực hiện lời hứa với em, người đọc càng hiểu sâu sắc hơn về tài năng cũng như tấm lòng của tác giả trong việc khắc họa một nhân vật nhỏ bé nhưng mang trong mình khát khao lớn lao cho một tương lai tốt đẹp hơn.

3. Kết bài.

Nhân vật Quân trong truyện ngắn Ngày khai trường trong mơ của Kim Hải để lại trong em cảm xúc sâu sắc về sự hy sinh và tình yêu thương vô bờ bến mà cậu dành cho em gái mình.Quân không chỉ là một người anh lo lắng, chăm sóc em mà còn là biểu tượng của sự kiên cường trong hoàn cảnh khó khăn. Qua nhân vật Quân, em nhận được bài học về lòng quyết tâm và tình yêu thương gia đình, dù trong nghịch cảnh, ta vẫn có thể mơ ước và hy vọng về một tương lai tốt đẹp.