Tấm lòng nhân hậu của cô bé trong truyện ngắn Trăng mọc lên từ dòng sông

Đề bài: Tấm lòng nhân hậu của cô bé trong truyện ngắn “Trăng mọc lên từ dòng sông” của tác giả Hoàng Phương Nhâm.

 

TRĂNG MỌC LÊN TỪ DÒNG SÔNG

(Hoàng Phương Nhâm)

Hồi Nam còn bé tẹo, mỗi lần bà ngoại từ quê lên chơi, buổi tối trước khi ngủ, bà thường kể chuyên cổ tích. Không biết có phải bà chỉ biết vài truyện trong kho tàng cổ tích Việt Nam không mà quanh đi quẩn lại bà chỉ kể truyện Tấm cám, truyện Thạch Sanh với truyện Trí khôn. Giọng bà thơm thơm mùi trầu không, nên cậu thấy truyện nào bà kể cũng hay cả. Nam nghe mãi mà không thấy chán.

Giờ đã lớn hơn một chút Nam lại được học về câu chuyện Trí khôn, cậu lại kể cho cô bé ở cạnh nhà nghe. Chuyện kể rằng: “Một con hổ trong rừng đi ra gặp anh nông dân đang cày ruộng. Thấy con trâu to lớn, khỏe mạnh hơn anh nông dân rất nhiều mà phải cắm đầu cắm cổ kéo cày lại còn thi thoảng bị anh nông dân thẳng cánh quất cho một roi. Hổ élà gi? Có thể cho nó xem được không? Anh nông dân bảo, trí khôn anh để ở nhà. Nếu hổ muốn xem thì phải để cho anh trói lại, chờ anh về lấy. Nếu hổ thích, anh sẽ chia cho hổ một ít trí khôn của mình. Vì quá muốn có được một chút trí khôn, hổ đã vui lòng để cho anh nông dân trói mình lại. Trói hổ xong, anh nông dân liền lấy rơm chất quanh chỗ bị trói và đốt. Vừa đốt, anh vừa nói: “Trí khôn của tao đây! Trí khôn của tao đây!” Hổ nóng quá gầm thét giãy giụa, may sao dây trói hổ bị cháy, hổ mới thoát ra được, chạy thẳng một mạch vào rừng. Trâu thấy vậy thích chí lăn ra cười, chẳng may hàm trên va phải đá rụng cả răng. Từ đó, trâu không có hàm trên và lưng hổ có những vằn đen.”

Nam kể xong một lúc lâu rồi nhưng cô bé vẫn tây chống cằm, ngồi im lặng. Nam khẽ chạm tay vào vai cô bé, cô bé mới ngước mắt nhìn cậu. Nam thấy cặp mắt bồ câu của cô bé long lanh nước. Nam hỏi: “Sao vậy?”. Cô bé run run nói: “Khổ thân con hổ! Em không thích con trâu, không thích anh nông dân!”. Nam ngạc nhiên: “Sao lại thế?”. Cô bé thở dài rồi nói trong nước mắt: “Con hổ chỉ muốn biết trí khôn như thế nào thôi mà. Nó thấy thương con trâu đang nặng nhọc kéo cày mà lại còn bị anh nông dân trói lại. Nó có làm hại ai đâu. Sao anh nông dân lại đốt nó khi đã bị trói. Còn con trâu lại lăn ra cười khi thấy hổ bị lừa và bị đau đớn. Con trâu ấy có phải là người bạn hiền lành của  người nông dân không vậy? Anh nông dân lừa trói và đốt con hổ, đấy có phải là trí khôn của anh không?” Cô bé nói xong, lặng lẽ khóc. Nam an ủi: “Dù sao con hổ cũng chạy thoát được vào rừng chứ không chết. Có lẽ đây là câu chuyện nói về nỗi khổ ải, về cái giá phải trả trong hành trình đi tìm trí khôn. Đó là điều tất nhiên thôi mà!” Cô bé lau nước mắt nhìn Nam đầy vẻ nghi ngờ.

Chiều hôm sau Nam đi học về muộn, vừa ăn cơm chiều xong, cô bé đã thập thò ngoài cửa sổ. Cô thì thào: “Lên sân thượng đi! Ngắm mặt trăng mọc lên từ sông Đáy!”. Hai đứa lên sân thượng. Từ đây nhìn lên phía đông có thể thấy dòng sông Đáy đang vào mùa nước rộng mênh mông. Cả hai đều thích ngắm mặt trăng từ từ nhô lên từ phía tây. Trong lúc chờ đợi, cô bé ngẩn ngơ một lúc rồi bảo: “Em kể câu chuyện Trí khôn của em cho anh nghe nha….”. Nam ngạc nhiên và cũng không kém phần cảm thấy thú vị: “Ừ. Em kể đi!”. Im lặng một lúc, cô bé kể rằng:

“Một con hổ từ trong rừng đi ra. Nó thấy anh nông dân và con trâu đang cày ruộng. Con trâu hì hục kéo cái cày lật lên những luống đất màu nâu. Anh nông dân hát:

Trâu ơi ta bảo trâu này

Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta

Cấy cày vốn nghiệp nông gia

Ta đây trâu đấy ai mà quản công

Bao giờ cây lúa còn bông

Thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn

Hổ nghe bài hát của anh nông dân cũng hay hay nhưng nó không hiểu sao trâu to và khỏe hơn người gấp nhiều lần mà trâu phải vất vả kéo cày cho người như vậy? Chờ đến lúc giải lao, hổ hỏi trâu: “Sao anh khỏe hơn người mà lại phải kéo cày vất vả thế ? Trâu đáp: “Vì con người có trí khôn”. Hổ tò mò: “Thế trí khôn nó thế nào?”. Trâu mệt mỏi trả lời: “Anh đi mà hỏi con người ấy.” Hổ khẽ ve vẩy đuôi tỏ ý thân thiện đến gần anh nông dân đang ngồi tựa gốc cây hút thuốc. Nó lễ phép: “chào anh nông dân. Nghe nói anh có trí khôn, anh có thể cho tôi xem được không?” Anh nông dân đáp: “Chào hổ. Trí khôn của tôi để ở trong đầu tôi đây này. Trí khôn vô hình, không thể nhìn thấy nhưng nhận thấy trí khôn qua suy nghĩ và việc làm của mỗi người. Nếu hổ muốn, tôi có thể cho hổ một ít. Nhưng tôi nói trước, khi đã có trí khôn là phải suy nghĩ, có trách nhiệm và hành động mang lại lợi ích cho muôn loài, muôn vật sống quanh mình. Hổ có đồng ý không?”. Hổ đồng ý. Anh nông dân bảo hổ cúi đầu xuống. Hổ làm theo. Anh nông dân đặt tay lên đầu hổ. Hổ thấy trong bàn tay đầy chai sạn của anh nông dân thật ấm áp và thấy trong tim máy nóng dạt dào. Xong xuôi, hổ cảm ơn anh nông dân, cũng không quên chào tạm biệt trâu rồi đi vào rừng.

Ít lâu sau, anh nông dân và con trâu đang cày ruộng bỗng thấy hổ hốt hoảng chạy ra kêu: “Cháy rừng! Cháy rừng!”. Anh nông dân thấy vậy vội bỏ cày cùng trâu chạy theo hổ vào trong rừng tìm cách dập đám cháy để cứu lấy bầy thú và cây cối. Dập xong đám cháy ai nấy đều bị tro bụi bám đen nhèm. Riêng hổ xông vào đám cháy cứu các con vật bé nhỏ nên bị cháy cả lông. Trâu thấy bạn tuy bị cháy lông nhưng vẫn rất mạnh mẽ thì mừng quá lăn ra cười chẳng may hàm trên va phải đã gãy cả răng. Từ đấy, loài trâu không có hàm răng trên và loài hổ có những vằn đen trên lưng. Có trí khôn, con người và muôn loài đều chung sống với nhau thật nhân ái.”

Câu chuyện Trí khôn của em là như thế. Anh thấy có được không?”

Nam chưa kịp trả lời thì cô bé reo lên:

– Anh Nam nhìn kìa! Trăng đang nhô lên từ dòng sông Đáy!

Nam nhìn theo hướng cô bé chỉ. Ừ nhỉ! Ai bảo trăng không thể mọc lên từ dòng sông.

(Trích trong tập truyện ngắn “Chiều có lá me bay”, NXB Kim Đồng, 2017)

Dàn ý chung

1. Mở bài.

* Mở bài trực tiếp:

– Hoàng Phương Nhâm là một trong những nhà văn chuyên viết truyện ngắn và có nhiều tác phẩm để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn đọc.

– Truyện ngắn Trăng mọc lên từ dòng sông là một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông, không chỉ bởi cốt truyện độc đáo mà còn vì những thông điệp nhân văn sâu sắc.

– Nhân vật cô bé trong tác phẩm này đã để lại ấn tượng mạnh mẽ trong lòng người đọc bởi tấm lòng nhân hậu, sự nhạy cảm và tình yêu thương vô bờ bến mà cô dành cho muôn loài, đặc biệt là con hổ trong câu chuyện mà cô bé kể.

* Mở bài gián tiếp:

Nhà văn Tô Hoài từng nói: “Nhân vật là nơi duy nhất tập trung hết thảy, giải quyết hết thảy trong một sáng tác”. Quả thực, tấm lòng nhân hậu của cô bétrong tác phẩm “Trăng mọc lên từ dòng sông” của Hoàng Phương Nhâm đã trở thành điểm tập trung của mọi giá trị tư tưởng và cảm xúc mà tác giả muốn gửi gắm.

2. Thân bài

2.1. Khái quát về tác giả, tác phẩm

– Giới thiệu tác giả:Hoàng Phương Nhâm là một nhà văn nổi bật trong dòng văn học hiện đại Việt Nam, đặc biệt với các tác phẩm truyện ngắn mang đậm chất nhân văn và triết lý sâu sắc

– Giới thiệu về tác phẩm:Trăng mọc lên từ dòng sông là một truyện ngắn tiêu biểu của Hoàng Phương Nhâm, kể về câu chuyện của một cô bé và cậu bạn Nam, cùng nhau khám phá những câu chuyện cổ tích. Câu chuyện gửi gắm một thông điệp sâu sắc về tình yêu thương, thông qua hình ảnh cô bé với tấm lòng nhân hậu, sự cảm thông đối với nỗi khổ của con hổ, trái ngược với những gì người khác thường thấy.

– Giới thiệu nhân vật:Nhân vật cô bé trong Trăng mọc lên từ dòng sông là một nhân vật quan trọng, đóng vai trò trung tâm trong việc làm nổi bật lên chủ đề của tác phẩm. Mặc dù chỉ xuất hiện trong một vài tình tiết, nhưng nhân vật cô bé đã khiến tôi không thể rời mắt khỏi trang sách, bởi tấm lòng nhân ái và sự thấu cảm tuyệt vời của cô. Chính tấm lòng nhân hậu ấy đã làm sáng bừng lên giá trị của tác phẩm, khiến người đọc phải suy ngẫm về những vấn đề lớn hơn trong cuộc sống như lòng khoan dung, sự chia sẻ và cách chúng ta đối xử với những sinh vật khác trong thế giới của mình.

2.2. Phân tích lòng nhân hậu của nhân vật

Luận điểm 1: Tấm lòng nhân hậu của cô được thể hiện ở tìnhthương của cô dành cho chú hổ trong câu chuyện cổ tích của Nam.

+ Trong tình huống khi Nam kể về câu chuyện “Trí khôn”, cô bé đã thể hiện sự đồng cảm mãnh liệt với con hổ, một cách rất tự nhiên và chân thành. Cô bé không chỉ thấy thương hổ mà còn cảm thấy bất bình với hành động của anh nông dân và con trâu. Khi Nam kết thúc câu chuyện, cô bé đã bật khóc vì đau lòng trước sự bất công mà con hổ phải chịu đựng.Biểu hiện cụ thể trong hành động và lời nói của cô bé là khi cô ngồi im lặng, đôi mắt long lanh nước mắt, bày tỏ sự đau lòng: “Khổ thân con hổ! Em không thích con trâu, không thích anh nông dân!”. Lời nói này chứng tỏ sự cảm thông sâu sắc của cô bé với nhân vật, đồng thời thể hiện sự bất bình với những điều phi lí trong cuộc sống.

+ Nhận xét:Hành động, lời nói của cô bé thể hiện một tâm hồn nhân hậu, đầy lòng trắc ẩn. Cô bé không chỉ yêu thương con hổ mà còn phản đối những hành động bạo lực, bất công, qua đó cho thấy cô bé mong muốn một thế giới công bằng hơn, nơi mọi sinh vật đều được tôn trọng.

Luận điểm 2: Tấm lòng nhân hậu được thể hiện cảm động qua việc cô bé mong một kết thúc có hậu cho các nhân vật trong truyện:

+ Trong câu chuyện này, cô bé đã xây dựng một phiên bản khác, nơi hổ và người nông dân có sự hiểu biết và yêu thương nhau. Cô bé kể rằng, anh nông dân đã chia sẻ trí khôn với hổ và đưa ra một lời dặn dò rất nhân văn: “Khi đã có trí khôn là phải suy nghĩ, có trách nhiệm và hành động mang lại lợi ích cho muôn loài, muôn vật sống quanh mình.”+ Nhận xét:Qua câu chuyện của cô bé, ta thấy cô bé không chỉ mong muốn có sự công bằng mà còn mong muốn sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên, giữa trí khôn và lòng nhân ái. Cô bé hy vọng mọi sinh vật đều được đối xử công bằng, và trí khôn thực sự phải phục vụ cho lợi ích chung của muôn loài, chứ không phải dùng để lừa dối hay làm tổn hại đến những sinh vật yếu hơn.

2.3. Đánh giá chung:

– Truyện Trăng mọc lên từ dòng sông được kể ở ngôi thứ ba, giọng kể gần gũi và nhẹ nhàng, tạo nên một không gian đầy cảm xúc và suy tư cho người đọc.

– Lòng nhân hậu của cô bé được xây dựng chủ yếu qua hành động, lời nói và suy nghĩ của cô trong các tình huống nghe câu chuyện “Trí khôn” của Nam. Đặc biệt, trong tình huống cô bé phản ứng với câu chuyện “Trí khôn” mà Nam kể, ta thấy rõ lòng nhân hậu qua sự cảm thông và luôn mong muốn sự công bằng, yêu thương giữa các sinh vật.

– Ngôn ngữ chân thật và cảm động, thể hiện sự non nớt nhưng đầy tấm lòng nhân ái của nhân vật.Nhà văn Hoàng Phương Nhâm qua nhân vật cô bé muốn ngợi ca tấm lòng nhân hậu, sự cảm thông và tầm nhìn rộng lớn của những đứa trẻ. Cô bé không chỉ yêu thương con hổ mà còn muốn tìm ra những cách giải quyết công bằng cho các vấn đề trong thế giới của mình.

– Thông qua việc xây dựng nhân vật này, Hoàng Phương Nhâm muốn gửi gắm đến người đọc một thông điệp nhân văn sâu sắc: trí khôn và lòng nhân ái phải đi đôi với nhau, và con người cần học cách sống hài hòa với thiên nhiên và những sinh vật khác.

3. Kết bài.

–Nhân vật cô bé trong Trăng mọc lên từ dòng sông đã để lại trong em một ấn tượng sâu sắc về tấm lòng nhân hậu và sự đồng cảm tuyệt vời.

– Cô bé không chỉ là một đứa trẻ hồn nhiên mà còn là hình mẫu của một người có trái tim nhân ái, luôn quan tâm đến nỗi đau và số phận của những sinh vật khác.

– Qua nhân vật cô bé, em học được bài học về sự đồng cảm, lòng nhân ái và trách nhiệm với thiên nhiên và muôn loài. Đây chính là giá trị thực sự mà tác giả muốn gửi gắm đến người đọc, một giá trị vượt lên trên mọi sự phân biệt, để chúng ta cùng sống hài hòa và yêu thương nhau hơn.

Bài viết tham khảo

1. Mở bài.

* Mở bài trực tiếp:

Hoàng Phương Nhâm là một trong những nhà văn chuyên viết truyện ngắn và có nhiều tác phẩm để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn đọc. Truyện ngắn Trăng mọc lên từ dòng sông là một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông, không chỉ bởi cốt truyện độc đáo mà còn vì những thông điệp nhân văn sâu sắc.Nhân vật cô bé trong tác phẩm này đã để lại ấn tượng mạnh mẽ trong lòng người đọc bởi tấm lòng nhân hậu, sự nhạy cảm và tình yêu thương vô bờ bến mà cô dành cho muôn loài, đặc biệt là con hổ trong câu chuyện mà cô bé kể.

* Mở bài gián tiếp:

Nhà văn Tô Hoài từng nói: “Nhân vật là nơi duy nhất tập trung hết thảy, giải quyết hết thảy trong một sáng tác”. Quả thực, tấm lòng nhân hậu của cô bé trong tác phẩm “Trăng mọc lên từ dòng sông” của Hoàng Phương Nhâm đã trở thành điểm tập trung của mọi giá trị tư tưởng và cảm xúc mà tác giả muốn gửi gắm.

2. Thân bài

Hoàng Phương Nhâm là một nhà văn nổi bật trong dòng văn học hiện đại Việt Nam, đặc biệt với các tác phẩm truyện ngắn mang đậm chất nhân văn và triết lý sâu sắc. Trăng mọc lên từ dòng sông là một truyện ngắn tiêu biểu của Hoàng Phương Nhâm, kể về câu chuyện của một cô bé và cậu bạn Nam, cùng nhau khám phá những câu chuyện cổ tích. Câu chuyện gửi gắm một thông điệp sâu sắc về tình yêu thương, thông qua hình ảnh cô bé với tấm lòng nhân hậu, sự cảm thông đối với nỗi khổ của con hổ, trái ngược với những gì người khác thường thấy. Nhân vật cô bé trong Trăng mọc lên từ dòng sông là một nhân vật quan trọng, đóng vai trò trung tâm trong việc làm nổi bật lên chủ đề của tác phẩm. Mặc dù chỉ xuất hiện trong một vài tình tiết, nhưng nhân vật cô bé đã khiến tôi không thể rời mắt khỏi trang sách, bởi tấm lòng nhân ái và sự thấu cảm tuyệt vời của cô. Chính tấm lòng nhân hậu ấy đã làm sáng bừng lên giá trị của tác phẩm, khiến người đọc phải suy ngẫm về những vấn đề lớn hơn trong cuộc sống như lòng khoan dung, sự chia sẻ và cách chúng ta đối xử với những sinh vật khác trong thế giới của mình.

Tấm lòng nhân hậu của cô được thể hiện ở tìnhthương của cô dành cho chú hổ trong câu chuyện cổ tích của Nam.

Trong tình huống khi Nam kể về câu chuyện “Trí khôn”, cô bé đã thể hiện sự đồng cảm mãnh liệt với con hổ, một cách rất tự nhiên và chân thành. Cô bé không chỉ thấy thương hổ mà còn cảm thấy bất bình với hành động của anh nông dân và con trâu. Khi Nam kết thúc câu chuyện, cô bé đã bật khóc vì đau lòng trước sự bất công mà con hổ phải chịu đựng.Biểu hiện cụ thể trong hành động và lời nói của cô bé là khi cô ngồi im lặng, đôi mắt long lanh nước mắt, bày tỏ sự đau lòng: “Khổ thân con hổ! Em không thích con trâu, không thích anh nông dân!”. Lời nói này chứng tỏ sự cảm thông sâu sắc của cô bé với nhân vật, đồng thời thể hiện sự bất bình với những điều phi lí trong cuộc sống. Hành động, lời nói của cô bé thể hiện một tâm hồn nhân hậu, đầy lòng trắc ẩn. Cô bé không chỉ yêu thương con hổ mà còn phản đối những hành động bạo lực, bất công, qua đó cho thấy cô bé mong muốn một thế giới công bằng hơn, nơi mọi sinh vật đều được tôn trọng.

Tấm lòng nhân hậu được thể hiện cảm động qua việc cô bé mong một kết thúc có hậu cho các nhân vật trong truyện.

Trong câu chuyện này, cô bé đã xây dựng một phiên bản khác, nơi hổ và người nông dân có sự hiểu biết và yêu thương nhau. Cô bé kể rằng, anh nông dân đã chia sẻ trí khôn với hổ và đưa ra một lời dặn dò rất nhân văn: “Khi đã có trí khôn là phải suy nghĩ, có trách nhiệm và hành động mang lại lợi ích cho muôn loài, muôn vật sống quanh mình”. Qua câu chuyện của cô bé, ta thấy cô bé không chỉ mong muốn có sự công bằng mà còn mong muốn sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên, giữa trí khôn và lòng nhân ái. Cô bé hy vọng mọi sinh vật đều được đối xử công bằng, và trí khôn thực sự phải phục vụ cho lợi ích chung của muôn loài, chứ không phải dùng để lừa dối hay làm tổn hại đến những sinh vật yếu hơn.

Truyện Trăng mọc lên từ dòng sông được kể ở ngôi thứ ba, giọng kể gần gũi và nhẹ nhàng, tạo nên một không gian đầy cảm xúc và suy tư cho người đọc. Lòng nhân hậu của cô bé được xây dựng chủ yếu qua hành động, lời nói và suy nghĩ của cô trong các tình huống nghe câu chuyện “Trí khôn” của Nam. Đặc biệt, trong tình huống cô bé phản ứng với câu chuyện “Trí khôn” mà Nam kể, ta thấy rõ lòng nhân hậu qua sự cảm thông và luôn mong muốn điều tốt đẹp cho vạn vật xung quanh.Ngôn ngữ chân thật và cảm động, thể hiện sự non nớt nhưng đầy nhân ái của nhân vật.Nhà văn Hoàng Phương Nhâm qua nhân vật cô bé muốn ngợi ca tấm lòng nhân hậu, sự cảm thông và tầm nhìn rộng lớn của những đứa trẻ. Cô bé không chỉ yêu thương con hổ mà còn muốn tìm ra những cách giải quyết công bằng cho các vấn đề trong thế giới của mình. Thông qua việc xây dựng nhân vật này, Hoàng Phương Nhâm muốn gửi gắm đến người đọc một thông điệp nhân văn sâu sắc: trí khôn và lòng nhân ái phải đi đôi với nhau, và con người cần học cách sống hài hòa với thiên nhiên và những sinh vật khác.

3. Kết bài.

Nhân vật cô bé trong Trăng mọc lên từ dòng sông đã để lại trong em một ấn tượng sâu sắc về tấm lòng nhân hậu và sự đồng cảm tuyệt vời. Cô bé không chỉ là một đứa trẻ hồn nhiên mà còn là hình mẫu của một người có trái tim nhân ái, luôn quan tâm đến nỗi đau và số phận của những sinh vật khác. Qua nhân vật cô bé, em học được bài học về sự đồng cảm, lòng nhân ái và trách nhiệm với thiên nhiên và muôn loài. Đây chính là giá trị thực sự mà tác giả muốn gửi gắm đến người đọc, một giá trị vượt lên trên mọi sự phân biệt, để chúng ta cùng sống hài hòa và yêu thương nhau hơn.