| ĐỀ LUYỆN 02
Có ý kiến cho rằng: Tùy bút là thể loại đậm chất thơ. Hãy phân tích “chất thơ” trong một bài tùy bút mà anh/chị thích. |
GỢI Ý
1. MỞ BÀI: Giới thiệu vấn đề cần nghị luận
2. THÂN BÀI
2.1. Giải thích:
– Tùy bút là văn xuôi trữ tình thuộc thể kí – một loại tác phẩm tự sự phi hư cấu. Tùy bút ghi chép sự kiện một cách tự do những suy nghĩ, cảm xúc mang màu sắc cá nhân của người viết về con người và sự việc. Vì thế, tùy bút thường thể hiện rõ cái “tôi” độc đáo, cũng như tầm hồn và tình cảm của tác giả. Ngôn ngữ của tùy bút rất giàu chất thơ.
– “Chất thơ” là thiên hướng biểu lộ trực tiếp cảm xúc của “cái tôi” nghệ sĩ, là một phẩm chất nghệ thuật được tạo nên bởi yếu tố của cái đẹp, trí tưởng tượng, tinh chất của cuộc sống và nhạc điệu của ngôn từ. “Ai đã đặt tên cho dòng sông” là bài bút kí đậm chất thơ như thế.
2.2. Chứng minh: HS chọn một bài tùy bút đề chứng minh. Ví dụ “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”
*/ Giới thiệu khái quát về tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường, tùy bút “Ai có đặt tên cho dòng sông?”
*/ “Chất thơ” trong bài tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”
– Chất thơ toát ra từ “cái tôi” lịch lãm, uyên bác, mê đắm và tài hoa đằm sâu văn hóa đậm chất Huế của Hoàng Phủ Ngọc Tường khi khám phá sông Hương trên các phương diện địa lý, lịch sử, văn hóa.
– Chất thơ toát ra từ những hình ảnh đẹp, giàu chất thơ. Nhà văn đã sử dụng các biện pháp tu từ gợi cảm như so sánh, ẩn dụ nhân hóa để làm nổi bật vẻ đẹp của sông Hương ở dáng vẻ và chiều sâu tâm hồn. Khó có thể khám phá ra chất “thơ” trong “sử” nhưng Hoàng Phủ Ngọc Tường lại tìm ra được chất “thơ” trong “sử” để trưng cất thành màu “sử thi” như một sắc màu đặc biệt của sông Hương.
– Chất thơ còn lan tỏa từ những con chữ, câu từ, đoạn văn lấp lánh huyền thoại.
– Chất thơ còn lấp lánh ở âm điệu nhạc điệu mang hơi hướng dân gian khi Hoàng Phủ điểm xuyết ca dao, lời thơ của Tản Đà, Cao Bá Quát hay nét hoài cổ trong thơ bà Huyện Thanh Quan, sự hồi sinh mạnh mẽ của tâm hồn trong thơ Tố Hữu.
– Chất thơ còn bảng lảng trong kết cấu huyền thoại của bài ký khi mở ra và kết lại đều bằng câu hỏi bâng khuâng “Ai đã đặt tên cho dòng sông” ?
* Tác dụng của “chất thơ” trong bài tùy bút:
– Làm nên giá trị, vẻ đẹp đặc trưng cho tác phẩm. Đó cũng chính là điểm hấp dẫn người đọc ở cả nội dung lẫn nghệ thuật của bài tùy bút.
– Đem lại nét mới mẻ độc đáo trong cá tính sáng tạo của Hoàng Phủ Ngọc Tường so với các tác giả cùng thời.
– Tạo ra chỗ đứng, vị trí mới của tùy bút, bút ký trong dòng chảy Văn Học Việt Nam.
2.3. Đánh giá, mở rộng
3. KẾT BÀI: Khẳng định lại vấn đề.
