Có thể xem quá trình sáng tạo là quá trình luyện ngọc. Tác phẩm được hình thành

GỢI Ý

MỞ BÀI

– Dẫn dắt và giới thiệu nhận định của Nguyễn Khải

THÂN BÀI

* Khái quát chung

– Dẫn dắt

– Giải thích nhận định

+ “Quá trình sáng tạo” là quá trình nhà văn rung động trước hiện thực cuộc sống, suy nghĩ, nảy sinh ý tưởng, cảm hứng để rồi hình thành ý đồ sáng tác và thể hiện nó ra bằng tác phẩm. ”Luyện ngọc” là quá trình sáng tạo ra tác phẩm có giá trị như ngọc quý, hội tư tưởng và tình cảm của nhà văn.  Trải qua quá trình luyện ngọc đó thì tác phẩm và hình tượng sẽ “lung linh ánh sáng của ngọc quý” nghĩa là mang vẻ đẹp, sự hấp dẫn độc đáo, quý giá.  Thế nhưng “Nhưng nếu tinh ý, ta có thể nhìn thấy máu, thấy nước mắt, thấy niềm vui và nỗi đau của người thợ kì tài”. “Máu” là chất làm nên sự sống và đối với văn chương nghệ thuật “máu” là toàn bộ sự hiểu biết, sự sống của người nghệ sĩ, còn ”nước mắt, nỗi đau, niềm vui” là những cung bậc cảm xúc phong phú, đa dạng trước cuộc sống, con người.

+ Như vậy, nhận định của Nguyễn Khải đã khẳng định: quá trình sáng tạo nghệ thuật là quá trình công phu khó nhọc, chỉ khi người nghệ sĩ đem toàn bộ sự hiểu biết và tâm hồn mình vào tác phẩm thì mới tạo ra được những sáng tạo nghệ thuật với hình tượng có sức hấp dẫn. Tác phẩm phải là sự kết tinh tư tưởng và tình cảm của người nghệ sĩ về con người và cuộc đời.

+ Vậy vì sao sáng tạo nghệ thuật lại là quá trình công phu nghệ thuật?

++ Bản chất của lao động nghệ thuật là lao động sáng tạo, đó là lao động tạo ra cái mới. Đây là một quá trình công phu, khó nhọc.

++ Lao dộng nghệ thuật có tính chất cá thể. Không ai có thể thay thế người nghệ sĩ trong quá trình làm ra tác phẩm. Khi người nghệ sĩ có cảm hứng hình thành ý đồ thì tác phẩm mới chỉ hình thành ở dạng thai nghén. Để viết được người nghệ sĩ phải huy động vốn sống và sự hiểu biết và thể hiện ra bằng những hình tượng và diễn đạt ra bằng ngôn từ. Người nghệ sĩ là “người phu chữ”.

++ Chỉ khi đem toàn bộ sự hiểu biết vào tác phẩm thì mới tạo ra được những hình tượng có ý nghĩa, có sức truyền cảm mãnh liệt khi ấy tác phẩm mới có khả năng tác động to lớn đến con người và cuộc đời.

++ Khi nghệ sĩ đem sự sống và tâm hồn mình vào tác phẩm, tác phẩm không chỉ là tấm gương phản chiếu cuộc sống mà còn là tấm gương phản chiếu tâm hồn nghệ sĩ.

– Giới thiệu hình tượng nghệ thuật trong tùy bút mà bản thân lựa chọn.

+ Giới thiệu Nguyễn Tuân và tùy bút “Người lái đò sông Đà”

+ Giới thiệu hình tượng người lái đò sông Đà và khẳng định: người lái đò sông Đà là sản phẩm của quá trình luyện ngọc của nhà văn Nguyễn Tuân

* Phân tích, chứng minh

Luận điểm 1. Hình tượng người lái đò sông Đà là sản phẩm của quá trình sáng tạo nghệ thuật đầy công phu, tâm huyết và sáng tạo của Nguyễn Tuân

– Hình tượng người lái đò thể hiện sự hiểu biết chân thực của nhà văn về hiện thực cuộc sống. Đó là kết qủa của hành trình đầy gian khổ, hào hứng say mê lên vùng núi cao Tây Bắc để tìm kiếm chất vàng mười, tìm kiếm ánh sáng của ngọc quý để từ đó tạc nên một hình tượng nghệ thuật lung linh.

– Hình tượng ông lái đò không phải là hình tượng hư cấu mà là con người bằng xương bằng thịt mà Nt gặp gỡ trong chuyến đi đầy gian khổ ấy. Ông lái đò Lai Châu với thân hình trẻ tráng, trí nhớ tuyệt vời đưa con thuyền vượt qua thác dữ hiểm trở. NT đã được nghe ông tường thuật những trận  vượt thác, những trận đấu cam go quyết liệt. Những trải nghiệm đó đã giúp nhà văn tạo nên trang hoa nghệ thuật về người lái đò.

Luận điểm 2. Hình tượng người lái đò sông Đà lung linh ánh sáng của ngọc quý

– Hình tượng người lái đò lung linh ánh sáng của ngọc quý bởi chính vẻ đẹp trong tâm hồn của người lái đò: vẻ đẹp của trí dũng tài ba, vẻ đẹp của tài hoa nghệ sĩ

+ Vẻ đẹp của trí dũng tài ba (trùng vây thạch trận thứ nhất)

+ Vẻ đẹp của tài hoa nghệ sĩ (trùng vây thạch trận thứ hai, thứ ba)

– Hình tượng người lái đò còn lung linh ánh sáng của ngọc quý bởi chính tài năng nghệ thuật của Nguyễn Tuân. Hình tượng người lái đò được thể hiện bằng những hình thức nghệ thuật đặc sắc.

+ Nhân vật được đặt vào trong những tình huống căng thẳng hồi hộp để làm nổi bật tư thế và vẻ đẹp ngự trị của con người trước thiên nhiên thần thánh.

+ Nhà văn tiếp cận và thể hiện đối tượng trên phương diện nghệ sĩ tài hoa với trí tưởng tượng phong phú

+ Ngôn ngữ tài hoa điêu luyện, chứng tỏ một cây bút bậc thầy. Câu văn co duỗi nhịp nhàng với đầy ắp các động từ có khả năng tái hiện sinh động hình tượng. Hình ảnh sống động và hấp dẫn. Sử dụng tài tình phép so sánh liên tưởng và nhân hoá …

Luận điểm 3. Hình tượng người lái đò thấm đượm cả máu cả nước mắt, cả niềm vui và nỗi đau của Nguyễn Tuân, người thợ kì tài trong nền văn xuôi hiện đại Việt Nam.

– Hình tượng người lái đò gửi gắm tư tưởng và những cung bậc tình cảm của người cầm bút: Ca ngợi vẻ đẹp của con người lao động trên sông nước Đà giang; tình yêu và niềm tự hào trước con người mới, cuộc sống mới; niềm vui được hòa nhập với cuộc sống của đất nước và nhân dân, tìm thấy ý nghĩa của cuộc đời khi đến với CM, không còn cảm giác “thiếu quê hương”

* Đánh giá

– Khẳng định nhận định đúng và sâu sắc: Nhận định đã đề cao vai trò quan trọng của quá trình sáng tạo nghệ thuật với những nét mới mẻ, độc đáo riêng biệt. Quá trình ấy không hề đơn giản, chỉ khi ngừoi nghệ sĩ đem hết vốn sống, tâm huyết và tài năng của mình  gửi gắm trên trang viết mới tạo ra được những hình tượng có ý nghĩa, có sức truyền cảm mãnh liệt, khi ấy tác phẩm mới có khả năng tác động to lớn đến con người và cuộc đời.

– Khẳng định: Tác phẩm “Người lái đò sông Đà” và hình tượng người lái đò chính là viên ngọc quý của quá trình sáng tạo nghệ thuật của nhà văn Nguyễn Tuân. Qua hình tượng người lái đò, tâm và tài của NT đã được khẳng định.

– Bài học cho người sáng tạo và người tiếp nhận.

+ Người nghệ sĩ cần có tài và có tâm, phải công phu trong sáng tạo và sống sâu sắc với cuộc đời, có những tình cảm mãnh liệt, trong sáng. Muốn vậy ngừoi nghệ sĩ không ngưng học tập, trau dồi mở rộng lòng mình trước mọi thanh âm của cuọc sống. Có như vậy mới mong tạo ra được hình tượng nghệ thuật như ngọc quý trong quá trình sáng tạo.

+ Người tiếp nhận:  Tiếp cận tác phẩm từ chính hiện thực và hình tượng nghệ thuật mà nhà văn tạo ra. Khi lắng nghe được thông điệp tinh thần trong tác phẩm văn chương nghĩa là ta đã tiếp xúc với một con người, hiểu thêm một nhân cách cao cả. Vì thế người đọc cần trau dồi vốn sống, vốn hiểu biết để tiếp cận hình tượng nhà văn có thể tạo ra quá trình đồng sáng tạo, góp phần làm nên tiếng nói tri âm trong văn học.