Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) ghi lại cảm xúc của em sau khi đọc bài thơ Chỉ có thể là mẹ của tác giả Đặng Minh Mai
CHỈ CÓ THỂ LÀ MẸ
Đặng Minh Mai
Nắng dần tắt trên con đường nhỏ
Dáng mẹ gầy giẹo giọ liêu xiêu.
Mẹ về để nấu cơm chiều
Bữa cơm đạm bạc thương yêu ấm lòng.
Cả đời mẹ long đong vất vả
Cho chồng con quên cả thân mình.
Một đời mẹ đã hy sinh
Tuổi xuân phai nhạt nghĩa tình đượm sâu.
Mưa và nắng nhuộm màu tóc trắng
Bụi gian nan đọng lắng nếp nhăn.
Rụng rồi thương lắm hàm răng
Lưng còng chân yếu ánh trăng cuối trời.
Tình của mẹ sáng ngời dương thế
Lo cho con tấm bé đến già.
Nghĩa tình son sắt cùng cha
Giản đơn dung dị mẹ là mẹ thôi.
Con đi khắp chân trời góc bể
Ân tình nào sánh xuể mẹ yêu.
Nghĩa dày độ lượng bao nhiêu
Có trong lòng mẹ sớm chiều bao dung.
Dàn ý
Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau:
* Mở đoạn: Giới thiệu bài thơ và tác giả; nêu cảm nghĩ chung về bài thơ
* Thân đoạn:
– Trình bày cảm nghĩ về nét độc đáo của bài thơ về phương diện nội dung: người mẹ long đong, vất vả mưa nắng, yêu thương và chăm chút cho con, hy sinh vô điều kiện:
+ Người mẹ dáng gầy liêu xiêu, tất bật với bữa cơm chiều
+ Dáng người hao gầy, khắc khổ với mưa nắng nhuộm màu thời gian: tóc bạc, răng rụng, mắt mờ…
+ Trong cảm nhận của con mẹ cả một đời vất vả, lận đận, hy sinh cả tuổi xuân mình dành cho chồng, cho con.
+ Công lao to lớn của mẹ trời biển cũng không đong đếm hết được, người con suy nghĩ về tình mẹ…
+ Đánh giá hình ảnh người mẹ trong thơ: đó là người mẹ nghèo lam lũ, vất vả, thương chồng, yêu con
– Trình bày cảm nghĩ về nét độc đáo của bài thơ về phương diện nghệ thuật: Ngôn ngữ thơ gần gũi, bình dị; giọng thơ xúc động thể hiện tình sự vất vả tần tảo hi sinh của mẹ dành cho con và gia đình; BPTT so sánh,…
– Nêu tác dụng của thể thơ tự do trong việc thể hiện mạch cảm xúc, nét độc đáo của bài thơ
* Kết đoạn: Nêu khái quát cảm nghĩ về bài thơ
Bài tham khảo
“Mỗi câu thơ là một nốt nhạc vang lên từ trái tim, để rồi tạo nên bản giao hưởng của cảm xúc con người.” Câu nói của nhà phê bình văn học Nguyễn Đăng Điệp đã chỉ rõ rằng, thơ ca không chỉ là nghệ thuật ngôn từ, mà còn là nhịp điệu của tâm hồn, chạm tới những cảm xúc sâu kín nhất của con người. Trong dòng chảy ấy, bài thơ “Chỉ có thể là mẹ” của Đặng Minh Mai đã ngân vang với những cung bậc đầy xúc động về tình mẫu tử thiêng liêng. Với ngôn ngữ giản dị mà chân thành, tác giả đã vẽ nên hình ảnh người mẹ như một biểu tượng vĩnh cửu của sự hy sinh và tình yêu vô điều kiện. Bài thơ không chỉ là lời tri ân, mà còn như một bản khúc ca về mẹ, người phụ nữ vĩ đại đã dành trọn cuộc đời để che chở và yêu thương con mình. Để cảm nhận rõ hơn tình cảm sâu sắc này, ta hãy cùng chiêm ngưỡng những vần thơ xúc động: ( TRÍCH THƠ )
“Chỉ có thể là mẹ” của Đặng Minh Mai là một trong những tác phẩm nổi bật trong dòng chảy văn học hiện đại, nơi tình mẹ được khắc họa đầy xúc động. Bài thơ sử dụng thể thơ song thất lục bát, mang đậm nét truyền thống nhưng không kém phần sáng tạo, giúp truyền tải mạch cảm xúc sâu lắng về tình mẫu tử. Nhan đề của bài thơ giản dị nhưng hàm chứa cả một thế giới cảm xúc, gợi lên tình cảm thiêng liêng và cao quý giữa mẹ và con. Từ những hình ảnh gần gũi, cụ thể về người mẹ trong cuộc sống thường nhật, bài thơ dần hé lộ những hy sinh lặng lẽ nhưng to lớn của mẹ. Mạch cảm xúc ấy cứ thế tuôn chảy, dẫn dắt người đọc bước vào thế giới ấm áp của tình mẹ, nơi mà mọi sự hy sinh đều trở nên thầm lặng và vĩ đại. Mỗi câu thơ như một lời tri ân, một lời thầm thì yêu thương, khiến người đọc không khỏi xúc động trước sự bao la của tình mẹ, một tình yêu không thể đo đếm.
Khổ 1: “Nắng dần tắt trên con đường nhỏ
Dáng mẹ gầy giẹo giọ liêu xiêu
Mẹ về để nấu cơm chiều
Bữa cơm đạm bạc thương yêu ấm lòng”
Khổ thơ mở đầu bằng hình ảnh “nắng dần tắt trên con đường nhỏ,” tạo ra một khung cảnh buổi chiều muộn êm đềm nhưng phảng phất sự mệt nhọc. Ánh nắng đang tàn dần, cũng như cuộc đời mẹ đang dần lụi tàn qua những tháng ngày gian khó. Trên con đường quê nhỏ, “dáng mẹ gầy giẹo giọ liêu xiêu” hiện lên như biểu tượng của những khổ nhọc chồng chất. Từ “gầy giẹo giọ” và “liêu xiêu” không chỉ miêu tả dáng vóc yếu ớt của mẹ mà còn khắc họa những gánh nặng cuộc đời đã đè nặng lên đôi vai ấy. Sự vất vả của mẹ không phải để phục vụ bản thân, mà là để mang lại sự ấm áp cho gia đình, thể hiện qua câu “Mẹ về để nấu cơm chiều.” Bữa cơm mẹ nấu “đạm bạc” nhưng lại chứa chan tình yêu thương, tình cảm mà mẹ truyền vào mỗi bữa ăn không thể đo đếm bằng vật chất. Chính tình yêu ấy đã sưởi ấm trái tim của những người con, mang lại cảm giác ấm lòng giữa những thiếu thốn.
Khổ 2:
“Cả đời mẹ long đong vất vả
Cho chồng con quên cả thân mình
Một đời mẹ đã hy sinh
Tuổi xuân phai nhạt nghĩa tình đượm sâu”
Khổ thơ này tiếp tục khắc họa những hi sinh lớn lao của mẹ. Câu “Cả đời mẹ long đong vất vả” diễn tả một cuộc đời không ngơi nghỉ, luôn đối mặt với khó khăn và gian khổ. Hình ảnh người mẹ như một người phụ nữ cam chịu, dành trọn đời mình để lo lắng cho chồng, cho con mà quên đi bản thân. Câu “cho chồng con quên cả thân mình” càng làm rõ sự hy sinh vô điều kiện của mẹ, khi tất cả những gì bà làm đều đặt gia đình lên trên hết. “Một đời mẹ đã hy sinh” không chỉ nhấn mạnh về thời gian dài đằng đẵng mà còn là cái giá mẹ đã phải trả bằng tuổi xuân, khi “tuổi xuân phai nhạt” theo dòng chảy của thời gian và những gánh nặng gia đình. Tuy nhiên, nghĩa tình của mẹ không chỉ dừng lại ở những việc làm hàng ngày, mà còn sâu sắc hơn thế, đượm đà trong tình yêu thương và sự hi sinh âm thầm của bà.
Khổ 3:
“Mưa và nắng nhuộm màu tóc trắng
Bụi gian nan đọng lắng nếp nhăn
Rụng rồi thương lắm hàm răng
Lưng còng chân yếu ánh trăng cuối trời”
Hình ảnh “mưa và nắng nhuộm màu tóc trắng” là một ẩn dụ sinh động cho những khó khăn và gian truân mẹ đã trải qua trong cuộc đời. Thời gian và cuộc sống khắc nghiệt không chỉ để lại dấu ấn trên mái tóc trắng xóa của mẹ mà còn hằn lên gương mặt bà qua những “nếp nhăn” được “bụi gian nan đọng lắng” lại. Những chi tiết ấy như bức tranh miêu tả từng vết dấu của cuộc đời đã in lên người mẹ, mỗi nếp nhăn là một câu chuyện về sự vất vả, về hi sinh và tình yêu vô bờ. Câu “rụng rồi thương lắm hàm răng” như một lời thổn thức, đầy xót xa cho sự lão hóa tự nhiên nhưng lại là dấu ấn của một đời dành trọn cho gia đình. Kết thúc khổ thơ là hình ảnh “lưng còng chân yếu ánh trăng cuối trời,” miêu tả rõ rệt những ngày tháng cuối đời của mẹ. Mẹ đã dành trọn cả cuộc đời, từ khi còn trẻ khỏe đến lúc yếu đuối, để sống vì chồng con, và giờ đây, dưới “ánh trăng cuối trời” – hình ảnh của cuộc đời đã tàn, mẹ vẫn tiếp tục yêu thương và bảo bọc gia đình cho đến phút cuối cùng.
B3: Phân tích đặc sắc nghệ thuật. Bài thơ “Chỉ có thể là mẹ” của Đặng Minh Mai được sáng tác theo thể thơ song thất lục bát, tạo nên một nhịp điệu uyển chuyển, nhẹ nhàng như chính tình cảm của mẹ. Những câu thơ song thất được ngắt nhịp 3/4 hoặc 4/3 không chỉ giữ nhịp mà còn đưa đẩy cảm xúc, khiến mỗi dòng thơ như một lời thì thầm của sự hy sinh và yêu thương. Khi chuyển sang lục bát, nhịp thơ trở nên êm ái, sâu lắng hơn, làm cho cảm xúc như dồn nén lại, trải dài cùng tình mẹ bao la. Những câu thơ đối, ví dụ như “Cả đời mẹ long đong vất vả / Cho chồng con quên cả thân mình,” tạo nên sự cân đối, hài hòa, làm nổi bật sự nhọc nhằn và hy sinh lặng lẽ của mẹ. Đặc biệt, cách gieo vần liên kết giữa các câu thơ khiến bài thơ trôi chảy như dòng chảy vô tận của tình yêu thương, như nhịp đập không ngừng của trái tim người mẹ. Những đặc sắc nghệ thuật này không chỉ làm mềm mại hóa bài thơ, mà còn khắc họa rõ nét hình ảnh người mẹ, một biểu tượng của sự yêu thương và hy sinh mãi trường tồn theo thời gian.
B4: Đánh giá nghệ thuật, nội dung, tài năng, tình cảm của nhà thơ. Bài thơ “Chỉ có thể là mẹ” của Đặng Minh Mai không chỉ đơn thuần là một tác phẩm văn học mà còn là một bức chân dung sống động về tình mẫu tử. Qua từng câu thơ, tác giả đã khéo léo sử dụng ngôn ngữ giản dị nhưng giàu sức gợi, tạo nên một không gian tràn ngập yêu thương. Tình cảm của nhà thơ dành cho mẹ không chỉ là sự tri ân mà còn là một bản giao hưởng của lòng biết ơn, tôn vinh những hi sinh thầm lặng. Đặng Minh Mai đã đưa chúng ta vào những khoảnh khắc ấm áp, nơi mà hình ảnh người mẹ hiện lên thật gần gũi và đầy sức sống. Nhờ vào tài năng và tình yêu sâu sắc, ông đã thổi hồn vào từng câu chữ, khiến người đọc không khỏi rung động trước vẻ đẹp giản dị và cao quý của tình mẹ. Qua đó, bài thơ trở thành một thông điệp thiêng liêng, nhắc nhở chúng ta trân trọng và yêu thương những người mẹ, những người đã dành cả cuộc đời để chở che cho con cái.
Kết bài: Kết thúc bài thơ “Chỉ có thể là mẹ”, Đặng Minh Mai đã thật sự chạm đến trái tim người đọc khi khắc họa tình mẹ với những cung bậc cảm xúc mãnh liệt. Bằng những hình ảnh giản dị nhưng đầy ý nghĩa, tác giả đã mở ra một không gian thiêng liêng, nơi tình mẫu tử không chỉ là tình cảm, mà còn là nguồn động lực nuôi dưỡng cuộc sống. Như William Makepeace Thackeray đã từng nói: “Tình mẹ là nguồn sống bất tận, luôn tỏa sáng trong mọi khoảnh khắc của cuộc đời,” câu nói này càng làm nổi bật giá trị của tình cảm mẹ con. Qua bài thơ, chúng ta không chỉ nhận ra những hi sinh thầm lặng mà còn cảm nhận được sức mạnh vô hình của tình yêu thương mà mẹ dành cho con cái. Đặng Minh Mai đã thành công trong việc gửi gắm thông điệp ý nghĩa: Hãy trân trọng và yêu thương mẹ, bởi tình mẹ là ánh sáng dẫn lối trong hành trình cuộc đời mỗi người. Bài thơ không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật, mà còn là một bài học quý giá về sự biết ơn và lòng yêu thương, là lời nhắc nhở chúng ta về giá trị thiêng liêng của gia đình.
