Viết bài văn nghị luận với chủ đề: Tri ân quá khứ để sống có trách nhiệm với hiện tại.

a. Yêu cầu chung: xác định đúng vấn đề nghị luận; bảo đảm yêu cầu về dung lượng và sử dụng bằng chứng

-Vấn đề nghị luận: Tri ân quá khứ để sống có trách nhiệm với hiện tại.

–   Dung lượng: khoảng 600 chữ.

– Bằng chứng: thực tế đời sống và văn bản ở phần Đọc hiểu.

b1. Viết được mở bài và kết bài cho bài văn nghị luận xã hội

-Mở bài: giới thiệu được vấn đề nghị luận.

-Kết bài: khẳng định được vấn đề nghị luận.

b2. Giải thích được vấn đề nghị luận

–Tri ân quá khứ: là thái độ biết ơn, tưởng nhớ, trân trọng công lao và sự hy sinh của những thế hệ đi trước (ông cha, các anh hùng, liệt sĩ, nhân dân) đã làm nên hòa bình, tự do hôm nay.

–Sống có trách nhiệm với hiện tại: là biết sống tốt, làm tròn bổn phận với bản thân, gia đình, cộng đồng và đất nước; biết giữ gìn, phát huy giá trị mà quá khứ để lại.

–Khẳng định vấn đề: Tri ân quá khứ không chỉ là tưởng nhớ mà quan trọng hơn là biến lòng biết ơn thành hành động sống trách nhiệm để xây dựng hiện tại và tương lai tốt đẹp.

b3. Phân tích, chứng minh được vấn đề nghị luận

–Phân tích, chứng minh được vì sao Tri ân quá khứ để sống có trách nhiệm với hiện tại:

+Quá khứ là nền móng của hiện tại: không có sự hy sinh của thế hệ đi trước thì không có hòa bình hôm nay.

+Tri ân quá khứ giúp ta nhận thức rõ giá trị của cuộc sống, thôi thúc hành động có trách nhiệm để xứng đáng.

+Thái độ vô ơn hay sống thờ ơ, hưởng thụ mà không cống hiến là sự phủ nhận hi sinh của tiền nhân.

-Phân tích, chứng minh được ý nghĩa của vấn đề nghị luận:

+Đối với xã hội: Góp phần giữ gìn và lan tỏa truyền thống “uống nước nhớ nguồn” – một nét đẹp văn hóa dân tộc; tạo động lực xây dựng xã hội nhân văn, đoàn kết, bền vững; là cơ sở để bảo vệ, phát triển đất nước, tránh lối sống thờ ơ, vô trách nhiệm, dễ làm xã hội trì trệ.

+Đối với cá nhân: Giúp con người sống có mục tiêu, có lý tưởng, biết phấn đấu; mang lại niềm tự hào, lòng tự tôn dân tộc, nuôi dưỡng bản lĩnh trước khó khăn; là thước đo nhân cách: biết ơn và có trách nhiệm mới thực sự là sống đẹp, có giá trị.

b4. Mở rộng, nâng cao được vấn đề nghị luận và rút ra bài học

–   Mở rộng, nâng cao vấn đề nghị luận:

+Tri ân không chỉ dành cho những trang sử hào hùng, mà còn với những người thân, thầy cô, những con người thầm lặng cống hiến.

+Không phải hành động biết ơn nào cũng được ghi nhận ngay, nhưng thời gian sẽ làm sáng tỏ giá trị.

+Cần phê phán lối sống vô ơn, chỉ biết hưởng thụ, hoặc tri ân hình thức, sáo rỗng.

-Rút ra bài học:

+Mỗi người trẻ hôm nay cần ý thức sâu sắc về trách nhiệm của mình với bản thân, gia đình, quê hương.

+Biết ơn quá khứ không chỉ bằng lời nói, mà bằng hành động cụ thể: học tập tốt, rèn luyện nhân cách, sống có ích.

+Hãy để lòng biết ơn trở thành động lực để ta sống đẹp, sống trách nhiệm, xứng đáng với sự hy sinh của cha anh.

b5. Sáng tạo

-Có những ý đột phá, vượt ra ngoài Đáp án nhưng có sức thuyết phục.

-Có cách diễn đạt tinh tế, độc đáo.

a.Đối với yêu cầu chung: 1,0 điểm

–  Xác định đúng vấn đề nghị luận: 0,25 điểm

–   Bảo đảm yêu cầu về dung lượng 600 ± 200 chữ: 0,25 điểm

–   Bảo đảm yêu cầu về bằng chứng:

+ Thuyết phục, bao quát các khía cạnh của vấn đề nghị luận: 0,25 điểm

+ Sử dụng bằng chứng từ văn bản thơ: 0,25 điểm

b. Đối với yêu cầu cụ thể: 3,0 điểm

Giám khảo xem xét và chấm điểm bài làm của thí sinh theo các yêu cầu mà Đáp án đã nêu. Số điểm trong mỗi ý bao gồm cả yêu cầu về diễn đạt, trình bày. Cụ thể như sau:

b1: 0,5 điểm

–   Biết mở bài: 0,25 điểm

–   Biết kết bài: 0,25 điểm

b2: 0,5 điểm

–  Giải thích được 2 cụm từ: 0,25 điểm; giải thích được 1 cụm từ vẫn chấm 0,25 điểm.

–   Giải thích khái quát vấn đề nghị luận: 0,25 điểm

b3: 1,0 điểm

–   Làm rõ được 2 nguyên nhân “vì sao”: 0,5 điểm; làm rõ được 1 nguyên nhân vẫn chấm 0,25 điểm

–   Phân tích, chứng minh được ý nghĩa: 0,5 điểm

+ Phân tích được ý nghĩa đối với cá nhân: 0,25 điểm; phân tích được 1 ý vẫn chấm 0,25 điểm

+ Phân tích được ý nghĩa đối với xã hội: 0,25 điểm

b4: 0,5 điểm

–   Mở rộng nâng cao được vấn đề nghị luận: 0,25 điểm; trả lời được 1 ý vẫn chấm 0,25 điểm

–   Rút ra được bài học: 0,25 điểm; trả lời được 1 ý vẫn chấm 0,25 điểm

b5: 0,5 điểm

–   Ý mới có sức thuyết phục: 0,25 điểm

–   Diễn đạt tinh tế, độc đáo: 0,25 điểm

Lưu ý:

Trừ điểm mắc lỗi (diễn đạt, chính tả, dùng từ và viết câu):

–   Trừ 0,5 điểm nếu bài văn mắc từ 6 – 8 lỗi;

–   Trừ 1,0 điểm nếu bài văn mắc từ 9 – 12 lỗi;

-Không chấm quá 2,0 điểm của cả câu nếu bài văn mắc trên 12 lỗi.